düğümler aras ı bölgeler olu şur. Baz ı bitkilerde interkalar meristem te şekkül etmez, rozetbitkilerde olduğu gibi, yapraklar bir arada üstüste olu şur. Gövde ucundaki ve geridekalmış olan büyüme bölgeleri, faal olmad ıklar ı zaman pulsu yapraklarla s ık ı bir şekildeçevrilerek korunurlar, buralara tomurcuk denir. Uygun olmayan dönemlerde gövdeüzerindeki ve uçtaki tomurcuklarm üstünü s ık ı bir şekilde üstüste gelen pulsu yapraklarörter ve d ışlaımıda mumsu bir madde kaplar. En uçtaki tomurcu ğa tepe tomurcu ğu,yanlardakilerede yan (lateral) tomurcuklar denir. Yan tomurcuklar yaprak saplarm ınkoltuğunda yer al ırlar. Yaprak döken a ğaçlarda yan tomurcu ğun alt ında dökülenyaprağm izi görülür. Yaprak izi ile yan tomurcu ğun bir arada olduğu bölgeye düğüm(nod) denir. Tomurcuklar sürecekleri vakit, tomurcuklar ı saran pulsu yapraklar dökülürve yerlerinde izleri kal ır. Gövdede sekonder geli şme düğümler ve düğümler aras ıbölgede birlikte olur. Şekil 27' de yapraklar ın ı dökmüş iki y ıll ık bir dalda bu k ıs ımlar ıgörmekteyiz. Fakat çok geli şmiş sekonder gövdelerde düğümler ve düğüm aras ıbölgeler ay ırdedilemez.D ış yap ı bak ımından gövde çubuk şeklindeki bitki ekseni olup, bundan ç ıkan,genelikle büyümesi s ın ırl ı ve az çok yass ı şekilli olan yap ılara da yaprak denir. Topraküstü gövdelerde yapraklar ye şil renklidir. Gövde, yapraklarla kök, depo organlar ıaras ında iki yönlü iletimde rol oynar ve içinde yedek besin maddesi depo edebilir.Şekil 27. Yapraklar ın ı dökmüş iki yıll ık bir dal ın d ış görünü şü. tt, tepe tomurcu ğu, çt, çiçek tomurcu ğu,yt, yan tomurcuk, yi, yaprak izi, d, dü ğüm, da, düğüm aras ı, ti, tepe tomurrcuğunun izi, bs-d, bir senelikdal, is-d, iki senelik dal.(Yakar-Tan ve Bilge, 1976)Çok yıll ık (perennial) otsu bitkilerin ço ğunda, fotosentez yapan toprak üstügövdenin yanında, üzerinde körelmi ş yapraklar ve adventif kökler bulunan toprak alt ıgövde de vard ır. Bu gövdenin görevi depo, dinlenme ve uygun olmayan mevsimlerdeyaşam ı devam ettirmektir.36
Tomurcuk: Gövde üstünde bulunan, pulsu yapraklarla çevrilerek korunmu şküçük büyüme bölgeleridir ( şekil 27-28). Tepe bölgesinin alt ında yaprakprimordiyalarm ı ve yandal ba şlag ıçlarım oluştururlar ve genellikle yapraklar ınkoltuklar ında yer alırlar.Şekil 28. Tepenin alt ında tomurcuklar. V, büyüme bölgesi, BA, yaprak ba şlangıc ı, BI, genç yapraklar, K,yandal ba şlang ıçlan.(Strasburger, 1971)Gövdede dallanma: Dallanma tepe ve yan tomurcuklar ın faaliyeti sonucundaoluşur. Bu tomurcuklar bir büyüme mevsimi içinde k ısa bır faaliyet süresinden sonrabüyümelerini durdururlarsa gövde üzerinde kısa sürgünleri oluştururlar. Cedrus (sedir)ve Pinus (Çam) larda ibre yapraklar ın ç ıktığı sürgünler k ısa sürgündür. Büyümesine,büyüme mevsiminin sonuna kadar devam eden tomurcuklar ise uzun sürgünlerioluştururlar ( şekil 29).Şekil 29. Cedrus' ta (sedir) (a) uzun ve (b) k ısa sürgün (Heilborn ve Akdik,1946)37
- Page 1 and 2: B İTK İ MORFOLOJİSİYazan:Prof.D
- Page 3: Kitabın hazırlanmasında beni dev
- Page 6 and 7: Alçak yapraklar (katafiller), 59Y
- Page 8 and 9: Agregat (birleşik meyva), 109iğit
- Page 11 and 12: tohumun d ışına taşarlar, bu ol
- Page 13 and 14: Plumuladan itibaren bölünme özel
