PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Delikli yapraklardaki delikler ise, erken ontogenik devrede dokudaki birkaçhücrenin ölmesi ile olu şur. Ölen hücrelerin bulundu ğu bölgede gelişme olmaz ve yaprakayasmda bu bölgede delik oluşur.Laminadaki dokulann olu şmas ı (histogenesis): Kenar meristemin geli şmesi,tepe geli şmesinden çok daha uzun sürer. Avery (1933) Nicotiana tabacum'da yapraknormal büyüklüğüne yaklaşt ığmda bile yaprağın taban k ısımlannda yan meristemgelişmesinin devam etti ğini gözlemi ştir. Cercis siliquastrum'da yaprak boyu 2-2.5mm'e ulaştığında yan meristem geli şmesi durur. Bundan sonra laminan ın gelişmesi,laminadaki çe şitli hücre tabakalar ın ın (plate meristem) bölünmesi ile sa ğlam. Bubölünmelerle yaprakta kal ınlaşma olmaz fakat yaprak ayasm ın genişlemesi sağlam. Buşekilde çoğalan hücreler yaprakta de ğişimle epidermis hücrelerine, palizat, süngerparenkimas ı hücrelerine, iletim dokusu hücrelerine dönü şürler ve ergin yaprak ortayaç ıkar. Şekil 40 ve şekil 41'de çe şitli bitki yapraklannda bu dokular ın hangibaşlang ıçlardan olu ştuklar ı şematik olarak görülmektedir.Yapra ğın iç yap ıs ı (anatomisi):Yaprağm içindeki hücreler çok say ıda kloroplast ta şırlar ve ışığı en fazla alacakşekilde sıralarum şlard ır. Gaz alışverişini sağlamak için çok miktarda hücre aras ıbo şluklar ına sahiptirler. Fotosentez için gerekli suyu getirmek ve sentez edilen organikmaddeleri götürmek için geli şmiş bir iletim demeti sistemi vard ır.Ergin bir yapraktan enine kesit al ırsak, alt ve üst yüzde epidermis tabakalar ı veortada parankimatik bir doku olan mezofıli görürüz ( şekil 42).1- Epidermis: Yaprağm bütün d ış yüzü tipik bir epiderma dokusu ile örtülüdür.Epidermiste, farkl ı tipte stomalara, tüylere, emergenslere ve hidatodlara rastlan ır.Yaprakta stomalar hem alt hem üst yüzde, alt yüzde ve sadece üst yüzde bulunabilir.Fakat alt epidermisteki stoma say ıs ı daha fazlad ır. Bu tip yapraklara "Amfistomatikyaprak" denir. Stomalar yaprağın sadece alt yüzünde toplanm ışsa bu tip yapraklara da"Hipostomatik yapraklar" denir. Nymphaea (nilüfer) gibi yapraklarm ın alt yüzü su iletemasta olan bitkilerde stomalar üst epidermiste toplanm ışt ır. Bu tip yapraklara da"Epistomatik yapraklar" denir.52