Bülten 97 (Mart-Nisan 2012) - Mimarlar Odası Ankara Şubesi

Yapı denetçileri planlı alanda denetim yapıyorlar. 4708sayılı Kanun çıktığında, 19 ilde uygulanmaya başlandı.Yanılmıyorsam, bu illerin tamamı planlı alanlar. 81 ileçıktıktan sonra karşımıza plansız alanlar da çıkmayabaşladı. Plansız alanlarda neyi denetleyeceksiniz?Yapılaşma bir süreç; İmar Planı, arsa, proje, inşaatve iskan. Biliyorsunuz, planlanmamış bir alan tarlavasfındadır. Yapı Denetimi'nin başladığı birçok illerdeplanlı alan bulmak oldukça zordur. Dolayısıyla, her nekadar 01.01.2011’den itibaren başlayacak denilse de,ne o bölgelerde yerel yönetim, ne Çevre ve Şehircilikİl Müdürlükleri bu konuyla ilgili bir altyapı çalışmasıyapmamışlardır. Ne zaman tüm ülkede Yapı DenetimUygulaması başlandı, ondan sonra akılları başınagelmiştir. Dolayısıyla, Yapı Denetiminin başladığıbirçok ilde plansız alanlar var. Plansız alanlarda dayapı denetimi yapmanız mümkün değil.Bunları denetleyecek olan deneticilerin durumunageleceğim; ama ondan önce, denetim şirketlerinindurumu vahimdir. Yapı Denetim Uygulamasının 62 ildeuygulama başlatırken, hangi ilde ne kadar mimar, nekadar mühendis, ne kadar inşaat mühendisi, makinemühendisi, elektrik mühendisi var; bunların kaçıboştadır, kaçı çalışmaktadır, kaçı kamu kurumundadır,bunun tespiti yapılmış mıdır acaba? Bir denetimfirmasında 5 disiplin çalışıyor, her birinden birer tanevar, bunlar da serbest çalışıyorlar. Yerel yönetimlerin,bunları denetleyecek herhangi bir teknik eleman yok.Bu Kanunun amaç maddesi ne diyor: “can ve malgüvenliğini sağlamak...” Kimin canını kime emanetediyorsunuz? Gelip denetleyebiliyor mu acaba?Ne kadar denetim yapıldığı açıktır. Bu arada, İlgilibakanlığın yereldeki birimlerinin dahi bu konuya vakıfolmadığı geçen süre içinde anlaşılmıştır.2011 tarihi itibariyle 62 ilde de uygulanmasınabaşlanan bu kanunun uygulanması da pek mümkünolamamıştır. 4708 sayılı Kanunun ek 62 ildeuygulanması sırasında karşılaşılan sorunlar hiçöngörülmemiştir. Öncelikle bu illerde yeterli teknikelemanın olup olmadığı araştırılmamıştır. Ayrıca yapıdenetim firma sayısının belirlenmesinde ciddi hatalarolduğu 1 yıl içerisinde görülmüştür. Halen birçokilde yapı denetçisi olan teknik elemanların o ildeolmadığı diğer illerden geldiği bakanlık tarafından dabilinmektedir.Ayrıca yapı denetim şirketleri, asıl işlerinin yapıdenetim değil de ek bir iş olarak görmeleri dekaçınılmaz olmuştur. Yine İllerde bulunan yapıdenetim komisyonlarının da bu konuda yeterli bilgiyesahip olmadığı açıktır.Yine Yapı denetim bedellerinin % 3'den %1.5'edüşürülmesi bir çok yapı denetim şirketini kapatmayaveya iş almamaya yöneltmiştir. Bu yapı denetimşirketleri, genelinde proje hizmeti vererek yaşamlarınıdevam ettirdiği bilinen bir gerçektir.Bu arada, elde edilen Yapı Denetim Kanun tasarısındaise 4708 sayılı Kanunun işlemediği ve bu kanunuişletebilmek için yeni bir tasarı hazırlanmış ve bu tasarıile 4708 sayılı Kanun farklı bir boyut kazanmıştır. Yapıdenetimi şirket ortaklarının 2/3'ünün teknik elemanolması öngörülmüş, gayrı resmi olarak yapılan projehizmeti yasalaştırılmaya çalışılmakta, var olan projeelde edilme süreçleri daha da zorlaştırılmaktadır.Ayrıca, mevcut yapı denetim şirketleri sankibüyük teknik müşavirlik şirketlerinin alt taşeronupozisyonuna getirilmek istendiği görülmektedir. Ancakbu kanun tasarısında açıklanmayan ve yönetmeliklerçıkarılacağı pek çok konulara rağmen “denetimbedelinin” nasıl ödeneceği ve şu anda uygulamadaolan “müteahhitlerin ödemiş olduğu” denetim bedelinekarşın müteahhitlerin nasıl denetleneceğine dair birbelirsizlik vardır.Bu Kanun’un uygulanmasına ilişkin olarak;a) İlgili idarelerin bu Kanun’da belirtilen hususlaradair görevleri ile çalışma usûl ve esasları,44 KENT VE ÜLKE GÜNDEMİ