- Page 15 and 16: korteks denir. Bu ni şasta tabakas
- Page 17 and 18: yap ısında bu tip demetler bulunu
- Page 19 and 20: yaprak bo şluklar ı arası fazla
- Page 21 and 22: anatomik yap ıs ı sistematIte gö
- Page 23 and 24: 2.tip Enine kesitte iletim demetler
- Page 25 and 26: gelişmiştir. Çöl bitkilerindeki
- Page 27 and 28: Kambiyal hücre tipleri: Kambiyum b
- Page 29 and 30: Mevsimsel kambiyal aktivite: Kambiy
- Page 31 and 32: ( şekil 19). Yanl ız burada korte
- Page 33 and 34: vard ır. Parankima hücreleri gene
- Page 35 and 36: Angiosperm odunu:Angiospermler, dik
- Page 37 and 38: yanyana iki hücre s ırasmdan olu
- Page 39 and 40: iklim bölgelerinde çok kullan ı
- Page 41 and 42: Baz ı bitkilerde halka kambiyumu n
- Page 43: demetlerde gövde boyunca devaml ı
- Page 47 and 48: Vejetatif organlar özellikle gövd
- Page 49 and 50: 1-S ıcak bölge bitkileri (Termofi
- Page 51 and 52: C- Işığa adaptasyon:I şığa ad
- Page 53 and 54: Bunlardan Rafflesia arnoldii nin ç
- Page 55 and 56: gövdeden farkl ı görünüm alara
- Page 57 and 58: YAPRAKYaprak ve gövde aras ında t
- Page 59 and 60: ölünmelerde görülür ve temel m
- Page 61 and 62: Kenar merist.Kenar altı meristlist
- Page 63 and 64: Sünger parankimas ı : Hücrelerin
- Page 65 and 66: Yapraklar alt ve üst yüzüne baka
- Page 67 and 68: oluşan bu bölgeden, rüzgar, ya
- Page 69 and 70: Angiosperm yapraklar ı daha detayl
- Page 71 and 72: Tablo II .Yaprak ayas ın ın, kena
- Page 73 and 74: Yaprak ayasmda bulunan damarlar ço
- Page 75 and 76: AnizofiliAyn ı noddan (düğümden
- Page 77 and 78: strobus tepesi; 8/21 ( 137° 8') Pi
- Page 79 and 80: Şekil 60. Böcek kapan bitkilerde
- Page 81 and 82: aynı gövde ucunda olduğu gibi k
- Page 83 and 84: sağlarlar, bu ölçülen emici tü
- Page 85 and 86: oluşturan hücreler kal ın çeper
- Page 87 and 88: liğnin birikimi ile kalu ılaşır
- Page 89 and 90: enAHa Hi RBŞekil 68. A- Endotropik
- Page 91 and 92: Koruyucu doku:Primer kökün en d
- Page 93 and 94: 2.Tip: Birinci tipten floem kollarm
- Page 95 and 96:
Orijinlerini dikkate alarak kökler
- Page 97 and 98:
oluşturur. Örnek: Philodendron (d
- Page 99 and 100:
aşka bireylerin üstünde yer al
- Page 101 and 102:
yapraklar ı sepal-petal diye ayr
- Page 103 and 104:
ye şil sepaller iç yap ı bakım
- Page 105 and 106:
hücre tabakas ı bulunur. Bu tabak
- Page 107 and 108:
tectateintectateı.n Ce—enPoB34 6
- Page 109 and 110:
Epigin (alt durumlu) çiçek: Resep
- Page 111 and 112:
3- Spadiks (çomak,koçan): Ana eks
- Page 113 and 114:
MEYVEMeyve genellikle ginekeum'dan
- Page 115 and 116:
II.Cipsela: Tek tohumlu meyve alt d
- Page 117 and 118:
hücrelerden yap ılmıştır. Peri
- Page 119 and 120:
hücrelerinden, endokarp, genellikl
- Page 121 and 122:
TOHUMA- Tohumun anatomisi:Tohum ovu
- Page 123 and 124:
Açılmayan kuru meyvelerde, testam
- Page 125 and 126:
Angiospermler kotiledon say ısına
- Page 127 and 128:
Faydalan ılan kaynaklar:Akman, Y.
- Page 129 and 130:
Raunkiaer, C. (1934) Life Forms of
- Page 131 and 132:
esi dokular, 113Besi dokulu tohumla
- Page 133 and 134:
Folukül, 105, 110Fragaria, 48, 105
- Page 135 and 136:
lianler,33, 43libriform lifler, 28l
- Page 137 and 138:
Pseudotsuga, 26Psilopsida, 1pterido
- Page 139:
üçlü tüysü yaprak, 62Oniselcs