Peter Struycken en bevriende werken 17-2-<strong>2024</strong> t/m 8-9-<strong>2024</strong> RONDOM 24 februari - 23 juni <strong>2024</strong> MARKIEZENHOF.NL Archeologische vondsten van het grootste kasteel van <strong>Nederland</strong>. Project1_Opmaak 1 16-01-24 21:24 Pagina 1 62 de Afficheveiling 10 februari <strong>2024</strong> met onder andere Prachtige oude wintersport affiches A. Mucha, 1897 A.M. Cassandre, 1927 Nostalgische vakantie affiches Appelsteeg 1-B | 1621 BD Hoorn t 0229-268203 | f 0229-267099 uboersma@vansabbenauctions.nl www.vansabbenauctions.nl full color catalogus te bestellen via onze website Volg ons ook op Instagram en Facebook, wekelijks is er nieuws!
IN DE KANTLIJN VAN DE KUNSTMARKT Is het verzamelen van foto’s van Nadar nog financieel bereikbaar? Laatst kreeg ik vanwege mijn verjaardag een camera cadeau. Werkelijk een wonder der techniek. Zo omvatte de bijgevoegde opgave van de mogelijkheden alleen al 64 dichtbedrukte pagina’s. Die zal ik wel nooit allemaal gebruiken, maar ik kan nu wel in een schemerdonkere dorpskerk in Frankrijk zonder enig probleem een foto maken van een mooie Romaanse Madonna. Ook kan ik een raceauto die mij met een snelheid van 225 km per uur passeert, haarscherp vastleggen. Dat laatste zal ik overigens nimmer doen, maar met die camera zou dat kunnen. Een dergelijk fototoestel had de beroemde fotograaf Gaspard-Félix Tournachon (1820- 1910), u zult hem beter kennen onder de naam Félix Nadar, helaas niet. Wie zich door hem wilde laten portretteren, moest tijdens de opname geruime tijd doodstil zitten. Zelfs de meest geavanceerde camera’s hadden in zijn dagen een lange belichtingstijd. Daardoor lukte het Nadar, die ook ballonvaarder was, aanvankelijk niet om luchtfoto’s te maken. Tijdens de vele seconden dat de lens van zijn camera openstond, dreef zijn heteluchtballon altijd een eind verder. Bovendien moest hij zijn opnamen à la minute (dus nog in de lucht) ontwikkelen, wat vanwege de heersende temperatuur in het mandje problemen met zich meebracht. Pas in 1868 maakte hij vanuit zijn gasballon, getiteld Le Géant, bij windstil weer en vanaf een hoogte van 520 meter een serie perfecte luchtfoto’s van Parijs. Hij had het geluk dat hij toen over een verbeterde camera beschikte. Bestaan er, behalve die van Parijs, ook luchtfoto’s van de Amsterdamse binnenstad? Nadar is daar namelijk in 1865 met die Le Géant een keer geweest. Helaas is dat niet het geval. Men weet dan ook niet of hij, toen hij op 14 september van dat jaar vanaf een weiland bij de Stadhouderskade opsteeg, een camera aan boord had. Hij had dat terrein gekozen omdat het tegenover de toen bestaande Hollandsche Gazfabriek aan de Nicolaas Witsenkade lag. Hij had een enorme hoeveelheid gas nodig, omdat zijn uit zijde vervaardigde gasballon (met een doorsnee van veertig meter) NOTITIES VAN ROBERT-JAN VAN RAVENSTEIJN een inhoud had van 6098 kubieke meter. Het vullen duurde dan ook vele uren. Daar bestaat wél een foto van, genomen door Pieter Oosterhuis (1816-1885), waarop 400 mensen, onder wie veel militairen, de nog niet totaal gevulde ballon in bedwang houden. Na een vlucht van ongeveer een uur zette