Vrij-on-zinnig

Brieven aan DarwinDe mens is hoe dan ook één van de rampzaligste ontwerpen. Hij heeft het te warm of te koud, hij ishulpeloos in het donker, hij verveelt zich te pletter, hij wil vliegen, hij komt in opstand tegen zijn sterfelijkheid.De mens kijkt naar de aarde en is niet tevreden met wat hij ziet. Hij kijkt in de spiegel en opnieuwis hij niet tevreden. Hij wil bijsturen en corrigeren, hij zet zijn fantastisch ontwikkelde hersenen in om tezoeken naar oplossingen. En hij vindt ze ook, maar net zogoed creëert hij nieuwe problemen. Of misschienmoet ik zeggen: catastrofes.Misschien is de mens het meest doorslaggevende bewijs dat God niet bestaat. Welke God zou een wezenhebben geschapen dat zijn Schepping kan vernietigen?Als kind leerde ik op school over de oneindigheid van het heelal. Niet alleen was het oneindig, maar hetwas er ook altijd geweest en het zou er altijd zijn. Dat was behoorlijk beangstigend, maar ook geruststellend.Het was te groot voor een mens en dus hoefde je je er niet mee bezig te houden. God was wat nietgedacht kon worden. Hij was de naam voor het oneindige en het eeuwige, voor al wat we toch niet kondenbegrijpen.Maar nu blijkt de vork anders in de steel te zitten. Het heelal is gigantisch uitgestrekt, maar het heeft weleen grens. Het kende een begin en het zal ook een einde kennen. Het is geëvolueerd volgens chemischewetmatigheden. Hoe dat ‘iets’ uit het ‘niets’ ontstaan is, kan niemand verklaren. Tenzij je God weer laatopdraven. Daar heb je Hém weer.Julian Barnes heeft een boek geschreven over de dood dat begint met de zin: “I don’t believe in God, but Imiss Him.” Ik zou ook wel willen dat Hij bestaat. De aarde zou een veiligere plek zijn. Maar net zogoed putik troost uit de algehele toevalligheid van ons bestaan. Het is allemaal minder belangrijk dan we onsvoorstellen. Of dan godsdiensten ons voorhouden. Atheïsten willen hun gelovige broeders en zusters vanhun geloof bevrijden met deze boodschap. “God bestaat waarschijnlijk niet. Maak je niet langer zorgen, engeniet van het leven.” De slogan gaat ervan uit dat God gelovigen vooral angst inboezemt, maar dietoornige God heeft weinig te maken met de wijze Vader over wie me als kind werd verteld. Als je geloofde,leefde je als het ware geborgen in Zijn hand. We zongen dat ook in de mis: “Hij houdt de hele wereld in Zijnhand, hij houdt de hele wijde wereld in Zijn hand, hij houdt ook jou en mij…” et cetera et cetera.Onzin natuurlijk. Dit debat kun je hoe dan ook niet winnen. Als je zegt: alles is toeval, dan roept een koppigegelovige: Dat toeval is God!Over toeval gesproken. Daarnet zette ik de BBC aan en kwam ik terecht in een programma over de visie vancreationisten op de Grand Canyon. Een man noemde de Grand Canyon een “memory spot of God’s angeragainst sin”, maar ook “a testimony to His patience and grace.” God was zo kwaad op zondaars dat hij metzijn vuist de aarde spleet, maar tegelijk houdt God zoveel van ons dat hij er een mooie spleet van maakte.Weet je, Charles, wat het echte wonder is? Dat mensen zulke verhalen kunnen bedenken. En ze vervolgensnog geloven ook.Kristien Hemmerechtsschrijfster en docente56 JULI-AUGUSTUS 2009