Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji - MNiSW

20 EWA CHMIELECKA, ZBIGNIEW MARCINIAK, ANDRZEJ KRAŚNIEWSKI
{14}
Efekty kształcenia zamieszczone w tabeli 1 mają charakter ogólny (generyczny). Nie należy
ich traktować jako gotowych wzorców do zastosowania, ani tym bardziej – jako bezpośrednich
wytycznych programowych. Tak jak to zilustrowano na Rys. 2, wymagają one
najpierw interpretacji w języku obszarów kształcenia, a następnie w języku konkretnych
programów kształcenia oferowanych przez uczelnie i ich jednostki.
Analizując zawartość tabeli 1, można zaobserwować progresję efektów uczenia się przy
przechodzeniu na kolejny poziom kwalifikacji. Różnice w opisie efektów dotyczą wymiaru
i charakteru zdobytej wiedzy, stopnia złożoności umiejętności oraz poziomu samodzielności
i zdolności do podejmowania odpowiedzialności za swoją pracę i działania, a także
za pracę i działania innych.
Efekty kształcenia dla poszczególnych obszarów kształcenia i profili
Konsekwencją wprowadzenia koncepcji obszarów kształcenia jest konieczność zdefiniowania
dla każdego z ośmiu wyodrębnionych obszarów odpowiadających mu efektów kształcenia
dla wszystkich trzech poziomów kwalifikacji. Efekty te muszą być zgodne z „generycznymi”
efektami odpowiadającymi poszczególnym poziomom kwalifikacji, opisanymi
w tab. 1. Powinny też uwzględniać „standardy” międzynarodowe (rozwiązania upowszechnione
w skali międzynarodowej), jeśli – dla konkretnego obszaru – standardy takie istnieją.
Efekty kształcenia dla każdego z wyodrębnionych obszarów muszą być dodatkowo
zróżnicowane ze względu na profil kształcenia (muszą być określone dla każdego z profili
zdefiniowanych dla danego obszaru na danym poziomie kwalifikacji).
Wyniki prac zespołów roboczych, których zadaniem było opracowanie opisu efektów
kształcenia dla ośmiu wyodrębnionych obszarów kształcenia, są omówione w rozdziale 1.3.
Rozwiązania związane z przedstawionymi propozycjami profilowania kształcenia są omówione
w rozdziale 3.1.
Powiązania między kwalifikacjami – warunki ubiegania się o uzyskanie kolejnych kwalifikacji
Istotnym elementem KRK są powiązania między poszczególnymi kwalifikacjami, określające
w szczególności możliwe ścieżki kształcenia prowadzące do uzyskania kolejnych kwalifikacji.
Ścieżki te wynikają z warunków określających, jakie kwalifikacje musi posiadać osoba
ubiegająca się o uzyskanie danej kwalifikacji. W istocie ścieżki te są zatem określone przez
warunki przyjęcia na studia, sformułowane w aktach prawnych (a nie na poziomie uczelni).
Mogłoby się wydawać, że naturalnym warunkiem wstępnym uzyskania kwalifikacji danego
poziomu jest posiadanie pewnej kwalifikacji na poziomie bezpośrednio niższym. Jednakże
wymaganie takie może być nadmiernie restrykcyjne. W szczególności nie obowiązuje
ono w systemie szkolnictwa wyższego w Polsce, gdzie uzyskanie dyplomu magistra
(poziom II) nie wymaga posiadania dyplomu licencjata bądź inżyniera (poziom I).
W KRK przyjęto rozwiązanie zgodne z obecnie obowiązującymi regulacjami. A zatem:
• warunkiem ubiegania się o kwalifikacje na poziomie I jest posiadanie kwalifikacji odpowiadającej
ukończeniu szkoły średniej i zdaniu egzaminu maturalnego
• warunkiem ubiegania się o kwalifikacje na poziomie II jest:
– w przypadku podejmowania studiów II stopnia – posiadanie kwalifikacji na poziomie I,
– w przypadku podejmowania jednolitych studiów magisterskich – posiadanie kwalifikacji
odpowiadającej ukończeniu szkoły średniej i zdaniu egzaminu maturalnego;
warunkiem ubiegania się o kwalifikacje na poziomie III jest posiadanie kwalifikacji
na poziomie II.
W zaproponowanym rozwiązaniu ww. warunki ubiegania się o kwalifikacje wyższego
•
poziomu stanowią jedyne wymagania określone przez akty legislacyjne. Oznacza to m.in.,
że wprowadzenie do ustawodawstwa obszarów kształcenia oraz profili kształcenia nie powinno
skutkować jakimikolwiek regulacjami na poziomie centralnym, które spowodowałyby
problem z drożnością systemu kształcenia – określony charakter kwalifikacji (obszar, profil)