Nadar zijn ballon aan de grond op de plek van een tegenwoordige landingsbaan van Schiphol. Er bestaan dus helaas geen luchtopnames van Nadar van de 19e-eeuwse Amsterdamse binnenstad. Gaspard-Félix Tournachon was aanvankelijk geen fotograaf, maar studeerde medicijnen. Hij maakte die studie echter niet af en schakelde over op de journalistiek, het schrijverschap en het maken van karikaturen. Naar de mode van zijn tijd nam hij het pseudoniem Nadar aan. Hij begon zich pas op latere leeftijd, samen met zijn broer Adrien, voor de fotografie te interesseren. Na enkele jaren samenwerking begon hij een eigen atelier en in 1861 opende hij een grote fotostudio op no. 35 aan de Boulevard des Capucines. Het gebouw, nu uitgebreid met een extra verdieping, bestaat nog altijd. Zo’n luchtfoto door Nadar van Parijs is tegenwoordig voor een verzamelaar nagenoeg onbereikbaar. Praktisch alle nog bestaande exemplaren zitten vast in archieven of museumcollecties. Hooguit komt zo’n afdruk op een veiling voor, maar dat is een zeldzaamheid. Die kan dan als pedigree een destijdse inwoner van Parijs hebben, wiens huis erop voorkwam. Anders is het met de originele portretfoto’s van Nadar, vooral die met de afbeeldingen van zijn bekende tijdgenoten. Die hebben altijd in de belangstelling gestaan en waren een begerenswaardig verzamelobject. Dat had te maken met de vaak speciale houding en de gelaatsuitdrukking van de geportretteerden. Voorts besteedde Nadar veel aandacht aan de lichtval, die meestal van terzijde valt. Zijn portretten zijn daardoor ware kunstwerkjes. Mocht u vandaag de dag zo’n originele opname van hem willen aanschaffen, dan zult u, afhankelijk van wiens portret er op die foto voorkomt, rekening moeten houden met een bedrag van tussen de € 30.000 en € 50.000. Zo’n foto, waarvan er maar een enkele of hooguit twee of drie afdrukken bestaan, is aan de beeldzijde meestal voorzien van een met inkt geschreven opdracht en/of de handtekening van Nadar, terwijl op de achterzijde vaak een blindstempel voorkomt. Nadar maakte destijds ook ‘cartes de visite’. Die afdrukken hadden een formaat van 6 bij 8,5 cm en werden, vooral als het een belangrijke persoonlijkheid betrof, zoals bijvoorbeeld Napoleon III, in grote aantallen vervaardigd. Dat waren wel originele opnamen van Nadar, maar natuurlijk niet allemaal eigenhandige afdrukken van hem. Ook zijn ze niet als échte foto’s te bestempelen. Toch zult u voor de aanschaf van een dergelijke ‘carte de visite’, die meestal door een veilinghouder of een fotogalerie als een werkelijke Nadar wordt beschreven, vaak enige duizenden euro’s moeten betalen. Ik ken zelfs een geval waarbij men er € 5.000 voor neertelde. Het is dan ook zaak om, als u als collectioneur een foto of een ‘carte de visite’ van Nadar wilt aanschaffen, op het volgende te letten. Veel foto’s die als origineel worden aangeboden, ook al staat de naam Nadar op het opzetkarton vermeld, zijn vaak de producten van een samenwerking van Nadar met Rose-Joseph Lemercier (1803- 1887). Om aan de grote vraag naar foto’s of ‘cartes de visite’ van bekende kunstenaars, schrijvers of toneelspelers te voldoen, werden destijds afdrukken op papier van Nadar op inktbasis verwerkt tot identieke fotolithografische reproducties. Dit werd zo volmaakt gedaan in de Imprimerie Photographique van Lemercier & Co aan de Rue de Seine te Parijs, dat ze, zelfs bij aandachtige beschouwing, nauwelijks verschillen van de originele foto’s. Meestal staan wel de beide namen Nadar en Lemercier op het opzetkarton. Ook in de collectie van het Rijksmuseum komt een aantal voorbeelden van deze 19e-eeuwse coöperatie voor. 55
