Autonomia programowa uczelni. Ramy kwalifikacji - MNiSW

Aneks 8: Uznawanie kompetencji
zdobytych poza obszarem
formalnej edukacji wyższej
Wprowadzenie Krajowych Ram Kwalifikacji (KRK) wymagać będzie otwarcia w uczelniach
możliwości uznawania efektów uczenia się zdobywanych poza edukacją formalną. Potwierdzanie
(walidacja) takich efektów, to jeden z podstawowych elementów systemu kwalifikacji
oraz warunków sporządzenia raportu referencyjnego KRK/ERK przez Polskę. Przewidują
to także zasady europejskiej polityki na rzecz uczenia się przez całe życie (Lifeling Learning
– LLL). Jej podstawowe tezy, to:
•
•
postawienie osoby uczącej się w centrum zainteresowania,
pełniejsze korzystanie z potencjału uczenia się osób w różnych miejscach, formach
i okresach życia, lepsze korzystanie z potencjału doświadczenia zawodowego (lifelong
and life-wide learning),
gwarantowanie przez państwo równego traktowania różnych dróg uczenia się poprzez
opieranie krajowych systemów kwalifikacji na efektach uczenia się, w których wartość (poziom)
kwalifikacji osób określa się niezależnie od tego gdzie, jak i kiedy osoby te się uczyły,
właściwym probierzem skuteczności polityki LLL, są zmiany poziomu wiedzy i umiejętności
uczących się osób, a nie wskaźniki i cechy dotyczące działalności instytucji edukacyjnych.
Podstawowe informacje o założeniach tego procesu znaleźć można w publikacji CEDEFOP
•
•
Jolanta Urbanikowa, Ewa Chmielecka
„Europejskie wskazówki dotyczące walidacji kształcenia nieformalnego i poza-formalnego”.
W Polsce powstaje bazująca na tych założeniach strategia LLL, której narzędziem mają być
Krajowe (Polskie) Ramy Kwalifikacji. Metody potwierdzania takich kompetencji są w zasadzie
takie same jak dla kształcenia formalnego, choć powinny być łączone, adaptowane
i stosowane w sposób oddający indywidualną specyfikę i niestandardowy charakter kształcenia
nieformalnego i pozaformalnego. Narzędzia oceny powinny być dostosowane do potrzeb
(fit-for-purpose).
Zarówno Krajowe Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie jak i powiązana
z nimi Krajowa Rama Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego powinna zatem stanowić narzędzie
umożliwiające potwierdzanie osiągnięć studentów zdobywanych poza obszarem
szkolnictwa wyższego, tj. efektów uczenia się nabytych w wyniku nauczania oferowanego
przez inne placówki edukacyjne, jak i drodze doświadczenia zawodowego czy osobistego.
W szczególności oparcie systemu kwalifikacji na efektach uczenia się pozwoli formalnie
uznawać (po odpowiednim sprawdzeniu wiedzy, umiejętności i kompetencji personalnych
i społecznych) kwalifikacje osób uczących się poza systemem edukacji formalnej. Zgodnie
z nowym Przewodnikiem ECTS “Instytucje szkolnictwa wyższego powinny posiadać kompetencje
do przyznawania punktów za efekty uczenia się zdobyte poza edukacją formalną (dzięki
doświadczeniu zawodowemu, hobby lub indywidualnej nauce), pod warunkiem, że związane
z tym efekty uczenia się spełniają wymogi oferowanych przez nie kwalifikacji bądź komponentów
kształcenia. Uznawanie kształcenia nieformalnego i incydentalnego powinno być automatycznie
powiązane z przyznaniem liczby punktów ECTS przypisanych odpowiadającej mu
części programu formalnego. Liczba przyznanych punktów powinna być taka sama, jak punkty
przyporządkowane formalnym komponentom kształcenia o porównywalnych efektach kształcenia”.
W katalogu przedmiotów zgodnym ze standardem ECTS procedury dotyczące uznawania
wcześniejszego kształcenia (formalnego, nieformalnego i incydentalnego) winny być
przedstawione zarówno w Części 1 (Informacje o uczelni) jak też – bardziej szczegółowo
– w Części 2 (: Informacje o programach studiów).