TURK YAZILARI.indd - Azərbaycan Milli Kitabxanası
TURK YAZILARI.indd - Azərbaycan Milli Kitabxanası
TURK YAZILARI.indd - Azərbaycan Milli Kitabxanası
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ъа дур ол; Мя ляк ду рур ди йяй дцн ани мут лаг вя с.<br />
Ду рур йа рым чыг фе ли щя мин дювр цчцн чох ся ъий йя ви бир яла мят<br />
олуб, бц тцн ХЫЫЫ-ХЫВ яср аби дя ля рин дя иш лян миш дир.<br />
Сай вя явяз лик ляр дя дя гя дим фор ма лар мц ща фи зя олу нуб. Бе ля<br />
ки, миг дар сай ла рын дан сон ра эя лян исим ляр, адя тян, кя мий йят шя кил -<br />
чи си гя бул едя би лир<br />
Мяс.: Он ки ши эир дяр ляр; До куз ки ши онун йол даш ла рый ды вя с.<br />
Бир чох гя дим аби дя ляр дя мц ша щи дя еди лян бир фор ма юзц нц бу -<br />
ра да да эюс тя рир. Бе ля ки, бир-бир явя зи ня би рин-би рин иш ля нир. Мяс.:<br />
Би рин-би рин чыхып таш ра ва ру нуз/Олун ща зыр,йо лу ну зу эю рц нцз.<br />
Явяз лик ля рин гя дим шя кил ля ри дя бу ра да эе ниш йа йыл мыш дыр. Мяс.:<br />
анун, ол, ол дур, бу лар, олар, ан да, ган да, га му, га му сы вя с.<br />
Ну ра бат ды га му баш тан ба ша дяк/Ъа ва бы ны анун чцн ал ды бу лар;<br />
Га чан ким йол даш ла ры гы зы эюр дц ляр/ Га му су гор ку бян ъан дан<br />
кеч ди ляр.<br />
Мя лум ол ду ьу ки ми, си фят ля рин мц га йи ся дя ря ъя си ни мей да на<br />
чы ха ран -раг/-ряк шя кил чи ля ри бу дювр цчцн чох мящ сул дар ол муш -<br />
дур. "Дас тан"да да бу ъя щят га ба рыг шя кил дя юзц нц эюс тяр мяк дя дир.<br />
Мяс.: тиз ряк, га ту раг, ираг раг.<br />
О дюврун ди эяр аби дя ля рин дя ол ду ьу ки ми, бу ра да да щал<br />
формаларынын би ри ди эя ри нин йе рин дя иш лян ди йи мц ша щи дя еди лир. Мяс.:<br />
Эе ня Сул тан (Сул та нын) га ты на эял ди бун лар; Ке чиб тахт цс тц ня<br />
(цс тун дя) Султан оту ру; Га ты щцрмятлцдцр атан (ата нын) га тын да; Га -<br />
му бяк ляр эя лцр ан да (она) ири шир; Чу сцбщ ол ды йериндя (йе рин дян)<br />
дур ды Сул тан; Кю нцл дян (кю нцл дя) йох иди зяр ря ъя па сы вя с.<br />
Бй явяз лян мя ля ри биз ейниля Шяй йад Щям зя нин "Йу сиф вя Зц -<br />
лей ха" (ХЫЫЫ) ясяриндя дя эю рц рцк. Мяс.:<br />
Бы рак ты лар Йу си фи де рин ку йу (гу йу йа); Йа зы ьын (йа зы ьы) ба ьыш -<br />
лар эил вя с.<br />
Мя лум ол ду ьу ки ми, гя дим дюврлярдя гош ма вя кю мяк чи ад лар<br />
чох мящ дуд иш лян миш, бу вязифяни яса сян щал шя кил чи ля ри йе ри ня йе -<br />
тир миш ляр. Бу хц су сий йят юзц нц га ба рыг шякилдя "Дас тан"да эюс тяр -<br />
мяк дя дир. Бе ля ки, як сяр щал лар да тя ряф, йан кю мяк чи сюзляринин<br />
вязифясини йюн лцк щалын ифа дя ет мя си иля гар шы ла шы рыг. Мяс.:<br />
Ту руб Ящ мяд Щярами ша ща эял ди вя с.<br />
108<br />
Гейд ет ди йи миз бу хц су сий йят ляр "Дас та ни-Ящ мяд Щя ра ми"нин<br />
ХЫЫЫ яс ря аид ол ду ьу ну эюс тя рир. Дас та нын щяр тя ряф ли тяд ги ги ядя би<br />
дилимизин ин ки шаф мяр щя ля ля ри ни мцяй йян ляш дир мяк ба хы мын дан чох<br />
ящя мий йят ли дир.<br />
109