DiversenDe commissie gaat op basis van hettweede deel van het registratiedocumentna of de euthanasie is uitgevoerd<strong>on</strong>der de voorwaarden en volgens deprocedure bepaald in de wet. In gevalvan twijfel kan de commissie bij gew<strong>on</strong>emeerderheid besluiten om de an<strong>on</strong>imiteitop te heffen. Men opent danhet eerste gedeelte van het registratiedocument.De commissie kan dan aande behandelende arts bijkomendeinformatie opvragen.De commissie doet uitspraak binnen detwee maanden. Is de commissie vanoordeel bij beslissing genomen dooreen tweederde meerderheid dat de indeze wet bepaalde voorwaarden nietzijn nageleefd, dan zendt zij het dossiernaar de procureur des K<strong>on</strong>ings van deplaats van overlijden van de patiënt.De commissie maakt tweejaarlijks eenverslag op voor de WetgevendeKamers (artikel 6, 7, 8 en 9).“Geen arts kan worden gedw<strong>on</strong>geneuthanasie toe te passen. Geen andereperso<strong>on</strong> kan worden gedw<strong>on</strong>genmee te werken aan het toepassenvan euthanasie. Weigert de geraadpleegdearts euthanasie toe te passen,dan moet hij dit de patiënt of deeventuele vertrouwensperso<strong>on</strong> tijdiglaten weten waarbij hij de redenenvan zijn weigering toelicht. Berust zijnweigering op een medische gr<strong>on</strong>ddan wordt die in het medisch dossiervan de patiënt opgetekend. De artsdie weigert in te gaan op een euthanasieverzoekmoet, op verzoek vande patiënt of de vertrouwensperso<strong>on</strong>,het medisch dossier van de patiëntmeedelen aan de arts die is aangewezendoor de patiënt of de vertrouwensperso<strong>on</strong>”(artikel 14).Hulp bij zelfdoding wordt niet vermeldin de Belgische wet. De Nati<strong>on</strong>aleRaad van de Orde der geneesherenformuleerde op 22 maart 2003 het volgendeadvies betreffende palliatievezorg, euthanasie en andere medischebeslissingen omtrent het levenseinde:“...Hulp bij zelfdoding wordt in de wetbetreffende de euthanasie niet explicietweerhouden als levensbeëindigendhandelen. Nochtans kan hulp bijzelfdoding de<strong>on</strong>tologisch gelijkgesteldworden met euthanasie voor zover allevoorwaarden voor het uitvoeren vaneuthanasie zoals bepaald in de wetvervuld zijn. Hulp bij zelfdoding isenkel aanvaardbaar indien arts enpatiënt voorafgaandelijk alle eventualiteitenbespreken, de arts zelf heteuthanaticum verstrekt dat in zijn aanwezigheiden volgens zijn aanwijzingenmoet geabsorbeerd worden. Dearts dient gedurende heel het stervensprocesaanwezig te blijven om opelk ogenblik c<strong>on</strong>form de gemaakteafspraken de nodige hulp te bieden.Gezien de strikte indicatie en degestelde voorwaarden voor zijn toepassingis hulp bij zelfdoding als hogergedefinieerd niet te <strong>on</strong>derscheidenvan euthanasie. Dit houdt dan ook indat alle door de wet betreffende deeuthanasie gestelde voorwaardenmoeten vervuld zijn en de bij de wetvoorziene procedure dient nageleefdte worden (<strong>on</strong>draaglijk lijden dat nietgelenigd kan worden, raadpleging vantweede of derde arts, schriftelijk verzoek,in voorkomend geval een maandwachttijd, aangifte bij de FederaleC<strong>on</strong>trole- en Evaluatie commissie,enz.)…”.Groothertogdom LuxemburgHet strafrecht wordt aangepast.De wet voorziet de hulp bij zelfdodingvolgens dezelfde voorwaarden vooreuthanasie, zoals in Nederland.Verder is de wet in Luxemburg grotendeelsgelijk aan de Belgische wet.De patiënt moet meerderjarig zijn.Men maakt geen <strong>on</strong>derscheid tussenterminale en niet-terminale patiënten.De arts moet bij de Nati<strong>on</strong>ale C<strong>on</strong>troleenEvaluatiecommissie informeren ofer daar een wilsverklaring betreffendede beslissingen r<strong>on</strong>d het levenseindevan de patiënt is geregis treerd. Dezecommissie vraagt om de vijf jaar debevestiging van de wilsverklaring. Indeze wilsverklaring kunnen de mensenook hun wensen formuleren in verbandmet de wijze van begraven enhet ritueel van de uitvaartplechtigheid.De commissie bestaat uit negen ledendie benoemd worden voor een periodevan drie jaar en het mandaat is driekeer hernieuwbaar. Er zetelen driegeneesheren, drie juristen, een lid vande gez<strong>on</strong>dheidsberoepen en tweeleden als vertegenwoordigers vanorganisaties ter verdediging van derechten van de patiënt.De commissie <strong>on</strong>derzoekt of de voorwaardenen procedure gevolgd werden.Wanneer minstens zeven ledenaanwezig zijn, kan de commissie bijtwijfel bij eenvoudige meerderheidbeslissen om de an<strong>on</strong>imiteit op te heffen.De commissie doet uitspraak binnende twee maanden. Wanneer bijaanwezigheid van minstens zeveneden de commissie bij meerderheidmeent dat de voorwaarden voorzien inparagraaf 2 van artikel 2 van de wetniet gerespecteerd werden, deelt decommissie haar gemotiveerde beslissingmee aan de behandelende arts enstuurt ze het volledige dossier en eenkopie van de beslissing naar hetMedisch College. In deze paragraaf gaathet over het inlichten van de patiënt,het zich verzekeren van het aanhoudendfysiek of psychisch lijden, hetraadplegen van een andere arts,bespreking met team, bespreking metde vertrouwensperso<strong>on</strong>, zich te verzekerendat de patiënt de gelegenheidhad c<strong>on</strong>tact te hebben met wie hijwou, het informeren bij de commissieof er een wilsverklaring was. De meestevan deze voorwaarden staan in deBelgische wet vermeld in artikel 3 § 2.Het Medisch College besluit binnen demaand bij meerderheid van zijn leden50 JULI-AUGUSTUS 2009
of er een disciplinair gevolg moetkomen. In geval van het niet respecterenvan één van de voorwaarden voorzienin paragraaf 1 van artikel 2 van dewet maakt de commissie het dossierover aan het parket. In deze paragraafgaat het over een meerderjarige handelingsbekwameen bewuste patiënt,herhaald vrijwillig en overwogen verzoekz<strong>on</strong>der externe druk, medisch uitzichtlozetoestand van <strong>on</strong>draaglijkfysiek of psychisch lijden dat hetgevolg is van een door <strong>on</strong>geval of ziekteveroorzaakte aandoening, het schriftelijkverzoek tot euthanasie. Dezevoorwaarden staan in de Belgische wetvermeld in artikel 3 § 1 en § 4.BesluitBinnen de Benelux was Nederland heteerste land met een euthanasiebeleiddat resulteerde in een euthanasiewetgeving.Na een gr<strong>on</strong>dig parlementairdebat kwam in België in 2002 de wetbetreffende de euthanasie tot stand.De Belgische wetgeving was inspire-rend voor de wetgeving in hetGroothertogdom Luxemburg. De driewetgevingen bevatten een aantal striktte vervullen zorgvuldigheidscriteria bijde uitvoering van euthanasie. Tochstellen we een aantal verschillen vastwat het toepassingsgebied van euthanasiebetreft. Zo kan bijvoorbeeld inNederland ook euthanasie toegepastworden bij minderjarigen. Bij niet-nalevingvan de voorwaarden is doorverwijzingdoor de c<strong>on</strong>trolecommissienaar de gerechtelijke instanties voorzienin de drie landen.WETGEVINGNederland België LuxemburgEuthanasie Euthanasie Euthanasie+ hulp bij zelfdoding + hulp bij zelfdodingWijziging strafrecht Geen wijziging strafrecht Wijziging strafrechtGeen <strong>on</strong>derscheid Onderscheid Geen <strong>on</strong>derscheidterminaal/niet-terminaal terminaal/niet-terminaal terminaal/niet-terminaalVanaf 12 jaar Meerderjarig of Meerderjarig<strong>on</strong>tvoogde minderjarigeRegi<strong>on</strong>ale Federale C<strong>on</strong>trole- en Nati<strong>on</strong>ale C<strong>on</strong>trole- entoetsingscommissie Evaluatiecommissie EvaluatiecommissieOneven aantal leden 16 leden 9 leden(minstens 3)Verkozen voor 6 jaar Verkozen voor 4 jaar Verkozen voor 3 jaarEénmaal herkiesbaar Herkiesbaar Drie keer herkiesbaarBeslissing bij meerderheid Beslissing meerderheid Beslissing meerderheidbij niet naleven voorwaarden voor opheffen an<strong>on</strong>imiteit voor opheffen an<strong>on</strong>imiteitvoor doorverwijzing naar Beslissing 2/3 de meerderheid Beslissing meerderheid bijprocureurs-generaal en bij niet naleven voorwaarden niet naleven voorwaardenregi<strong>on</strong>aal inspecteur voor doorverwijzing naar voor doorverwijzing naargez<strong>on</strong>dheidszorg procureur des K<strong>on</strong>ings Medisch College of ParketWilsverklaring vanaf 16 jaar Wilsverklaring meerderjarige Wilsverklaring meerderjarigeof <strong>on</strong>tvoogde minderjarigeNiet langer in staat Onomkeerbare coma Onomkeerbare comazijn wil te uitenGeen geldigheidsduur 5 jaar geldig 5 jaar geldigRegistratie via gemeente in Registratie bijdatabase FODNati<strong>on</strong>ale C<strong>on</strong>trole- enVolksgez<strong>on</strong>dheidevaluatiecommissieJULI-AUGUSTUS 2009 51