kural ı, bir halkadaki yapraklar di ğer halkadaki yapraklann aras ına düşer bunadaalternans kural ı denir. Divergens aç ıs ı 2'li dairesel diziliş için 180° , 3'lü daireseldizili ş için 120°, 4'1ü dairesel diziliş için 90°'dir. Bunlarm divergensler ise 180/360 =1/2, 120/360 = 1/3 ve 90/360=1/4' tür. ikili dairesel dizili şe, özel olarak karşılıkl ı(opposite) veya karşılıklı çapraz (dekussat) diziliş denir.Sarmal dizili ş'te ise her nodda bir yaprak bulunur ve bu yapraklar eksenetrafında sarmal çizgi meydana getirecek şekilde yer al ırlar ( şekil 59 C,D,E).Ekvidistans ve alternans kurallar ı burada da geçerlidir. Birbiri ard ına gelen yapraklarmbulunduğu yerlerin iz düşümleri ile eksen aras ında kalan divergens aç ılan birbirineeşittir. Her sarmalde ilk yaprakla son yaprak ayn ı ortostiheye isabet eder, aradakiyapraklar birbirinin üstüne gelmez (alternans kural ı). Sarmal dizilişte divergensinpaydas ı, herhangi bir yapraktan sarmal yönü izleyerek ayn ı hizada bulunan yaprağa(aym ortostihde) gelene kadar rastlanan yaprak say ıs ın ı, pay ise bu esnada kaç dönüyap ıldığını gösterir. Örne ğin: divergens = 2/5 ise, iki dönüde, 1. yaprakla 6. yaprak ayn ıortosticheye gelir. Yine sarmal dizili şte payda gövdeki ortostih say ısın ı gösterir.Divergens biliniyorsa, bu kesir 360'la çarp ılarak divergens aç ıs ı hesaplana bilir. Örnek:Divergens 2/5 ise divergens aç ıs ı 360 x 2/5 = 144 ° dir.Şekil 58- Yapraklar ın gövde üzerinde dizili şlerinin şematik çizimi, dv, divergens aç ıs ı, o, ortostih, y,yaprak, ek eksenEn çok rastlanan divergensler serisine Schimper ve Braun ana serisi denir. Buserinin divergens ve divergens aç ılan s ıral ı olarak a şa ğıdaki gibi dizilirler:1/2 (180°) Gramineae; 1/3 (120°) Cyperaceae; 2/5 (144°) Rosa, Coryllus,Betula; 3/8 (135°) Aster, Plantago, Brassica; 5/13 ( 138° 27') Sempervirum, Pinus68
strobus tepesi; 8/21 ( 137° 8') Pinus sylvestris, P. nigra, Picea abies tepesi; 13/34 (137°(137° 27'), 34/89 (137° 31') çe şitli Compositae türleri.38'), 21/55Burada görüldüğü gibi divergensler aras ında matematiksel bir ili şki vard ır. 1/2ve 1/3 'ü izleyen divergensler, kendilerinden önce gelen divergenslerin pay vepaydalar ın ın toplam ına eşittirler:1/2+ 1/3 = 2/5, 1/3+2/5=3/8, 2/5+3/8=5/13, 3/8+5/13=8/21, 5/13+8/21=13/34 gibi.Bu şekilde pay ve paydalar ı toplanarak olu şan kesirler dizisine Fibonacci dizisi(Italyan botanikci) denir. Yukar ıda Schimper ve Braun ana serisinde görüldü ğü gibiartan divergenslerle, divergens aç ıs ı belli bir limite ulaşır. Bundan sonra oluşan bütündivergens aç ılan birbirine e şit denecek kadar yak ınd ır ve bu aç ı yaklaşı 135° 30' dır. Buözel aç ı daireyi alt ın ortalama (golden mean) denen oranda bölen Bu ortalamay ıtabiatte sp ıral yap ıdaki pek çok cisimde Örn: spiral nebulalarda, spiral dizili şli pullar ı,kabuklar ı olan hayvanlarda, yapraklar ın spiral dizilişlerinde, spiral dizili şli yap ıs ı olançam kozalaklarunda v.b. bir çok yerde görtirüz..Şekil 59. Yapraldann gövde üzerinde dizili şleri ve diyagramlan A-A'- Syringa'da (1/2 div.) B-B'-Nerium'da (1/3 div) dairesel dizili şler, C-C- Irisle (1/2 div.) D-D'- Carex' te (1/3 div.) E-E'- Pyrus'ta(2/5 div.) sarmal dirilisler.(Yakar-Tan ve Bilge,1976)69
- Page 1 and 2:
B İTK İ MORFOLOJİSİYazan:Prof.D
- Page 3:
Kitabın hazırlanmasında beni dev
- Page 6 and 7:
Alçak yapraklar (katafiller), 59Y
- Page 8 and 9:
