Prof. Dr. Osman ÃztÃ¼rk'Ã¼n - Ä°slami Edebiyat

More documents

Recommendations

Info

Şiir Tahlili: Ali Nar Şiir: Gazi Giray Han SAVAŞ GAZELİ Râyete meyl iderüz kâmet-i dil-cû yerine Tuğa dil bağlamışuz kâkül-i hoş-bû yerine Heves-i tîr ü kemân çıkmadı dilden aslâ Nâvek-i gamze-i dil-sûz ile ebrû yerine Süresiz tîğimüzün zevk u safâsın her dem Sîm-tenlerle olan lezzet-i pehlû yerin Gerden-i tevsen-i zîbâda kutâs-ı dil-bend Bağladı gönlümüzi zülf ile gîsû yerine Severüz esb-i hüner-mend-i sabâ-reftârı Bir perî-şekl sanem bir gözü âhû yerine Gönlümüz şâhid-i zibâ-yı cihâda virdük Dilber-i mâh-ruh u yâr-ı perî-rü yerine Seferin cevri çok ümmîd-i vefâyile velî Olduk âşüftesi bir şûh-ı cefâ-cû yerine Olmışuz cân ile billâh Gazâyi teşne Kanını düşmen-i mülkün içerüz su yerine Tatar Hanlarından Gazi GİRAY Han’a aittir(1) 14 / OCAK-ŞUBAT-MART 2011
GAZİ GİRAY HAN Ashahdan, Abdullah bin Revâha’nin, Mute muharebesinde söylediği şiirleri hatırlatır: Diyeceğim ki; ilki ibnu Revâha ise demek sonu da Gazi Giray. Çünkü Tatar Hanları sanki özel bir nasibin sahibi olarak; hem sevkül-çeyşte hem de savaşı övüp, kedisini ve ordusunu rehabilite edecek güçteler… Gazel okununca görülüyor ki; bütün tabirler ve remzler, Osmanlı ağzındadır. Ve zaten Kırım Tatar Hanları Osmanlı Paşaları mevkiindedir: Osmanlı savaşa çıkarken Tatar Hanları da haberleşip aynı hedefe doğru yola çıkar… Diyelim Bulgaristan, ya da Romanya topraklarında bir mevkide iki ordu buluşur. Hanlar, Padişaha (veya Vezir-i A’zamsa komutan, ona) tazim arzeder ve birlikte savaş meydanına yürürler… Gazele bakıyoruz; sekiz beytten oluşmuş. İlk beyt kendi içinde sonrakilere bu beytin ikinci mısrasıyla kafiyeli. Ve son beytte şâirin mahlası (Gazâî-yani Gazi diye) geçiyor. Bu son beyt aynı zamanda (bizce) beytül-gazeldir. Gazelin kafiyeleri, bir buçuktur, asıl ses; su, rü, hü… “yerine” redifi ise kafiyeyi zenginleştirecek kıvamdadır ve her “kafiyeye” takımıyla uyumludur. Hoş bû yerine, âhû yerine, içeriz su yerine… Vezni ise: [Fâilatün+feilâtün, feilâtun fa’lün] Bazı imâlelerle; üç failatün ile gelen de oluyor… Üslup: Tabii olarak Cezalet hakimiyetinde: Çünkü cidâl-cihâd şi’ridir. Ama rikkat de cezâletin kanatları altında barınıyor: Aslında bütün kelime ve semboller rakiktir. Ancak son beytin son mısraında cezâlet hepsini örtmüş. “Vatan düşmanının kanını su gibi içeriz!.. Asarız, keseriz, düşmanı kırıp geçiririz; kelimelerinin sesidir gelen… *** Sanat olarak: “Fahriye” gibi ama hâkim olan anlatımda: Teşbih-i beliğ, sembolizm, mukabele… gibi sanatlar hâkim. *** Birinci Beyt: “Râyete meyl iderüz kâmet-i dil-cû yerine Tûğa dil bağlamışuz kâkül-i hoş-bû yerine” “Gönderde dalgalanan SANCAĞA gönül veririz; sanki, gönül çeken kadın endamı yerine…” Yine (sevgili olacak kadının) güzel kokulu zülüfleri yerine TUĞ’a gönül bağlarız!.. Savaşın sembolü sancak (Râyet) ve onun direği bağlandığı yere konan püskül bizi bunlar çeker. Savaşın en belirgin sembolü ise tuğ. (Bu tuğ, başkomutanın hediye ettiği-başa