lığ - Türk Tabipleri Birliği

• 50. YILINDA HALK SAĞLIĞINA KÖPRÜ: TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ 71
Enflasyon hesabı üzerinden ve yılları birazcık daha yayarak yaptığımızda 1980-
1988 arasındaki durumun vahametini görmek mümkün. Gerçekten hekim sayısının
çok arttığı ve kamuda çalışan hekimlerin aşırı derecede yoksullaştığı ve
giderek ek işe yönlendiği bir dönem olarak hatırlanabilir. Tabii ki bunu yatırımlarla
da yan yana getirdiğimizde hastane, sağlık ocağı, sağlıkevi yatırımlarının
giderek azaltıldığı ve en son Sağlık Bakanı’nın da itiraf ettiği şekliyle, ama buna
karşın hekim sayısının katlanarak büyüdüğü bir dönemde ortaya çıktı.
Kişi başına sağlık harcaması bakımından baktığımızda da 1980’li yıllar ortalama
50 dolarların altında bir seyir izliyor ve 1989’daki açılımla beraber, Özal’ın kemer
sıkma politikasını terk etmesiyle beraber ve o dönemdeki işçi eylemleri,
kitlesel siyasi muhalefetin yükselmesiyle birlikte bir değişim arz ediyor.
Harcamaların özel ya da kamu açısından ağırlığına baktığımızda da, dikkat ederseniz
bütün 80’li yıllar çok sınırlı da olsa özel sağlık harcamalarının kamu harcamalarına
baskın olduğu bir dönem. Tabii ki bu nesnelliği daha değişik şekillerde
artırmak mümkün, ama böyle bir zeminde büyüklerimizin çizdiği Tabipler
Birliği’nin çökertilmesi, Ankara taşınması, oradaki muhalefetin bastırılması ortamında
cereyan ettiğini gözleyerek bu ortamı anlamaya çalışabiliriz.
Hekim sayısı 2 misline çıkmıştır, tıp fakültesi mezun sayısı 2,5 misline çıkmıştır,
ücretlerimiz bir anda 9’da 1, 8’de 1’e gerilemiştir, ancak 1990’larda 1980’lerin
yarısını yakalamışızdır, özel harcamaların çok sınırlı da olsa kamudan üstün
olduğu bir dönem.
80’li yıllardaki ekonomik politikalara giderek tepkiler artıyor, özellikle 1988 ve
1989 burada kritik işçi eylemleri ve bahar eylemleri açısından. Hatırlarsanız
1989 yerel seçimlerinde ANAP’ı sarsan bir yerel seçimler kazanımı gündeme
geliyor ve bu etkileşim, bu etki-tepki ilişkisi 1989’da Türkiye’deki IMF politikalarında
bir değişikliğe yol açıyor. Bu noktada biz kimdik? En azından bir gelenek,
bir illiyet bağı tarif etmemiz lazım. Çünkü en azından Uğur Ağabey 80’den sonra
devam ettiğinde 80 öncesiyle bir ilişki kuruyor. Şükrü Ağabey 80 öncesinin Merkez
Konseyi Genel Sekreteri, 80 sonrasında devam ettiğinde bir açıklama ihtiyacı
yok; biz kimiz?
Biz en azından kendimizi şöyle tarif edebiliriz diye düşündüm. Bu topraklarda
daha iyi dünya, daha iyi Türkiye isteyen herkes, her gelenek, artı sağlıkta da
daha sağlıklı ve daha eşit bir toplum isteyen, sağlıkla ilgili tüm geleneklerin devam
olarak kendimizi bunlarla bağlantılı olduğunu düşünüyoruz. TTB içinde de
bugün anlatılan tarihte 1960’lı, 1970’li yıllarda başlayan demokratikleşme hareketini
benimseyen, ama onların uzantısı olamayan, belki de kuşaklar arası aktarım
nedeniyle bir özgün yapıydık diye söyleyebiliriz.
Yani kronoloji anlatmak yerine bir tartışma olabilir diye birtakım özellikler söyleyeceğim.
Bir kere genç bir ekiptik, 80 öncesinde tabip odasında kısmen çalışmış
ya da bir öğrenci olarak ilişkisini kurmuş, ama yeni bir ekiptik ve yönetimin
ötesinde odanın bütününü kucaklamak isteyen bir yapımız vardı, becerip beceremeyeceğimiz
belli değildi. Geleneksel oda yönetim tarzını bilmiyorduk, bu