Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
104 Buitenbijks<br />
Bio- en bibliografie Prof.dr. Piet de Rooy (Rotterdam, 1944)<br />
Functie(s)<br />
Hoogleraar Nederlandse geschiedenis, UvA<br />
Voorzitter Commissie De Rooy<br />
Belangrijke/recente publicatie(s)<br />
Werklozenzorg en werkloosheidsbestrijding, 1917-1940: landelijk en Amsterdams beleid (1978,<br />
proefschrift UvA)<br />
Republiek van rivaliteiten. Nederland sinds 1813 (2002)<br />
Met Kok. Over veranderend Nederland (2005) (met Henk te Velde)<br />
Bijzonder<br />
Was jurylid Grote Geschiedenis Quiz<br />
De vraag is of een aparte stadsprovincie beter zou zijn. Zou Noord-<strong>Holland</strong> er niet van profiteren<br />
als Amsterdam los was? Lijdt bijvoorbeeld Haarlem onder Amsterdam?<br />
“Niet echt, en dat weet ik, want ik woon daar. Voor een middelgrote provinciestad als<br />
Haarlem zijn er in tien jaar een geheel nieuw popcentrum verschenen, Het Patronaat, een<br />
nieuwe Toneelschuur, het Concertgebouw is vernieuwd en de schouwburg wordt aangepakt.<br />
Het trekt mensen uit de regio, die zeer welgesteld is. Ook in de slagschaduw van Amsterdam<br />
kan Haarlem dus, ook met het Frans Halsmuseum, een zeer hoog cultureel niveau<br />
handhaven. Haarlem is overeind gebleven omdat het een eigen positie heeft. Niet voor niets<br />
is het provinciebestuur in Haarlem gezet, ondanks dat Amsterdam jarenlang heeft zitten<br />
zeuren dat het in Amsterdam moest komen. Onder koning Willem I voelde Amsterdam zich<br />
miskend, maar de nationale overheid vond dat daar al zoveel macht was: de beurs, met enige<br />
vertraging de Nederlandse Handelmaatschappij en de Nederlandse Bank. Liever dus niet<br />
ook het provinciaal bestuur in Amsterdamse handen, anders wordt de stad opnieuw een<br />
soort tegenmacht tegen Den Haag. Daarom is Haarlem hoofdstad van Noord-<strong>Holland</strong> geworden<br />
en gebleven. De spreiding van macht is al erg lang een wezenlijk element in de<br />
Nederlandse bestuurscultuur.”<br />
Creatie van een hoofdstad<br />
Na de vorming van een eenheidsstaat in de 19de eeuw moesten de machtige <strong>Holland</strong>se steden<br />
hun privileges opgeven, waarvoor zij eeuwenlang op de bres hebben gestaan tegen<br />
Haagse centralisten. Volgens De Rooy ging dat dan ook niet zonder slag of stoot.<br />
“Amsterdam was behoorlijk ontevreden over de gedachte een gemeente te worden met de<br />
Gemeentewet van 1851. Zij klaagden dat Urk ook een gemeente was, dat is toch geen vergelijking?<br />
Amsterdam heeft ook een aantal jaren geweigerd lid te worden van de <strong>Vereniging</strong><br />
Nederlandse Gemeenten; bij zo’n club van losers wilde de stad niet horen. Privileges hadden<br />
de steden na de vorming van de eenheidsstaat van 1813 niet meer zoveel. Amsterdam pleitte<br />
erg voor het overeind houden van een aantal kwesties op handelsgebied, zoals invoer- en<br />
douanerechten. Willem I ging daar dwars tegenin. Hij schreef bijvoorbeeld dwingend voor<br />
hoe de Kamer van Koophandel in elkaar gezet moest worden. Dat was voor Amsterdam ongehoord,<br />
een relatieve buitenstaander, zelfs al is het de koning, die zich bemoeit met de Kamer<br />
van Koophandel!<br />
Op één punt zie je nog hoelang de macht van Amsterdam op het ommeland doorging: het