PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

meydana getiren, meristem dokusu haline geçebildi ğinden prekambiyum ad ıdaverilmektedir. Monokotiledonlarda fellogen korteksin d ış k ısm ından oluşur. Gramineaeve Cyperaceae'nin bir çok türünde protoks ılemin d ışındaki elementler,Potamogetonaceae'de ise floem de bu dokudan olu şur. Baz ı bitki gruplar ında periskldevamlı bir halka oluşturmaz, örneğin; ksilem kollar ının karşısına gelen yerlerdekaybolur. Sekonder kal ınlaşma göstermeyen monokotiledonlarda, perisklda yeryer veyatamamen sklerankimatikle şme görülür. Angiosperrnlerde periskl tek hücre tabakal ı iken,monokotiledonlarm ço ğunda, gymnospermlerde ve birkaç dikotiledonda (Celtis, Morusve Salix) çok hücre tabakal ıdır. Baz ı bitkilerde ise floemlerin kar şısında tek, ks ılemlerinkarşısmda çok hücre tabakal ıd ır. Baz ı su bitkilerinin köklerinde periskl görülmez.Primer yap ıda kökte radyal damar demetleri görülür. Floemler merkezi silindirind ış k ısmında yeral ır ve aralarma ks ılem kollarının girmesi ile birbirlerindenayr ılmışlard ır. Pekçok bitkide ks ılemler kökün merkezinde birle şirler. Dolay ıs ı ileks ılemler merkezi silindirde y ıld ız şeklinde görülürler. Buna dayanarak baz ı araşt ırıc ılarkökün prostele yap ıs ında olduğunu ileri sürmektedirler. Ksilem kollar ının sayılarmagöre köleler, monoark (tek ksilem kollu kök), diark (iki ksilem kollu kök), triark (üçksilem kollu kök), tetraark (dört ksilem kollu kök), pentaark (beş ksilem kollu kök) vepoliark (çok say ıda ksilem kollu kök) adlar ını alırlar. Az ksilem kollu kökler daha çokgimnospermlerde ve dikotiledonlarda (diark; Lycopersicon, Nicotiana, Beta, Raphanus,triark; Linum, Pisum, tetrarak; Vicia, Ranunculus, Gossypium,), çok ksilem kollu(poliark) kökler ise monokotiledonlarda görülür. Ksilem kollar ı kökün ortas ına doğrubirbirleri ile birle şirler. Baz ı bitkilerde ortada tek büyük bir trake, baz ı bitkilerde iseortada herbiri ayr ı ks ıleme ait büyük birkaç trake bulunabilir. Merkezde baz ı hallerdeparankima, ço ğu zamanda sklerankimadan ibaret öz bulunur.Mikorrhiza: Birçok bitkide kök epidennisi ve korteksi toprak mantarlar ı ile içiçedir. Bu şekilde mantar miselleri ile yüksek bitkilerde genç köklerin bir aradaoluşturduklar ı topluluklara mikorrhiza (mycorrhiza) ad ı verilir (mykes = mantar, rhiza= kök). Bu beraberlikten her iki tarafta yararlan ır (simbiyotik ili şki). Orman ağaçlarınınçoğunda (çam-Pinus, melez-Larix, kay ın-Fagus, meşe-Quercus ve kavak-Populus), k ısayan köklerde bu simbiyotik ilişki vard ır. Ektotropik ve endotropik olmak üzere iki tipmikorrhiza gözlenmi ştir (şekil 68 A,B).80