PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

yaprağm iç yap ısın ın oluşumuna d ış tabaka i ştirak etmez. İç tabakalardaki hücrelerin ardarda bölünmesi ile yaprak primordiyalar ı ortaya ç ıkar. D ış tabaka sadece yaprakprotodermini olu şturur.Gimnospermlerde de angiospermlerde oldu ğu gibi yaprak primordiyalar ıtürlere göre de ğişik şekillerde, yani daha çok d ış veya daha çok iç tepe tabakalar ınınfaaliyeti ile oluşur.En yayg ın olan primordiya oluşum şekli, yüzeyin alt ındaki hücre gruplar ınınfaaliyeti ile oland ır. Bu durumda yaprak oluşumu, tunika ve korpusun tunikaya kom şuiç tabakalar ı tarafından gerçekle ştirilir. Yinede ergin yapraktaki dokular ın butabakalar ın hangisinden kaynakland ığm ı söylemek zordur.İlk geli şme: Başlang ıç hücrelerinin devaml ı bölünmeleri ile gövde tepesindeyaprak primordiyas ı küçük ç ık ınt ı veya küçük kubbe şeklinde belirir ( şekil 38). Buç ıkmt ın ın dış kısm ı protoderm tabakas ı, içi temel meristem ve tepenin iç k ısmınabakan kaide k ısmı ise prokambiyumdur.Yaprak ekseninin geli şmesi: Bir çok dikotiledonda ve ginmospermdeprimordiya eksenin geli şmesi ile basit yaprağm laminas ı veya birle şik yapraklarda anaeksen ve yaprakc ıklar oluşur. H ızla gelişen primordiyarun üst k ısmı kubbe şeklinialırken alt k ısm ı düz kalır ( şekil 39-1,2). Yaprak primordiyas ının uç k ısmı gövde tepesigibi görev yapar, fakat toh ınnlu bitkilerde yaprak ucu çok k ısa süre sonra histolojikolarak de ğişme ve olgunlaşma işaretleri verir. Baz ı bitkilerde geli şmenin erkensafhalar ında, örneğin primordiya lnun uzunluğa eriştiğinde uç büyümesi durur, hücrebölünmesi ve büyümesi gerideki hücreler tarafindan (interkalar meristem)sağlamr.Eğreltilerde uç büyümesi ile interkalar büyüme uzun süre beraber devam eder.Yaprağm uzamas ı, geni şlemesi ve kalmlasmas ı aynı anda olur. Yaprağm kalınlaşmasm ıüst kıs ımda yer alan, tanjantal yönde bölünen kambiyum benzeri bölge sa ğlar.Laminan ın orjini: Genç yaprağm geni şleme ve kal ınlaşmas ı s ıras ında üstkenardaki hücreler h ızla bölünmeğe devam ederler. Basit yapraklarda bu h ızlı bölünmeile iki tarafa do ğru yaprağm kanat şeklinde aç ılmas ı sağlam ( şekil 39-3,4,5). İki tarafado ğru aç ılan laminanın enine kesitinde, uç k ıs ımlarda iki tarafından protodermtarafından çevrilmi ş birkaç s ıra temel doku hücresi görülür. Laminay ı oluşturacakhücreler buradaki kenar ve kenar alt ı ba şlang ıç hücreleridir ( şekil 40 ve 41). Kenarbaşlang ıc ı genç laminamn d ış k ısmındaki hücrelerdir. Genel olarak angiospermlerde bubaşlang ıçlar yaln ız antiklinal yönde bölünürler, alt ve üst yüze yeni protoderm hücreleriüretirler. Baz ı monokotiledonlarda ve Rhododendron türlerinde burada periklinal50