<strong>Kerst</strong> 20 17 december <strong>2019</strong> WIJ WENSEN U FIJNE FEESTDAGEN EN EEN WELVAREND 2020 12, 13 & 14 MEI 2O20 VAN 13:00 UUR TOT 21:00 UUR EVENEMENTENHAL GORINCHEM @Maritime_EH Maritime Industry Gorinchem Maritime Industry WWW.MARITIME-INDUSTRY.NL 190812 MI19_210x297_Adv_BASIS_Blauw.indd 14 14/10/<strong>2019</strong> 15:09 0 1 8 THIS YEAR WE BUILD WITH PASSION.. mts Milano mps Excellence Countess mts LNG London mts Antwerpen mts Somtrans LNG mts Bitumina II MERRY christmas HAPPY New Year mts Diamant TeamCo Shipyard BV · Bakkersdam 1a · 5256 PK Heusden · The Netherlands · T. +31 (0)416 665500 · www.teamcoshipyard.nl · info@teamcoshipyard.nl
<strong>Kerst</strong> 21 17 december <strong>2019</strong> Ton van der Heijden geniet van werk als werfbaas Museumwerf Vreeswijk 50 jaar scheepsbouwkennis uit de praktijk Ton van der Heijden: “Wij hebben op de werf heel vaak oude schepen gesloopt, casco’s waar ze nu goud voor betalen. Het was niets meer waard, alleen de schrootprijs.” (foto E.J. Bruinekool Fotografie) DOOR EVERT BRUINEKOOL Als 15-jarig jongetje, net van school, liep hij als hulpje en machinebankwerker de scheepswerf van de familie Buitenweg in Vreeswijk binnen. Hij ging er nooit meer weg, hoewel uiteindelijk alles om hem heen veranderde. Ton van der Heijden is de huidige werfbaas van wat nu de goedlopende Museumwerf Vreeswijk is. Vreeswijk werd Nieuwegein, kleine scheepjes werden groot en de scheepswerf werd een werkende museumwerf. Een tjalkje, een klipper of aak maar ook een 110meter voor de wal of een 90meter op de dwarshelling… Alles is er in de loop der jaren geweest en gerepareerd. Buitenweg was een begrip, vooral als reparatiewerf. Schippersdorp Die bedrijvigheid kon ontstaan doordat veel schippers Vreeswijk als thuishaven hadden en hun kinderen op het internaat in het schippersdorp zaten. Een kruispunt van Lek, AmsterdamRijnkanaal en Merwedekanaal. Vijftig jaar praktijkkennis van scheepsbouw heeft Van der Heijden opgedaan op scheepswerf Buitenweg, de huidige museumwerf in Nieuwegein. Vreeswijk, zoals de schippers nog steeds zeggen, de officiële naam van de werf was Nooit Gedacht. Het doek viel begin 21e eeuw voor de familie Buitenweg. Ton van der Heijden werd de werfbaas van de werkende museumwerf. Afgelopen september was hij vijftig jaar op de werf werkzaam. Zijn kennis en doorzettingsvermogen hebben het mede mogelijk gemaakt dat de museumwerf succesvol werd. Hij bezat immers alle knowhow over het reilen en zeilen van de werf. Klinknagels “Ik moest nog zestien jaar worden toe ik als leerlingbankwerker begon. Draaien, schaven en frezen was twee jaar mijn werk”, vertelt Van der Heijden. “Al snel had ik meer affiniteit met alles waar een vlam uit kwam; ik zag die jongens smeden en klinken, krullen in het ijzeren beslag voor houten zwaarden en roeren maken. Dat ben ik ook gaan doen. Daarna heb ik opleidingen als lasser gevolgd.” Withete klinknagels en hoe ze er mee omgingen, het klinken van halfduimse nagels en groter… Hij vindt het nog steeds prachtig. Schades wilde een schipper bij het weer opnieuw opbouwen weer geklonken hebben. “Heftig, één klinknagel is voor drie à vier man werk.” De schepen die ze destijds repareerden, komen nog steeds op de werf, maar nu als museumschip. “De overgang naar grotere schepen is heel snel gegaan in de laatste vijftig jaar”, vertelt Van der Heijden. “Wij hebben op de werf heel vaak oude schepen gesloopt, casco’s