PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

tohumun d ışına taşarlar, bu olay çimlenme dir. Sonuçta da genç bitkicik yani fideoluşur. Bu esnada kök daima toprağa doğru (yeryüzünün merkezine do ğru), gövde iseaksi yönde (havaya do ğru) geli şir (jeotropizma). Geli şme ilerledikce hücrelerdekideğişim artar ve organlara özel de ğişmez dokular ortaya ç ıkar yani bitki erginle şir. Busafha vejetatif geli şme (gametofit) safhas ıd ır. Erginleşen bitkide generatif (sporofit)devre yani üreme devresi ortaya ç ıkar. Bazı meristemler vejetatif organ yerine jeneratiforgan olu şturur. Tohumlu bitkilerde bu yap ı çiçektir. Çiçekte koruyucu yapraklar veerkek ve di şi eşey organlar ı vardır. Dişi organda yar ım kromozom takunh yumurtahücresi ve erkek organda da yine yar ım kromozom tak ımb sperm hücresi olu şturulur.Tozlaşma sonucunda yani spermi ta şıyan polen tanelerinin, içinde yumurta hücresibulunan dişi organa ulaşmas ı ile, yumurta ve sperm hücreleri birle şir ve tam kromozomtaknnl ı ilk hücre yani zigot olu şur. Bu da dişi organ içinde pe ş peşe birçok bölünmelergeçirir ve de ğişime uğrayan hücrelerle embriyoyu olu şturur. Bu esnada di şi organ vekısmen civar ındaki dokular da tohuma dönü şürler. Böylece bitkinin hayat devritamamlanmış olur (şekil 1). Baz ı bitkiler bir y ıll ık dört mevsim içinde hayat devirlerinitamamlar ve ölürler, nesillerini tohumlar ı ile sürdürürler. Bunlara annual bitki veya teky ıllık bitki denir. Bazı bitkiler ise vejetatif organlar ı ile çok yıllık hayat sürerler yanl ızbelirli mevsim ve y ıllarda çiçek aç ıp tohum üretir ve ço ğahrlar. Bunlara da perennialbitkiler veya çok y ıllık bitkiler deriz.GÖVDEYaprak ve üreme organlarm ı taşıyan, genellikle toprak üstünde bulunan bitkieksenine gövde denir. Embriyoda kotiledonlarm ortasmda veya kotiledonun yan ındabulunan ilk tepe tomurcuğu, plumulanın sürmesi ile olu şmaya başlar. Gimnospermlerdekotiledonlar çok say ıdad ır ve çimlenme ile topra ğın dışına çıkarlar ve fotosentezleototrof beslenmeyi sağlanan Angiospermlerin bir grubunda iki adet kotiledon vard ır,bunlara dikotiledonlar ( şekil 2), bir grubunda da tek kotiledon vard ır, bunlara damonokotiledonlar denir. Bu gruplarda kotiledonlar çimlenme s ıras ında toprak altmdakalır veya toprak üstüne ç ıkar. Kotiledonlar çimlenme s ıras ında toprak altmda kal ıyorsahipogeik çenekler, toprak üstüne ç ık ıyorlarsa epigeik çenekler diye adland ınhrlar(şekil 3). Genç bitkicikte oluşan ilk yapraklarla kotiledonlar aras ında kalan gövdeyeepikotil denir.3