Zilver Magazine - zomer 2020

ZILVER | COLUMN
Mens zonder samenspel is vis op het droge
Marcel Olde Rikkert is in zijn woonplaats
Nijmegen hoogleraar geriatrie in het
Radboudumc en hoofd van het Radboudumc
Alzheimer Centrum.
Hij is geboren en getogen in Hengelo.
SSINDS DE START VAN DE CORONACRISIS zijn veel oudere personen
minder sociaal actief en krijgen ze minder bezoek. Dat is een
erg belangrijk gevolg van deze crisis. Jongere gezinnen moeten het
ineens 7 dagen per week, 24 uur per dag samen vol zien te houden. En
ouderen moeten het vaak 7 dagen per week, 24 uur per dag alléén vol
zien te houden. Of als ze veel geluk hebben moeten ze het met een
partner of huisdier rooien. Dat is voor de meeste mensen een zware
beproeving. Een vorm van duursport waarin we niet hebben geoefend.
Onderzoek heeft aangetoond dat de effecten van eenzaamheid op
ouderen groot zijn. Niet alleen het psychische welzijn daalt dramatisch,
maar ook de lichamelijke gezondheid wordt snel minder. Met
name de conditie holt achteruit, maar ook de afweer tegen infecties
daalt. Op deze bijwerkingen van sociale isolatie is helaas nog door
niemand gewezen. Zowel om het welzijn te verbeteren, als om de
lichamelijke veerkracht en afweer te behouden, is een algehele isolatie
dus onverstandig. Gelukkig beseffen velen dit intuïtief en komt er
langzaam enige versoepeling in de spelregels. Mensen doen daarbij
van alles om toch op een of andere manier contact te houden met hun
ouders of buren. En gelukkig weten veel kleinkinderen slimme trucs
te bedenken om op een of andere wijze de aandacht van hun opa en
oma te vangen. Dit leidt tot hartverwarmende speelse, innovatieve of
zelf acrobatische taferelen. Gewoon telefonisch contact onderhouden
kan natuurlijk ook en gelukkig zijn ook veel mensen in staat digitaal
contact te leggen met de buitenwereld.
In het Radboudumc hadden we toevallig al voor de coronatijd een
wetenschappelijk onderzoek gestart om eenzaamheid aan te pakken
door het online spelen van kleinkinderen en grootouders te stimuleren.
Versneld hebben we daarom een gratis spellenplatform gemaakt
(zie https://samenspelen.online). Probeert u ze maar eens, samen met
zoon, dochter of kleinkind! Contact tussen generaties kan immers
sterk bijdragen aan een beter welbevinden. Zeker wanneer oud en
jong er beide mee opschieten. Zoals een rekenspel waardoor oma blij
is dat ze haar kleinkind helpt met de tafels en het kleinkind blij is dat
het op school eerder van die vervelende tafels af is.
Het alléén vol zien te houden.
Een vorm van duursport
waarin we niet
hebben geoefend
De mens is en blijft gewoon een sociaal dier. Sociaal kapitaal, dat
wil zeggen het aantal mensen in je eigen kring, is het belangrijkste
kapitaal, veel belangrijker dan geld. De regering moet daarom heel
voorzichtig zijn met het verminderen van sociaal verkeer. Het vergoot
immers niet alleen ons welzijn, maar ook onze afweer en veerkracht
tegen het virus. Dat alles hebben we als kuddedieren hard nodig in
deze bijzondere tijd.
Marcel Olde Rikkert
zilver magazine
19