1844 Elyazmaları - Kurtuluş Cephesi Dergisi

dýrabileceði sayý oranýnda deðil, ama bu ürünün besleyebileceði sayýoranýnda artar.” (Smith, c. I, s. .342.)“Ýnsanýn beslenmekten sonra gelen iki en büyük gereksinmesigiysi, konut, ýsýnmadýr. Bunlar da çoðu zaman, ama her zaman zorunluolarak deðil, bir rant getirirler.” (Ibid., c. I, s. 337-338). 90[VIII] Þimdi toprak sahibinin, toplumun tüm yararlarýný nasýlsömürdüðünü görelim.1° Toprak rantý nüfus ile birlikte artar (Smith, c. I, s. 335).2° Say, toprak rantýnýn, demiryollarý vb. ile, güvenliðiniyileþtirilmesi ve ulaþtýrma araçlarýnýn çoðalmasý ile birlikte [sayfa 138]nasýl arttýðýný bize daha önce söylemiþti.3° “Toplum durumunda yapýlan her iyileþtirme, dolaylý ya dadolaysýz bir biçimde, 91 topraðýn gerçek rantýný yükseltmeye, toprak sahibiningerçek zenginliðini, yani onun baþkasýnýn emeðini ya dabaþkasýnýn emek ürününü satýn alma erkliði artýrmaya yönelir. ... Topraklarýnve ekimin iyileþtirilmesindeki geniþleme buna dolaysýz birbiçimde yönelir. Ürün arttýðý ölçüde, toprak sahibinin ürün içindekipayý da zorunlu olarak artar. Bu türlü gayrisafi ürünlerin gerçek fiyatýndabaþgösteren yükselme, [...] örneðin hayvan fiyatýnýn yükselmesi de,toprak sahibinin rantýný, dolaysýz bir biçimde ve daha da büyük biroranda artýrmaya yönelir. Ürünün gerçek deðeri ile birlikte, sadecetoprak sahibinin payýnýn gerçek deðeri, bu payýn ona baþkasýnýn emeðiüzerinde verdiði erklik artmakla kalmaz, ama bu payýn toplam ürünegöre oraný da, bu deðer ile birlikte artar. Bu ürün, kendi gerçek fiyatýiçinde yükseldikten sonra, toplanmak [...] ve bu emeði çalýþtýran sermayeyi,bu sermayenin olaðan kârlarý ile birlikte yenileyebilmek için,daha çok emek istemez. Ürünün geri kalan ve toprak sahibinin olanparçasý, demek ki bütüne oranla, eskiden olduðundan daha büyükolacaktýr.” (Smith, c. II, s. 157-159.)[IX] Hammaddeler talebinin artýþý ve dolayýsýyla deðerininyükselmesi, kýsmen, nüfus artýþý ve nüfusun gereksinmelerindekiartýþ sonucu olabilir. Ama her yeni türetim, eskiden kullanýlmayanya da az kullanýlan bir hammaddeden sanayiin her yeni kullanýmý,toprak rantýný artýrýr. Böylece, örneðin kömür ocaklarýnýn rantý, demiryollarý,buharlý vapurlar vb. ile birlikte büyük ölçüde yükselmiþtir.90Smith’in terimleri ile: “Ýnsanýn beslenmekten sonra gelen iki en büyük gereksinmesi,giysi ve konuttur. Bunlar da, koþullara göre, bazan bir rant getirebilir ve bazan dagetirmezler.”91Altlarý Marx tarafýndan çizilmiþ.50 Karl Marks1844 Elyazmalarý