Türk ve Japon ModernleÅmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim
Türk ve Japon ModernleÅmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim
Türk ve Japon ModernleÅmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
HAKKARİ’DE ORAMARÎ ÖRNEĞİ 175Bu yazının çerçe<strong>ve</strong>si “Cevdet” diye adlandırdığım Oramarî aşiret lideriyle 3 ilkolarak 1996’da yaptığım görüşmeye <strong>ve</strong> bu yılın başında yeniden yönelttiğim sorulara<strong>ve</strong>rdiği cevaplara dayalıdır. Daha önceki yazılarımda (bkz. Yalçın-Heckmann,1990, 1991) Oramarî <strong>ve</strong> diğer aşiretleri ilgilendiren yerel politikaları <strong>ve</strong>politik süreçleri daha ziyade “normal aşiretli”lerin, yani tabandan kişilerin bakışaçısından ele almıştım. Bu sefer politik süreçlere yukardan aşağıya bakmayaçalışacağım. Böylece daha ev<strong>ve</strong>l ileri sürdüğüm tezlerin geçerliliğini de sınamak<strong>ve</strong> yeniden düşünmek imkânı bulacağıma inanıyorum. Bir diğer amaç da, liderler<strong>ve</strong> taraftarları konularına eğilmek. Daha da özelinde, irdelemek istediğim sorunşöyle: aşiret içi ilişkiler tepeden bakıldığında da mı aynı özellikleri göstermekte?Burada kısa bir parantez açıp, aşiret liderliği konusuna kısaca bir giriş yapmakistiyorum. Aşiret liderinin aşireti temsil etme niteliği özellikle diğer aşiretya da aşirete benzer diğer sosyal <strong>ve</strong> siyasal birimlere karşı geçerli, örneğin diğeraşiretlere, aşiret konfederasyonlarına ya da devlet yapılarına karşı. Hakkari bağlamındaaşiret liderleri, genellikle aşiretin kamuoyunu temsil ettiği düşünülenaşiretin ileri gelenleri tarafından seçilirdi. Liderler <strong>ve</strong>rdikleri emirler <strong>ve</strong> uyguladıklarıdışlama politikalarıyla yönetirler, <strong>ve</strong> bu yönetimin meşrûluğu liderinotoritesi kabul edildiği <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya otorite zorbalıkla kabul ettirildiği müddetçe sürerdi.Liderler <strong>ve</strong> taraftarları arasındaki otorite <strong>ve</strong> güç ilişkilerinin Hakkari tarihindenasıl bir değişim süreci geçirdiğini aşağıda tartışacağım. 4Burada değinmek istediğim noktalar öncelikle toplumsal <strong>ve</strong> kolektif hareketinne gibi halleri olduğuyla ilgili olup, Hakkari örneğinde ele alınmaktadırlar: -Önceden (burada ele aldığım dönem geç Osmanlı dönemidir) ne gibi kolektifhareket çeşitleri vardı, <strong>ve</strong> şimdi neler var? - Bu hareket tipleri nasıl değiştiler? -Aşiret liderliği nasıl değişti? - Aşiret liderliği <strong>ve</strong> taraftarları arasındaki kontrol <strong>ve</strong>direnme ilişkileri nasıl değişti?I. Yörenin, isimlerin <strong>ve</strong> aşiretlerin tarihiÖnce Oramarî aşiretinin yerleşim bölgesini <strong>ve</strong> aşiret isminin kökenini ele almakistiyorum. Böylece aşiret isimleriyle, yöresel isimler arasındaki bağlantıyı irdeleyebiliriz,<strong>ve</strong> bu isimlerin nasıl değiştiğini açıklamaya çalışabiliriz.İslam Ansiklopedisi’nin 1936’da yayınlanan baskısındaki “Oramar” makalesiniyazan Nikitine’e göre Oramar eski bir Nasturi yerleşimiydi (bkz. Nikitine). Bumakalede şunları aktarır Nikitine: “Türkiye’nin idarî coğrafyası Uramar kazası-3 Aslında kendisi tanınan bir kişi, <strong>ve</strong> takma ad kullanmak gereksiz diye düşünülebilir. Ancak bu ismikullanarak kendisine anonimleşme <strong>ve</strong> kişiliğini koruma şansını biraz olsun <strong>ve</strong>rebilmeyi istedim.4 Aşiret liderleri, taraftarları <strong>ve</strong> politikaları üzerinde daha geniş bilgi için, bkz. van Bruinessen(1992).
Change language