PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

KÖKGenelde toprak içinde, nadiren toprak d ışında (hava kökleri) bulunan, şekilolarak ba şlang ıçta ip gibi ince bir yap ıda olan, iç yap ı bak ımından radyal simetrigösteren vejetatif bitki orgamd ır. Gövdedeki yaprağa karşıl ık olacak hiçbir yan organtaşımaz. Kök epidermisinde stoma görülmez. Yan dallar gövdede tepe ve yantornurcuklardan olu şurken, yan kökler tamamen erginle şmiş bir doku olan periskldanoluşur. Kök bitkinin toprakta tut ımmas ın ı Sağlar, topraktan su ve besin tuzlarm ı al ır vegövdeye iletir. Ayn ı zamanda çe şitli depo maddelerinin depo edildiği bir organd ır. Pekçok kökte yukar ıdaki görevlerin hepsi birarada yap ılır. İç yap ıs ı ve kal ınlaşmas ı gövdeyiand ır ır. Çok az tohumlu bitki türünde, tohumun içindeki embriyoda kök ba şalang ıc ıgörülmez. Bu köksüz bitkiler su bitkilerinden Ceratophyllum, Urticularia, saprofitikorkidelerden Epipogium, Corollorhiza ve epifitik Bromeliaceae'den Thillandsiausnoides' tir.Kökte büyüme bölgesi: Kök, gövdede olduğu gibi uçta bulunan konik şekillitepe meristeminden büyür. Toprakta ilerleyen kökün ucundaki meristematik hücrelerzedelenmelere kar şı, yine bu meristem taraf ından dışa do ğru üretilen birbirlerinebenzeyen özel parenkimatik hücreden yap ılmış yüksük (kaliptra) denen bir muhafazatarafından korunur ( şekil 62). Yüksük, en iyi şekilde kök ucunun ortadan geçen boyunakesitinde görülür. Yüksükte özellikle d ış k ıs ımdaki hücreler birbirlerine müsilajl ı birorta lamelle tutunurlar. Kök topra ğın içinde ilerlerken parçalanarak yok olan d ışk ıs ımdaki kaliptra hücrelerinin yerine iç k ısımdaki meristemden devaml ı yeni hücrelerüretilir. Kaliptradaki parenkimatik hücrelerin bir özelli ğide içlerinde serbest hareketedebilen nişasta tanelerinin bulunmas ıd ır ( şekil 62). Araşt ırıc ılar bu ni şasta tanelerininyer çekiminin etkisi ile çekül gibi hareket edip, kökün yer çekimi ile ayn ı yönde(jeotropizma) uzamasm ı sağlad ıklarmı ileri sürmektedirler.Suda yüzen bitkiler olan Lemna ve Hydrocharis'te kök uçlar ında yüksükbulunmas ı gerekmez. Bu bitkilerde görülen yüksük benzeri yap ı, kök primordiyasmıkoruyan fakat gövdedeki dokular tarafından oluşturulmu ş bir yap ıdır. Gövdekiendodermis ve periskldan geli şen bu doku, tam yüksük görevini yapmasada, ona yak ınbir görev yapar.Kökün uzamas ı :Pteridophytlerde büyüme kaliptranm hemen alt ındaki kök ucundaki piramithücresinin veya bir kaç s ıra tepe hücresinin bölünmesi ile olur. Bunun bölünmesi ile72