Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji - MNiSW
Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji - MNiSW
Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji - MNiSW
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
132 ANEKS<br />
{2}<br />
Akredytacja 2<br />
W europejskiej przestrzeni szkolnictwa wyższego procesy zapewniania jakości kształcenia<br />
oraz ich ocena zewnętrzna (w tym akredytacja) zbudowane są na dwóch głównych filarach:<br />
Standardach i Wskazówkach ENQA (S&G) oraz Ramach Kwalifikacji (QF). Wdrażanie Krajowych<br />
Ram Kwalifikacji (KRK) oznacza istotne zmiany w sposobie prowadzenia zewnętrznej<br />
oceny jakości kształcenia i państwowej akredytacji programów studiów. Po pierwsze, metodologia<br />
oceny powinna w sposób bezpośrednio nawiązywać do opisu <strong>kwalifikacji</strong> zawartych<br />
w KRK. Punktem wyjścia akredytacji powinna być ocena zamierzonych i faktycznie<br />
uzyskanych kompetencji i umiejętności absolwentów zapisanych w opisach wymagań (deskryptorach<br />
generycznych) poziomów KRK i w wymaganiach dla obszarów kształcenia oraz<br />
specyficznych dla danego cyklu i programu kształcenia. Wprawdzie S&G sugerują uwzględnianie<br />
efektów kształcenia w ocenie jakości, ale dopiero ramy <strong>kwalifikacji</strong> dostarczają szczegółowych<br />
narzędzi do budowy programów uwzględniających efekty kształcenia. Po drugie,<br />
definiowanie efektów kształcenia powinno wynikać z misji <strong>uczelni</strong> (wizytowanej jednostki)<br />
jej strategii i deklarowanych celów kształcenia. Po trzecie, w procesie definiowania i oceny<br />
kompetencji absolwentów przez <strong>uczelni</strong>e powinni wziąć udział wszyscy interesariusze,<br />
a zwłaszcza pracodawcy, absolwenci i studenci. Po czwarte, wyeksponowanie misji i strategii<br />
<strong>uczelni</strong> dla definiowania tożsamości danego programu studiów w sposób oczywisty<br />
oznacza potrzebę uwzględnienia w procesie akredytacji jakości funkcjonowania ocenianej<br />
instytucji a nie tylko oferowanych przez nią programów studiów.<br />
Dotychczasowe doświadczenia w rozwoju systemów oceny zewnętrznej jakości kształcenia<br />
w Europie nie dają jednoznacznych podstaw do odpowiedzi na pytanie w jaki sposób<br />
zintegrować KRK z systemem oceny jakości kształcenia i praktyką akredytacyjną. W żadnym<br />
kraju – niezależnie od tego czy dokonuje się akredytacji programów czy instytucji<br />
– nie wdrożono modelu bazującego wyłącznie na analizie deklarowanych i osiąganych<br />
efektów procesu uczenia się. Jednym z powodów są kłopoty z właściwym ich pomiarem.<br />
Zatem konieczne będzie zróżnicowane podejście w procesie zwiększania autonomii <strong>uczelni</strong><br />
w projektowaniu programów studiów. Z uwagi na rozproszenie organizacyjne szkolnictwa<br />
wyższego i duże różnice w poziomie kształcenia między <strong>uczelni</strong>ami zasadnym wydaje się<br />
utrzymanie minimalnych wymogów jakościowych określanych centralnie przez ministra<br />
szkolnictwa wyższego – w konsultacji ze środowiskiem akademickim – dla najsłabszych<br />
<strong>uczelni</strong> (z negatywnie lub warunkowo ocenionymi programami, z ograniczonym potencjałem<br />
rozwojowym). Jednak formuła tych standardów powinna być zmieniona pod katem<br />
wyeksponowania efektów kształcenia. Natomiast wraz z pełnym wdrożeniem KRK można<br />
by uchylić ten gorset centralnych standardów dla najlepszych <strong>uczelni</strong>. W ten sposób można<br />
by stworzyć warunki dla zainteresowania <strong>uczelni</strong> poprawą jakości samodzielnie tworzonych<br />
programów oraz wprowadzaniem takich rozwiązań w wewnętrznych systemach<br />
zapewniania jakości, które włączają całe środowisko w procesy budowy kultury jakości.<br />
Wówczas pełną odpowiedzialność za zapewnianie wysokiej jakości kształcenia ponosiłyby<br />
szkoły wyższe oraz PKA, która oceniałaby jakość kształcenia przez pryzmat efektów<br />
kształcenia zapisanych w stosownych wymaganiach. Jednak nawet dla najlepszych <strong>uczelni</strong><br />
potrzebny jest okres przejściowy, w którym opanują nowe zasady konstrukcji programów<br />
i monitorowania ich jakości. Uwzględniając powyższe uwarunkowania zasadnym jest utrzymanie<br />
akredytacji programów studiów tam, gdzie poprzednio ocenione zostały negatywnie<br />
lub warunkowo oraz na tych kierunkach studiów, które powiązane są z zawodami regulowanymi.<br />
Obok tego celowym wydaje się wprowadzenie akredytacji instytucji (jednostek<br />
i <strong>uczelni</strong>) koncentrującej się na efektywności funkcjonowania wewnętrznego systemu zapewniania<br />
jakości kształcenia. Tym bardziej, iż w dotychczasowej praktyce takie elementy<br />
już występują np. przy podejmowaniu decyzji przez MNiSzW o pozwoleniu na powstanie<br />
nowych <strong>uczelni</strong> lub przedłużenie okresu ich działalności. Dotychczasowe doświadczenia<br />
2 Opracował Mieczysław Socha
Change language