BUNDELING: EEN GOUDEN GREEP? - KpVV

worden. Uitbreidingsruimte moet beschikbaar blijven langs hoofdinfrastructuur. Als gemeenten
desondanks in de betreffende zone bouwen, moet ze betalen voor de meerkosten van inpassing
(Nota Ruimte, p.89). Niet alle vormen van bundelen kunnen ook rekenen op maatschappelijk
draagvlak: het Ruimtelijk Planbureau laat zich in haar rapport Bloeiende Bermen kritisch uit over
het ongebreideld bouwen van kantoren- en bedrijfsterreinen langs hoofdinfrastructuur, en
recent mengt ook Neprom zich in de discussie door te pleiten voor meer regionale regie en meer
kwaliteit.
TOEKOMST: BUNDELING ALS MAATWERK OP BASIS VAN
KWALITEIT
• Bundeling als robuuste strategie
Van Wee en Maat geven aan dat ook in de toekomst, bij mogelijke trendbreuken, zoals een
energieprobleem of een extra ruimteclaim voor water, bundelingsbeleid vanuit robuustheidsperspectief
de meest veilige keuze is. Dankzij het Nederlandse bundelingsbeleid is er een
behoorlijk draagvlak voor de fiets en het openbaar vervoer, hetgeen maakt dat we niet alleen en
vooral afhankelijk zijn van de auto. Bovendien hebben we landelijke gebieden en natuurgebieden
kunnen vrijwaren van verstedelijking. Het is juist die flexibiliteit van bundeling (‘het Middelste
Alternatief’), het open houden van verschillende opties, die bundeling tot een robuuste strategie
maakt, op een manier die recht doet aan de pluriformiteit van gedrag en keuzes die mensen
maken in hun ruimtegebruik en mobiliteit.
• Bundelen van kwaliteiten en waarden
De uitdaging is om de kwaliteiten die nu onder de term bundeling vervat worden, te verbinden
met wensen, waarden en afwegingen die mensen en bedrijven maken. Deze kwaliteiten moeten
telkens opnieuw worden gedefinieerd en verbonden aan woonwensen, aan leisure, aan werkomgeving,
aan zorg, et cetera. Kortom, regionaal en lokaal maatwerk. Dit zal leiden tot nieuwe
werkvormen, samenwerkingsverbanden en nog ongedachte combinaties van partijen.
• Bundelen door verbinding van belangen
Cruciaal voor de hernieuwde inzet van het bundelingsgedachtegoed in de toekomst is dat het
overheden, overheidsorganisaties en hun bestuurders in staat stelt zichzelf niet als bovengeschikt
aan anderen te zien, maar een werkelijke betrokkenheid bij het grote geheel te voelen.
Bundeling door verbinding. Een succesvolle toepassing van deze hernieuwde bundelingsstrategie
vraagt vooral om proces- en relatiemanagement, met een voortdurend zoeken naar
verassende samenwerkingsverbanden tussen overheden en marktpartijen of particulieren om
ruimtelijk keuzegedrag en mobiliteitsgedrag met elkaar te verbinden.
193
B U N D E L I N G : E E N G O U D E N G R E E P ?
Conclusies en aanbevelingen:
agenda voor de toekomst
De hoofdconclusie kan zijn dat bundeling van verstedelijking en infrastructuur positief heeft uitgepakt
en dat we trots kunnen zijn op onze erfenis van de afgelopen vijftig jaar, en die moeten koesteren.
Bundeling zorgt voor een efficiënt en duurzaam gebruik van de ruimte. Niet voor niets vindt het