28.05.2013 Views

ANDREI JAN HOFFMANN ULLER A MÚSICA ... - Trentina do Brasil

ANDREI JAN HOFFMANN ULLER A MÚSICA ... - Trentina do Brasil

ANDREI JAN HOFFMANN ULLER A MÚSICA ... - Trentina do Brasil

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Lajea<strong>do</strong> <strong>do</strong>s Pintos, a trÍs mil metros <strong>do</strong> centro da cidade de ConcÛrdia, separou as canÁıes<br />

em <strong>do</strong>ze grupos tem·ticos: infantil; rituais; trabalho; comida, bebida e lazer; solda<strong>do</strong> e guerra;<br />

migraÁ„o; natureza; humor; cotidiano; narrativas; eventos sociais e locais; mar. Percebe-se<br />

que tais publicaÁıes tiveram focos em locais distintos, no esta<strong>do</strong> <strong>do</strong> Rio Grande <strong>do</strong> Sul e em<br />

um municÌpio <strong>do</strong> oeste catarinense, demonstran<strong>do</strong> assim de como os trentinos se dispersaram<br />

desde sua primeira chegada.<br />

Em relaÁ„o ‡s caracterÌsticas musicais relatadas pelos estudiosos <strong>do</strong> sÈc. XIX,<br />

Macchiarella cita a primeira antologia musical feita na provÌncia de Trento em 1892, Canto<br />

Popolari trentini per Canto e Pianoforte, sob autoria de Coronato Pargolesi, apresentan<strong>do</strong> as<br />

seguintes descriÁıes sobre o canto tradicional trentino:<br />

Muito interessante È a breve descriÁ„o das caracterÌsticas gerais <strong>do</strong> canto tradicional<br />

trentino: A maior parte <strong>do</strong>s cantos s„o realiza<strong>do</strong>s ‡ duas ou trÍs vozes ( primeiro<br />

tenor , segun<strong>do</strong> tenor e baixo); nas audiÁıes cantadas tambÈm em unÌssono outras<br />

agora com som e coro ou simplesmente em solo em forma de serenata. Nos seus<br />

cantos o povo tentou os versos mais usa<strong>do</strong>s <strong>do</strong> cen·rio hendecassÌlabo se encontra<br />

pelo menos na mattinate ou como dizem em Rendena: maittinade ou no vale de<br />

Laguna: macinade. Este verso È musica<strong>do</strong> por to<strong>do</strong>s tanto na parte de cima como<br />

abaixo da mesma maneira. O primeiro hendecassÌlabo È uma onda a girar-se em<br />

torno a tÙnica superior , o segun<strong>do</strong> marca invÈs uma lenta, talvez tortuosa descida<br />

<strong>do</strong>minante sobre qual se fecha: o terceiro È igual ao primeiro, o quarto igual ao<br />

segun<strong>do</strong> e assim segue alternan<strong>do</strong> atÈ o fim da estrofe. De tal mo<strong>do</strong> ‡ formar uma<br />

espÈcie de salmodia que recorda certos cantos lit˙rgicos da Igreja ( PARGOLESI<br />

apud MACCHIARELLA, 1999, p·g 34, traduzi<strong>do</strong> por Maria Salete S. Silva). 20<br />

No ano de 1919, outra antologia fora publicada, Canti di Soldati, elabora<strong>do</strong> por Piero<br />

Jahier, que ficou respons·vel pela coleta <strong>do</strong>s textos verbais, e Vittorio Gui, respons·vel pela<br />

harmonizaÁ„o (MACCHIARELLA, 1999). A respeito das caracterÌsticas musicais, a<br />

harmonizaÁ„o È a quatro vozes, as duas vozes superiores procedem por terÁa paralela e<br />

correspondem a linha melÛdica <strong>do</strong>s cantos tradicionais. As duas vozes inferiores foram<br />

construÌdas com o intuito de enquadrar os cantos no sistema da harmonia tonal<br />

(MACCHIARELLA, 1999).<br />

20 ìMolto interessante Ë la breve descrizione delle caratteristiche generali del canto tradizionale trentino: La<br />

maggior parte dei [...] canti sono eseguiti dal popolo a dueparti, o a tre (tenori 1mi, tenori 2ndi e bassi); ne uddi<br />

cantati a due parti, o a tre (tenori 1mi, tenori 2di e bassi); ne udii cantati anche all`unisono altri ancora com a soli<br />

e coro [...] o semplicemente a solo, in forma di serenata [...] Ne`suoi canti il popolo tentÚ i versi pi˘ usitati, dal<br />

senario all`endecasillabo si riscontra per lo pi˘ nelle mattinate, o come dicono in Rendena: maitinade, Ú nella val<br />

Lagarina: macinade. Questo verso Ë musicato da per tutto, su per gi˘, alla stessa maniera. Il primo<br />

endecassilabo Ë um vago aggirarsi intorno alla tonica superiore, il secon<strong>do</strong> segna invece una lenta, talvolta<br />

tortuosa discesa alla <strong>do</strong>minante, sulla quale si ferma; il terzo Ë eguale al primo, il quarto al secon<strong>do</strong>, e cosi via<br />

alternan<strong>do</strong> sino alla fine della strofa. In tal guisa formasi una specie di salmodia che ricorda certi canti liturgici<br />

della Chiesa.î ( PARGOLESI apud MACCHIARELLA, 1999, p·g 34).<br />

51

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!