Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Op grote schaal zo’n positieve identificatie tot<br />
stand brengen lukt alleen met kunstenaars van<br />
wereldfaam, van wie het werk zowel door kenners<br />
als door het grote publiek wordt gewaardeerd. De<br />
wisselwerking die daarbij ontstaat, heeft er in de<br />
afgelopen decennia toe geleid dat de commerciële<br />
belangen bij dergelijke gedenkjaren zo’n grote rol<br />
zijn gaan spelen dat de artistieke aspecten soms<br />
worden overschaduwd. Bij kunstenaars die geen<br />
naamsbekendheid hebben onder het grote publiek<br />
ontstaat die wisselwerking niet. Zij brengen geen<br />
aanzienlijke groepen bezoekers of toeristen op de<br />
been, zijn derhalve commercieel niet interessant<br />
en komen dus niet in aanmerking voor een eigen<br />
gedenkjaar van die omvang. Daarom dus wel<br />
grootschalige manifestaties voor Rembrandt, Van<br />
Gogh en Vermeer, en slechts bescheiden aandacht<br />
voor Jan van Goyen, Wolf en Deken of Belle van<br />
Zuylen om er maar een paar te noemen. Dit zegt<br />
niets over het historische en culturele belang van<br />
het werk van de laatstgenoemden of over de kwaliteit<br />
daarvan. Het zegt alleen iets over hun verkoopbaarheid<br />
als ‘brand’.<br />
Politiekcorrecte relaties<br />
Iets anders ligt het bij de herdenkingen van historische<br />
betrekkingen tussen landen. Manifestaties<br />
als 400 jaar Nederland – Australië of zoals vorig<br />
jaar tussen Nederland – Marokko, suggereren een<br />
ononderbroken goede band, terwijl de onderlinge<br />
verhouding tijdens zo’n lange periode door de betrokkenen<br />
van tijd tot tijd meer negatief dan positief<br />
werd gewaardeerd. Op zijn minst een deel van<br />
de Aboriginalgemeenschap in Australië is niet<br />
echt gelukkig met de wijze waarop een gestage<br />
stroom Nederlandse (en Britse) immigranten het<br />
land in de afgelopen 400 jaar naar eigen inzicht<br />
vorm gaf. Hier staan vooral de betrekkingen centraal<br />
tussen Nederland en de nazaten in Australië<br />
van al diegenen die zich in de loop der eeuwen vanuit<br />
noordwest Europa aldaar vestigden.<br />
Van de 400 jaar diplomatieke betrekkingen tussen<br />
Nederland en Marokko kan met zekerheid<br />
worden gezegd dat ze niet altijd welwillend zijn<br />
geweest.Voor de Stichting Marokko – Nederland<br />
400 een reden om niet al teveel nadruk te willen<br />
leggen op het verleden en de historische banden<br />
maar zich vooral te richten op culturele rijkdommen,<br />
het heden en de toekomst. Uiteraard is dat<br />
een legitieme keuze, maar met een historicus als<br />
Henk Wesseling als voorzitter van het stichtingsbestuur,<br />
zou je toch verwachten dat die gedeelde<br />
Gedenkjaren: cultuur of commercie? 119<br />
geschiedenis ook enige aandacht krijgt, zelf als die<br />
hier en daar wat smetjes vertoont.<br />
Herdenkingen van betrekkingen tussen landen<br />
zijn in de eerste plaats bedoeld om de intenties<br />
manifest te maken die de wederzijdse regeringen<br />
hier en nu ten opzichte van elkaar koesteren. De<br />
evenementen benadrukken de positieve elementen<br />
van de onderlinge relatie terwijl de minder rooskleurige<br />
voorvallen uit het gemeenschappelijke<br />
verleden stelselmatig onderbelicht blijven of zelfs<br />
geheel worden weggepoetst. Gebeurtenissen of<br />
feiten die maar enigszins polariserend kunnen<br />
werken, die de onderlinge verhoudingen nu zouden<br />
kunnen schaden of die – erger nog – op weerstand<br />
zouden kunnen stuiten bij grote groepen van<br />
de bevolking, worden letterlijk en figuurlijk zo<br />
onopvallend mogelijk neergezet. Bij de tentoonstelling<br />
in het kader van betrekkingen tussen Marokko<br />
en Nederland vorig jaar in de Nieuwe Kerk<br />
in Amsterdam, was slechts één onopvallend geplaatste<br />
vitrine vrijgemaakt voor de geschiedenis<br />
van de <strong>Holland</strong>se christenslaven in Marokko. In<br />
het licht van de actualiteit van de afgelopen jaren<br />
ligt voor de hand welke overwegingen tot deze<br />
keuze hebben geleid. Feit is wel dat de geschiedenis<br />
hiermee enig geweld wordt aangedaan.<br />
Maatschappelijke relevantie<br />
Evenals bij kunstenaars geldt voor herdenkingen<br />
rond historische feiten of personen dat het onderwerp<br />
een breed publiek mogelijkheden moet<br />
bieden tot identificatie. Waar normen en waarden<br />
worden vertegenwoordigd die in het verleden misschien<br />
respectabel waren maar die nu aanstootgevend<br />
worden gevonden, zal het subject in kwestie<br />
niet met een grootschalig gedenkjaar bedacht worden.<br />
Alleen personen of gebeurtenissen met een<br />
nationale of internationale uitstraling die ook nu<br />
nog als ‘politiekcorrect’ kunnen worden gekwalificeerd<br />
komen in aanmerking. De zeeheld Michiel<br />
de Ruyter krijgt in 2007 een eigen gedenkjaar van<br />
behoorlijke omvang. Gezien zijn rol in de nationale<br />
en maritieme geschiedenis is dat een goed initiatief.<br />
Naast de thema’s ‘Held van Nederland’ en<br />
‘Nederland Waterland’ staat echter tevens het<br />
thema ‘Samen Nederland’ centraal, met als doel<br />
“...het bevorderen van de onderlinge saamhorigheid<br />
en eendracht bij brede lagen van de Nederlandse<br />
multiculturele bevolking, met als uitgangspunt<br />
de waarden en normen die De Ruyter heeft<br />
voorgeleefd”.<br />
Hier wordt een idee verkocht. Op zichzelf is er