Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji - MNiSW
Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji - MNiSW
Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji - MNiSW
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
{5}<br />
KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE 143<br />
kompetencji – postaw”. To nachylenie wydaje się zrozumiałe. Społeczeństwo polskie i polskie<br />
życie polityczne potrzebuje świadomych obywateli, gotowych do podjęcia wyzwań<br />
rozwiniętego społeczeństwa demokratycznego; potrzebuje elit - przywódców społecznych<br />
w najlepszym tego słowa znaczeniu. I niewątpliwie, odpowiedzialność za ich ukształtowanie<br />
w części spada na szkoły wyższe. Polskie zaś życie gospodarcze i zawodowe (włączając<br />
akademickie), potrzebuje odbudowy etosów profesjonalnych – niezbędnych dla jego dobrego<br />
działania.<br />
Przedstawione powyżej propozycje eksperckie stały się punktem wyjściowym do dyskusji<br />
na forum Komitetu Sterującego KRK, który w końcu lipca 2010 r. przyjął następującą<br />
definicję „trzeciej kolumny” ERK: „Kompetencje personalne i społeczne – zdolność do autonomicznego<br />
i od po wie dzialnego działania, w tym umiejętność współdziałania z innymi<br />
w roli zarów no członka jak i lidera grupy, a także zdolność adaptacji do coraz szybciej<br />
zmieniającego się świata poprzez uczenie się przez całe życie.”<br />
„Kompetencje personalne i społeczne” w programach studiów.<br />
W opisach efektów kształcenia dla poszczególnych obszarów (patrz rozdz. 1.3.) podane<br />
są rozwinięcia opisów wymagań dla „kompetencji personalnych i społecznych” bazujące<br />
na podanej powyżej polskiej interpretacji Deskryptorów Dublińskich. Różnią się one<br />
od siebie, zgodnie z różnym rozumieniem istoty kształcenia w obszarach reprezentowanym<br />
przez zespoły eksperckie W wymaganiach dotyczących studiów humanistycznych<br />
oraz związanych z naukami społecznymi znajdziemy wyraźne oczekiwanie wobec absolwentów<br />
dotyczące np. troski o kulturę wysoką czy budowy spójności społecznej. W wymaganiach<br />
dotyczących studiów rolniczych podkreślona jest świadoma troska o środowisko<br />
naturalne, a dla nauk technicznych – zobowiązanie dotyczące zrozumienia roli techniki<br />
w rozwoju cywilizacji oraz szerzenia wiedzy o tym. We wszystkich opisach wymagania dotyczące<br />
„kompetencji personalnych i społecznych” zachowują jednak generyczny charakter,<br />
tzn. nie opisują i nie wyznaczają konkretnych działań, które powinny podjąć <strong>uczelni</strong>e,<br />
ani - tym bardziej – konkretnych treści, które powinny być w nich przekazywane. Zadanie<br />
przełożenia deskryptorów obszarowych właściwych dla „kompetencji personalnych i społecznych”<br />
na efekty kształcenia właściwe dla programów pozostawione jest jednostkom,<br />
które je będą projektować.<br />
Opisane w rozdziale 2 niniejszej publikacji metody budowy programów studiów<br />
(curriculum) a następnie programów zajęć (sylabus) wyraźnie wskazują, że dział kompetencji<br />
personalnych i społecznych powinien być ujęty w tym procesie od samego początku,<br />
tj. od określenia misji <strong>uczelni</strong>, a w niej zasadniczych celów kształcenia, w tym funkcji<br />
wychowawczych. Ta charakterystyka nie może być ograniczona tylko do wiedzy i umiejętności<br />
- w misji <strong>uczelni</strong> powinniśmy podawać także taką charakterystykę absolwentów, która<br />
określają oczekiwania <strong>uczelni</strong> dotyczące ich przyszłych postaw w życiu społecznym i zawodowym.<br />
Powinna zobowiązywać twórców programów do ujęcia tej tematyki w ich konstrukcji.<br />
Powinna także obligować społeczność akademicką i władze <strong>uczelni</strong> do zastanowienia<br />
się, jakie inne rodzaje działalności powinny być promowane w życiu <strong>uczelni</strong>, aby<br />
wypełniała ona dobrze swe funkcje wychowawcze. .<br />
Wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne mają swoje odmienne charakterystyki,<br />
jednakże w realizacji procesu dydaktycznego przenikają się nawzajem. Zatem<br />
rzadko zdarza się, aby konkretnym zajęciom – wykładowi, pracowni, seminarium można<br />
było przyporządkować realizację tylko jednej z nich. Na przykład seminarium, prócz przekazu<br />
wiedzy w drodze np. analiz literaturowych może uczyć umiejętności pracy zespołowej<br />
czy technik prezentacji (porównaj matryce efektów kształcenia z rozdziału 2.1; może<br />
też stwarzać – poprzez formy działania (np. dyskusję, zalecany sposób zbierania informacji<br />
przez słuchaczy) okazję do realizacji części „podstawowej” założonych celów dydaktycznych.<br />
Szczególnym złożeniem umiejetnosci i postaw charakteryzują się np. praktyki,<br />
które studenci odbywają w środowisku pracy. W opiniach opiekunów praktyk nie powinno