Agregat (birleşik meyva), 109iğit
- Page 11 and 12:
tohumun d ışına taşarlar, bu ol
- Page 13 and 14:
Plumuladan itibaren bölünme özel
- Page 15 and 16:
korteks denir. Bu ni şasta tabakas
- Page 17 and 18:
yap ısında bu tip demetler bulunu
- Page 19 and 20:
yaprak bo şluklar ı arası fazla
- Page 21 and 22:
anatomik yap ıs ı sistematIte gö
- Page 23 and 24:
2.tip Enine kesitte iletim demetler
- Page 25 and 26: gelişmiştir. Çöl bitkilerindeki
- Page 27 and 28: Kambiyal hücre tipleri: Kambiyum b
- Page 29 and 30: Mevsimsel kambiyal aktivite: Kambiy
- Page 31 and 32: ( şekil 19). Yanl ız burada korte
- Page 33 and 34: vard ır. Parankima hücreleri gene
- Page 35 and 36: Angiosperm odunu:Angiospermler, dik
- Page 37 and 38: yanyana iki hücre s ırasmdan olu
- Page 39 and 40: iklim bölgelerinde çok kullan ı
- Page 41 and 42: Baz ı bitkilerde halka kambiyumu n
- Page 43 and 44: demetlerde gövde boyunca devaml ı
- Page 45 and 46: Tomurcuk: Gövde üstünde bulunan,
- Page 47 and 48: Vejetatif organlar özellikle gövd
- Page 49 and 50: 1-S ıcak bölge bitkileri (Termofi
- Page 51 and 52: C- Işığa adaptasyon:I şığa ad
- Page 53 and 54: Bunlardan Rafflesia arnoldii nin ç
- Page 55 and 56: gövdeden farkl ı görünüm alara
- Page 57 and 58: YAPRAKYaprak ve gövde aras ında t
- Page 59 and 60: ölünmelerde görülür ve temel m
- Page 61 and 62: Kenar merist.Kenar altı meristlist
- Page 63 and 64: Sünger parankimas ı : Hücrelerin
- Page 65 and 66: Yapraklar alt ve üst yüzüne baka
- Page 67 and 68: oluşan bu bölgeden, rüzgar, ya
- Page 69 and 70: Angiosperm yapraklar ı daha detayl
- Page 71 and 72: Tablo II .Yaprak ayas ın ın, kena
- Page 73 and 74: Yaprak ayasmda bulunan damarlar ço
- Page 75: AnizofiliAyn ı noddan (düğümden
- Page 79 and 80: Şekil 60. Böcek kapan bitkilerde
- Page 81 and 82: aynı gövde ucunda olduğu gibi k
- Page 83 and 84: sağlarlar, bu ölçülen emici tü
- Page 85 and 86: oluşturan hücreler kal ın çeper
- Page 87 and 88: liğnin birikimi ile kalu ılaşır
- Page 89 and 90: enAHa Hi RBŞekil 68. A- Endotropik
- Page 91 and 92: Koruyucu doku:Primer kökün en d
- Page 93 and 94: 2.Tip: Birinci tipten floem kollarm
- Page 95 and 96: Orijinlerini dikkate alarak kökler
- Page 97 and 98: oluşturur. Örnek: Philodendron (d
- Page 99 and 100: aşka bireylerin üstünde yer al
- Page 101 and 102: yapraklar ı sepal-petal diye ayr
- Page 103 and 104: ye şil sepaller iç yap ı bakım
- Page 105 and 106: hücre tabakas ı bulunur. Bu tabak
- Page 107 and 108: tectateintectateı.n Ce—enPoB34 6
- Page 109 and 110: Epigin (alt durumlu) çiçek: Resep
- Page 111 and 112: 3- Spadiks (çomak,koçan): Ana eks
- Page 113 and 114: MEYVEMeyve genellikle ginekeum'dan
- Page 115 and 116: II.Cipsela: Tek tohumlu meyve alt d
- Page 117 and 118: hücrelerden yap ılmıştır. Peri
- Page 119 and 120: hücrelerinden, endokarp, genellikl
- Page 121 and 122: TOHUMA- Tohumun anatomisi:Tohum ovu
- Page 123 and 124: Açılmayan kuru meyvelerde, testam
- Page 125 and 126: Angiospermler kotiledon say ısına
- Page 127 and 128:
Faydalan ılan kaynaklar:Akman, Y.
- Page 129 and 130:
Raunkiaer, C. (1934) Life Forms of
- Page 131 and 132:
esi dokular, 113Besi dokulu tohumla
- Page 133 and 134:
Folukül, 105, 110Fragaria, 48, 105
- Page 135 and 136:
lianler,33, 43libriform lifler, 28l
- Page 137 and 138:
Pseudotsuga, 26Psilopsida, 1pterido
- Page 139:
üçlü tüysü yaprak, 62Oniselcs