1844 Elyazmaları - Kurtuluş Cephesi Dergisi

ne baðlý olduðu söylenmiþti.Toprak rantýnýn belirlenmesinin bir baþka etkeni de, topraðýnkonumudur.“Rant, ürünü ne olursa olsun topraðýn verimliliðine, 83 ve verimliliðine olursa olsun konumuna 83 göre deðiþir.” (Smith, c. I, s. 306)“Eþit bir verimlilikteki topraklar, maden ocaklarý ve balýkçýlýkalanlarý alýndýðýnda, bunlarýn verecekleri ürün, ekim ya da iþletmelerindekullanýlacak sermayelerin geniþliðine, ve bu sermayelerin [III] kullanýlacaklarýaz ya da çok uygun biçimle orantýlý olacaktýr. Sermayelerin eþitve ayný derecede iyi kullanýldýklarý varsayýlýrsa, bu ürün, topraklarýn,maden ocaklarýnýn ve balýkçýlýk alanlarýnýn doðal verimliliði ile orantýlýolacaktýr.” ([Smith], c. II, s. 210.)Smith’in bu tümceleri önemlidir, çünkü eþit üretim harcamalarýve eþit geniþlikte, toprak rantýný topraðýn az ya da çok büyükverimliliðine indirgerler. Böylece de, topraðýn verimliliðini topraksahibinin bir niteliði durumuna dönüþtüren ekonomi politiktekikavramlarýn devrikliðini açýkça gösterirler.Ama þimdi toprak rantýný, insanlarýn gerçek alýþveriþlerindebüründüðü biçim altýnda görelim.Toprak rantý, çiftlik kiracýsý ile toprak sahibi arasýndaki savaþýmtarafýndan saptanmýþtýr. Ýktisatta, her yerde, toplum örgütlenmesinintemeli sayýlan açýk çýkar çatýþmalarý, savaþýmlar, savaþlargörürüz.Þimdi toprak sahipleri ile çiftlik kiracýlarý arasýndaki iliþkilerinne olduðunu görelim.“Toprak sahibi, kira sözleþmesi koþullarýnýn saptanmasý sýrasýnda,üründen [çiftlik kiracýsýna], elinden geldiðince, tohumluðu [sayfa 135] saðlayan,emeði ödeyen, hayvanlarý ve öbür toprak iþleme aletlerini satýnalýp yaþatan sermayeyi karþýlamak, ve ayrýca da ona kantondaki öbürçiftliklerin verdikleri olaðan kârlarý vermek için gerekli olandan dahabüyük bir parça býrakmamaya çalýþýr. Bu parça elbette çiftlik kiracýsýnýnzarara uðramaksýzýn yetinebileceði en küçük parçadýr ve toprak sahibide ona daha çoðunu býrakmayý çok ender düþünür. Ürünün kendindenya da fiyatýndan [...] bu parçanýn üstünde tüm geri kalaný, bu artý neolursa olsun, toprak sahibi topraðýnýn rantý olarak kendine alýkoymayaçalýþýr; bu rant, elbette, topraðýn güncel durumunda, çiftlik kiracýsýnýnödeyebileceði en yüksek [IV] ranttýr. [...] Bu artýya her zaman topraðýn83Altý Marx tarafýndan çizilmiþ.Karl Marks1844 Elyazmalarý47