waar ze nu goud voor betalen. Het was niets meer waard, alleen de schrootprijs.” “Aan opdrachten voor nieuwbouw, onder andere van Damen, konden we nooit veel verdienen. We richtten ons op reparatie en onderhoud. Voor de winter probeerden we grote klussen binnen te krijgen, zoals het verlengen van schepen. De winter was altijd een stille tijd. Teren in de winter gebeurde niet; soms lag het hier dichtgevroren.” Familie De schepen die hem zijn bijgebleven zijn de beunschepen van Jan Heuvelman en zijn broer Cees Heuvelman: “Twee prachtige, verlengde schepen die nog steeds varen. Ze zijn naar de zoons gegaan onder dezelfde scheepsnamen: de Avontuur en de Animo.” Er was nog een scheepswerf in Vreeswijk: Van Zutphen. “Maar die was natuurlijk niet zo goed als wij”, zegt Van der Heijden met een glimlach. “Wij zeiden voor de grap dan ook: bij Van Zutphen geklonken, voor Buitenweg gezonken.” De samenwerking was goed. Ze wisselden onderling ook mensen uit. Ton heeft eens maanden op de collegawerf gewerkt. Ook werden mensen uitgezonden naar baggermolens en schepen op locatie. In de hoogtijdagen werkten er zestien mensen op de werf. “Het voelde als een familie, je wist ook alles van elkaar.” In 1994 kwam de klap. Uit de krant moesten ze vernemen dat de uit 1856 stammende scheepswerf ging sluiten. Zelfs de familie Buitenweg wist van niets. Het was een schok. Alle bedrijven moesten weg voor woningbouw: Zand en grindhandel van Loon, Zand en grindhandel Vlerk Wieting, ook Van Zutphen sneuvelde. Het duurde nog jaren, maar toen was het zo ver. “In 2002 stonden wij in onze overall op straat, we hadden inmiddels zelfs een soort bedrijfsschool… Ook weg.” Een ander begin De start als werkende museumwerf kwam van de grond, al duurde het nog even voordat het officieel was. Er was een aantal mensen dat vond dat de oude monumentale werf moest blijven om Vreeswijk aan zijn rijke binnenvaartverleden te herinneren. Maar dan was iemand nodig die verstand van zaken had. Lees: van schepen repareren. De familie Buitenweg had geen opvolger, Van der Heijden werd benaderd. Die was eigenlijk al van plan als ZZP’er door te gaan met een eigen reparatiebus om op locatie klussen te doen. Na lang wikken en wegen pakte hij de handschoen op. Al snel betrok hij zijn – inmiddels en veel te vroeg overleden – vrienden van de werf erbij: Eddy Hagenbeek en Hans Monrooy. Zij deden de specialistische klussen op de werf. Het bed van de helling werd ingekort naar 60 meter, volgens de vergunning mag er tot 27 meter gehellingd worden. Vroeger kwam hij, met 90 meter, tot de weg. Pensioen Sinterklaas en <strong>Kerst</strong> worden nog steeds gevierd op de werf, maar nu met een groot team van vrijwilligers aan wie Van der Heijden leiding geeft. Ko Blok van de door Gunst Verkregen, de ijsselaak van de Arie Kreukstichting, is vol lof over Van der Heijdens functioneren: “Als je zelf denkt dat je iets verbetert aan je schip, heeft Van der Heijden al snel twee of drie betere oplossingen voor je. Vakmanschap. Zonder zijn kennis was de museumwerf nooit zo’n succes geworden.” Wegens de naderende pensionering van de werfbaas zoekt de Museumwerf Vreeswijk per 1 maart 2020 een werfbaas/meewerkend voorman, zo valt op de website van de werf te lezen. Dit houdt niet in dat Ton vertrekt. Hij zal de nieuwe man of vrouw inwerken en helemaal thuis maken op de werf. Ton stelt zelf: “Tot 70 à 72 jaar mag ik blijven werken.”
Change language