Vrij-on-zinnig

Geheimhoudingbinnen devrijmetselarij:twee vrijmetselaarsaan het woordmen niet begrijpt, toeschrijft aan hetgeheim. Wanneer men bijvoorbeeldweet dat iemand lid is van datgeheime, dan gaat men alles van diepersoon zijn leven gaan verklarenvanuit dat lidmaatschap. Zo zal menprofessionele successen toeschrijvenaan dat lidmaatschap en niet aanpersoonlijke competenties. Dat zijnmythes waarmee men mensen tenonrechte schade kan berokkenen.Er is ook een derde, meer persoonlijkereden. Die heeft betrekking tothet basisidee van de vrijmetselarij,namelijk dat van broederschap. Infeite is een vrijmetselaarsrelatie vandie aard -van vriendschap, liefde enbroederschap- en is de intensiteitomgekeerd verbonden met het uitzonderlijke.Daardoor is het eenintieme aangelegenheid is. Voor mijligt het geheim net in de beschermingvan die intimiteit. Het belevenvan die broederschap is en blijft eengeheime zaak.Dat is ook het probleem van de vrijmetselarij.Als je iets niet geheimmaakt en dat objectiveert, neigt hetnaar het obscene toe, omdat je hetuit de context haalt. Als het publiekzig is op bepaalde posities. Die isgeïnfiltreerd in de systemen van deeigen staat en heeft al een aantalsleutelposities ingenomen in deadministratie, het leger, de politiek…wordt, kan dat rituele karakter opzichzelf als een belachelijkheidomschreven worden.De vrijmetselarij als een belangrijkmenselijk spel -want voor mij is hetdat ook- vraagt om een aantalregels. En dat geheim behoort tot dieregels. Het geheimhouden en -blijvenbehoort tot die spelregels enmoet dan ook bewaard worden. Ditis bijvoorbeeld ook zo bij het voetbal.Buiten het spel om is er geenenkele reden om de bal niet met jehanden vast te nemen als je de balin het doel wil krijgen. Binnen hetspel van voetbal doe je dat niet,omdat je handelt naar de spelregelsen die ook bewaart. In het geval vande vrijmetselarij behoort het geheimtot de spelregels en die dien je evenzeerte bewaren net zoals je dat doetbij het voetbalspel.Die interne vijand is bijvoorbeeld lidvan een vrijmetselaarsloge en isdirecteur van een plaatselijke school.Een gevaarlijke positie, want zo kanhij de doctrine doorgeven aan de kinderenin zijn school en worden zeallemaal anarchisten. Net zoals veelterroristen vandaag maken deel uitvan het systeem dat ze willenbevechten. In de gedachtegang vande complotdenker is de interne vijandmisschien wel gevaarlijker dan eenexterne vijand. Een ander, heel concreetbijvoorbeeld is dat de katholiekemeerderheid in 1912, 1913 eenomzendbrief uitvaardigde dat vrijmetselaarsgeen officieren mogen zijn inhet leger. Want men had het idee dathet hele leger vol zat met vrijmetselaarsen dat dit gevolgen zou krijgenin oorlogstijden – in Duitsland was eral wat aan het broeden. Want als eroorlog kwam, zaten er vrijmetselaarsin het leger van beide kampen, wattot gevolg kon hebben dat zij het opeen akkoordje zouden gooien. Dat isde argumentatie die men gaat volgen,het idee van ‘the enemy within’.Wat is het doel van dergelijke complottheorieën?Dat is enerzijds om iets te verklarenwat op logischer wijze niet te verklarenvalt en anderzijds ter legitimatie vanhet eigen handelen. Dat is iets watYves Leterme ook doet. Hij had hetover allerlei complotten tegen hem inde wandelgangen van het parlement.Hij maskeerde zijn eigen falen door tewijzen op de acties en handelingen vananderen waar hij zelf geen greep opkon hebben. Zo was het ook bij de politiekvan Bush in de Verenigde Staten.De vijand wordt geïdentificeerd en een(fysieke) aanval is volgens de complotbedenkerseen noodzakelijk kwaad datzich opdringt. Het hele handelen wordtzodoende gelegitimeerd doordat ereen vijand is.En alle middelen zijn goed om hun doel tebereiken?Inderdaad. Dat wordt wel niet metzoveel woorden gezegd, maar daarkomt het wel op neer. Het uitvaardigenvan uitzonderingswetten of inroepenvan censuur is toegelaten in het kadervan het beleid dat gevoerd wordt tenaanzien van de vijand. Want volgensJULI-AUGUSTUS 2009 23