- Page 3 and 4: Taxatie én inbreng van uw kunst en
- Page 5 and 6: Plein air schilderen Edito Focus op
- Page 7 and 8: UP TO DATE Een oproep en een kunstb
- Page 9 and 10: UP TO DATE Concurrent voor Europese
- Page 11 and 12: Jesse Darling De Britse kunstenaar
- Page 13 and 14: Frans Hals, De lachende cavalier, 1
- Page 15 and 16: Courbet, Manet, Whistler, Monet, Li
- Page 17 and 18: Frans Hals, De Luitspeler, ca. 1623
- Page 19 and 20: Museum Valkenburg EEN FEEST VAN JEW
- Page 21 and 22: DE WANDELING ‘Ik zie mijn werk al
- Page 23 and 24: DE WANDELING ‘Naar Japan gaan was
- Page 25 and 26: 25
- Page 27 and 28: In de 19e eeuw keerden kunstenaars
- Page 29 and 30: Geertruydt Roghman naar Paulus More
- Page 31 and 32: Savery gebruikte visuele trucs om d
- Page 33 and 34: Dit jaar vieren we de honderdste ve
- Page 35 and 36: Zowel de Franse als de Belgische ta
- Page 37 and 38: The Destroyed Room, 1978, transpara
- Page 39 and 40: Yoko Ono Cut Piece De performance C
- Page 41 and 42: De uitvinding van de eeuw! na 1715
- Page 43 and 44: Made in Belgium 1925 Deze parasol i
- Page 45 and 46: Anoniem, kandelaar, 1878-1915. Uitv
- Page 47 and 48: Val Saint Lambert contracteerde, ee
- Page 49 and 50: De galerie van Finette Lemaire is s
- Page 51 and 52: ‘Je mag hier alles aanraken: het
- Page 53: Een rek met negen vergulde steenbei
- Page 57 and 58: Mikalojus Konstantinas Čiurlionis,
- Page 59 and 60: Eja Siepman van den Berg Figuratie
- Page 61 and 62: Staand Meisje oogt zelfbewust, als
- Page 63 and 64: BINNENKIJKEN ‘Mijn werk is een on
- Page 65 and 66: BINNENKIJKEN ‘Het raadselachtige
- Page 67 and 68: DIRCK VAN DELEN, BINNENPLAATS VAN E
- Page 69 and 70: Hiphop: geboorte en invloed 29-02 t
- Page 71 and 72: Klimt op het platteland 15-02 t/m 0
- Page 73 and 74: △ Sung Hwan Kim t/m 26-05 Elburg
- Page 75 and 76: Johan van Oord 18-02 t/m 14-04 Gale
- Page 77 and 78: 24.02 - 02.06 2024 Ridders van het
- Page 79 and 80: Het in 1845 opgerichte Kunsthaus Le
- Page 81 and 82: ‘We merken dat de veilingmarkt st
- Page 83 and 84: € 406.800 Lucie Rie, kom op voet,
- Page 85 and 86: MAD 5.078.800 (€ 507.880) Kees va
- Page 87 and 88: Andy Warhol VEILING HEDENDAAGSE KUN
- Page 89 and 90: € 4.816 Pieter v. Sluijs De Quack
- Page 91 and 92: VEILING RESULTATEN HET GROOTSTE HET
- Page 93 and 94: € 97.810 Een 18k gouden geweven c
- Page 95 and 96: GEZOCHT Schilderij en, beelden en i
- Page 97 and 98: 19 t/m 26 februari Veilinghuis Kore
- Page 99 and 100: Hermann Max Pechstein Zelfportret,
- Page 101 and 102: february—march 2024 2 DOUTREBENTE
- Page 103 and 104: Site avec quatre personnages, encre
- Page 105 and 106:
Zoekers Gevraagd BOEKEN P.J.E.M. Ja
Change language