Lagnir 34 - lafi.is

20 ára afmælisrit Lagnafélags Íslands
Saga
Lagnafélags Íslands
Þegar 20. öldin gekk í garð var mikil bjartsýni ríkjandi á Íslandi. Ekki aðeins fengu landsmenn fyrsta ráðherrann
árið 1904, heldur var mikil vakning hérlendis fyrir hvers konar tæknilegum nýjungum til að auðvelda
framleiðslu og bæta búsetu. Fram að því hafði kolaofninn verið algengasta hitatækið innanhúss og þó aðeins á
betri heimilum til sjávar og hjá stöndugri bændum til sveita.Vatn var sótt í brunna bæði fyrir fólk og fénað. En
einmitt um þessi aldamót hélt lagnatæknin innreið sína, fyrstu miðstöðvarkerfin voru lögð og farið var að leiða
kalt neysluvatn í hús annaðhvort með sjálfrennandi vatni úr fjallshlíðum eða þá að því var dælt handvirkt.
Hús Ottós Wathne á Búðareyri við Seyðisfjörð (eins og segir í Austra frá árinu 1895) er talið fyrsta hús á Íslandi sem
lagt var í miðstöðvarhitakerfi ásamt rennandi vatni í salerni.“Svo rekur kalda vatnið hið heita upp um allt húsið um
leiðslurörin, uppí eldhús, útá ganga og inní baðstofuna (baðherbegið). Má alstaðar í húsinu fá heitt og kalt vatn úr eitthvað
12 krönum eptir vild sinni og þörfum á öllum tímum dags. En heitavatnsleiðslan hitar upp allt húsið, svo þar er jafnheitt
úti á göngunum og uppi í herbergjunum, en eigi er lagt í, sem í sjálfum stofunum.” Þar er og baðstofa með baðkeri og
heitu og köldu vatni í leiðslupípum bæði yfir baðkerinu og til handlauga, og öðrum vanalegum þægindum er þvílíkum
herbergjum fylgja í útlöndum.” (Austri 1895).
Ísland var langt á eftir öðrum löndum í allri tæknilegri þróun. Á þessum árum voru orðnar til stéttir lagnamanna
víðsvegar um Evrópu sem þá þegar voru að stofna sín félög bæði til að gæta réttinda sinna og ekki síður til að
efla tæknina, þá var stutt í það að fyrstu lagnafélögin væru stofnuð á Norðurlöndum.
Fyrstu samtök lagnamanna á Íslandi voru ekki stofnuð fyrr en á öðrum og þriðja ártug aldarinnar, samtök pípulagningamanna,
einnig blikksmiða.
Engum hafði þá dottið í hug að fara að dæmi starfsbræðra á Norðurlöndum og stofna lagnafélög sem á þeirra
máli hétu, og heita enn,VVS tekniska föreningen, eins og það heitir á sænsku.
En svo kom að því að íslenskir lagnamenn fóru að rumska en það var ekki fyrr en skömmu fyrir 1980 að fari ð
var að hugsa í alvöru um stofnun slíks félags hérlendis.
En það er ekki fyrr en árið 1986 sem til alvörunnar kemur. Bréf sem Kristján Ottósson blikksmíðameistari
sendir og dagsett er 1. maí það ár, er kannski endanleg kveikja að stofnun þessa félags sem hlaut heitið Lagnafélag
Íslands og sem nú árið 2006 fagnar tuttugu ára farsælu og árangursríku starfi.
20