takılan sorğuç gibi bir şey de olabilir.) Aşk ve muhabbetin de sembolü güzel kadındır: Bir mukayeseyi andıran ifade de sanki mukabele sanatı var: O, o’na bedel. Birbirine zıt gibi, ama denklik de var: Sancak, gönderde dalgalanır. Kadın da boyuyla salınır dikkat çeker… Sancağın kendisi söylenirken kadının boyu işaret edilmiş… Böylece, semboller konuşurken; Mürsel Mecaz sanatıyla bitirilmiş. Ama asıl benzetmeler: Bayrağın dalgalanışı, güzelin salınarak yürüyüşü… Mücahid için tercih, sancaktan yana!.. Zaten, sancak dalgalandığı yerde sevgilinin (güzellerin korunması ve) değeri söz konusu olabilir. İşte o selviboylunun kâkülü de sancağa takılan püskülle kıyaslanıyor. Bu teşbih-i beliğdir. Ve esasen; Leff ü neşr’e uygun düşer beyt: “Rayet-Kamete uyarken, Tuğda-Kâûl’e karşı gelir. Sancak (râyet) söylenirken “gönder” kastedilmiş. Ama tuğ söylenirken doğrudan “tuğ” kastedilmiş… Biri mürsel mecaz, öbürü hakikat… İkinci Beyt: Heves-i tîr ü kemân çıkmadı dilden aslâ Nâvek-i gamze-i dil-sûz ile ebrû yerine “Gönlümüzden ok-yay sevgisi asla çıkmadı. Gönül yakan gamze (göz kenarıyla bakış) ve kaş yerine.” Yine Leff ü neşr: ok-gamzeyle, yay da kaşla denk düşer. Ve divan şiirinde, güzelin kaşları “yay’a, gözün kavşak noktası (dış kenarı) “ok”a benzetilerek; âşıka etkisi belirtilirken burada tersine; gerçek ok ( ve ucundaki delici gamzesi) İSLÂMİ EDEBİYAT / 15
Page 1 and 2: EDİTÖRDEN: Bu sayımızda: 1-) A
Page 3 and 4: 27 HİCRET VE FETİH Ali Nar 31 NA
Page 5 and 6: -Doktora ve doçentlik tezlerinizin
Page 7 and 8: İSLAMÎ EDEBİYAT MEVSİMDE ÂKİF
Page 9 and 10: Bu gönlüm tâ ezel ol Pâdişaâh
Page 11 and 12: “Budur bizim” redifli gazelinde
Page 13: tur zaten. O’nun derdi; zahiri-ma
Page 17 and 18: Sanat Tahlili: Ali Nar Şiir: Osman
Page 19 and 20: Röportaj Dünya İslami Edebiyat B
Page 21 and 22: -İslami şiirde “hikmet”ten s
Page 23 and 24: MÜSEDDES Gözü, dünyâ mı gör
Page 25 and 26: Tanıtma Ali Gülşehri ŞÂİR YAV
Page 27 and 28: Deneme Ali Nar HİCRET VE FETİH Bu
Page 29 and 30: Ebubekir’in çocukları ve çoban
Page 31 and 32: Şiir Bîçareyiz hem bîkes, hadsi
Page 33 and 34: Şiir Aysen Akdemir GİTME Kuşlar
Page 35 and 36: Şiir Süleyman Köse GÜLE GÜLE N
Page 37 and 38: Deneme Kâtip Sezer KÖYDE HIRSIZ V
Page 39 and 40: Deneme Mehmet Gündem B A B A Mavi
Page 41 and 42: Gezi Notları Nezahat Satan BİR RA
Page 43 and 44: luydular ki; hallerindeki ve gözle
Page 45 and 46: Türk hacısına az rastlanıyor. H
Page 47 and 48: َّلإِ‏ اب ان َّ Hadisl
Page 49 and 50: Şiir Gülşehri DAR DÜNYA Otur da
Page 51 and 52: Şiir Usâme Fatih Sana bakmak deri
Page 53 and 54: Tanıtma Tanıtan: Yusuf Tercüman
Page 55 and 56: Fakat bir hükme varmak için yapı
Page 57 and 58: Tanıtma Firdevs Yüksel TAŞRALI E
Page 59 and 60: TAŞRALI EŞREF - MAVİ HAVUT Taşr
Page 61 and 62: irkaçını okumakla, birkaç çarp
Page 63 and 64: Etrafı surlarla çevrili müzeye g

Prof. Dr. Osman ÃztÃ¼rk'Ã¼n - Ä°slami Edebiyat

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Prof. Dr. Osman ÃztÃ¼rk'Ã¼n - Ä°slami Edebiyat