Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sansürle Mücadele Deneyimleri<br />
Index on Censorship Üzerine<br />
Julia Farrington<br />
Index on Censorship, Sanat Bölümü<br />
İfade özgürlüğü sabit bir durum değildir.<br />
İfade özgürlüğü, kabul edilebilirlik<br />
sınırlarının siyasi, ahlâki ve toplumsal<br />
iklimlere göre değiştiği, sürekli dönüşen<br />
bir coğrafyada varolur. Index on Censorship<br />
dergisinin birinci sayısının editörü<br />
Michael Scammell’in 1972’de yazdığı gibi,<br />
“İfade özgürlüğü varlığını kendi kendine<br />
idame ettiremez; onu önemseyenlerin daimi<br />
uyanıklığıyla sürekliliğinin sağlanması<br />
gerekir”.<br />
Index on Censorship’in sanat programı,<br />
sanatsal ifade özgürlüğünü desteklemek<br />
amacıyla bir strateji planlar ve uygular.<br />
Burada amaç kültürel alana etki eden,<br />
gitgide yoğunlaşmakta olan baskıları ve<br />
birbiriyle rekabet halindeki talepleri önce<br />
belirlemek, sonra da bunların geriye çekilmesini<br />
sağlamak için yapılması gereken<br />
en doğru hareket şekline karar vermektir.<br />
Suç işleme korkusu, sponsorlardan gelen<br />
talepler, polisten kaynaklanan sorunlar,<br />
sağlık ve güvenlikle ilgili düzenlemeler,<br />
riskten kaçınma, meydan okuyan işlere<br />
basında çıkan hasmane tepkiler, piyasayı<br />
oluşturan dinamikler – bunların hepsi<br />
sektörün kilit oyuncuları tarafından varlığı<br />
kabul edilen sakınma ve oto-sansür iklimine<br />
katkıda bulunmaktadır.<br />
Index’in çalışmalarının bir kısmı, tüm<br />
kültürel alanlarda ifade özgürlüğünün<br />
korunması için bu uyanıklılık halinin sürdürülmesinin<br />
önemine dair bir farkındalık<br />
yaratmaya çalışır ve bunu, sürecin içinde<br />
olan herkesle görüşüp tartışarak yapar.<br />
87<br />
İngiltere’nin en büyük sanat merkezi olan<br />
Londra’daki Southbank Centre’ın sanat<br />
yönetmeni Jude Kelly geçtiğimiz seneki<br />
‘Tiyatro, İfade Özgürlüğü ve Kamu Düzeni’<br />
adlı konferansımızda konuşurken bu<br />
tartışmanın “yeterince gelişmemiş” olduğundan,<br />
ifade özgürlüğünün sıklıkla cepte<br />
görüldüğünden bahsetti. Toplum olarak<br />
sanata genel tavrımız hakkında konuşurken<br />
Kelly “fikirleri zorlu alanlara götüren<br />
sanatsal ifadeleri ‘savunulamaz’ etiketiyle<br />
yaftalamak için çok çabuk davrandığımızı”<br />
söyledi. Bu sebeple kamuya ait sanat alanlarına<br />
nezaret edenlerin toplumun sınırlarını<br />
zorlayan işlerin önemini anlamaları ve<br />
savunmaları için eğitimden geçirilmeleri<br />
ve bu eğitimin sürekli tutulması gerekiyor.<br />
Bu olmadan sanatsal haklar diğer talepler<br />
tarafından dışarı itilerek erozyona uğrama<br />
riskiyle karşı karşıya kalacaktır.<br />
Deneyimlerimize göre kültür alanında<br />
çalışanlar, ifade özgürlüğüne dair haklarını<br />
anlama ve bu hakları kullanmada<br />
medyanın ve siyasi tepkinin oldukça gerisinde<br />
kalmışlardır. Bir gazeteci medyayı<br />
ilgilendiren kanunlar hakkında eğitim<br />
alırken, bir sanat yönetmeni kültürel ifade<br />
alanında geçerli kanunlar hakkında eğitim<br />
almamaktadır. Genç çalışanlar resmî ya<br />
da resmî olmayan yollardan başladıkları<br />
kariyerlerinde hak ve sorumluluklarını<br />
öğrenmek için ya hiç ya da çok az fırsat<br />
bulabilmektedirler.<br />
Her ne kadar polis siyasi protestoları<br />
temel görevlerinin bir parçası olarak