Əlamətdar və tarixi günlər təqvimi: 2008-cı il - Azərbaycan Milli ...

ənənələrini inkişaf etdirən komediyanəvislər
arasında şərəfli
yer tutur. Məşhur pedaqoq
A.O.Çernyayevskinin tövsiyəsi ilə
«Qan ocağı» adlı ilk pyesini Qori
Seminariyasında yazıb tamaşaya
qoyan Əfəndiyev XX əsrin
əvvəllərində «Qonşu qonşu olsa,
kor qız ərə gedər», «Saq-qalın
kəraməti», «Pul dəlisi», «Bir saç
telinin qiyməti», «Tiflis
şəfəqləri», «Qızılgül» əsərlərini
nəşr etdirmişdir.
Rəşid bəyin ədəbi-bədii və
pedaqoji əsərlərinin çoxu
gənclərdə güclü vətənpərvərlik
hissi tərbiyə edir. O, bu
əsərlərində göstərir ki, vətən hamı
üçün əziz olmalıdır. Vətənini
sevməyən adam xoşbəxt ola
bilməz. Vətən insana qüvvət və
fərəh verir, vətəndən ayrı düşmək,
yad ölkədə yaşamaq insanın
mənəvi qüvvəsini məhv edir.
Müəllifin «Doğma yurd» hekayəsi
vətənpərvərlik tərbiyəsi
üçün xüsusilə böyük əhəmiyyətə
malikdir.
Əfəndiyevin «Arvad
məsələsi» adlı kitabı qızların
təhsilinə və qadının cəmiyyətdə
yeri probleminə həsr olunmuşdur.
O, iki hissədən ibarət «Müxtəsər
şəriət» dərsliyinin də müəllifidir.
Əfəndiyev etnoqrafiya («Nuxada
evlənmək adətləri», «Qəbələ
mahalı», «Qutqaşen kəndi haqqında
bir neçə məlumat»), ədəbiyyatşünaslıq
(«Azərbaycan türklərinə
məxsus ədəbiyyat», «Azərbaycan
ədəbiyyatı nümunələri»,
«Lev Nikolayeviç Tolstoy», «Seyid
Əzim Şirvani») və publisistika
(«Ibtidai savad təlimi haqqında
müsəlmanın rəyi», «Bizə kitab
nidası») sahəsində də geniş fəaliyyət
göstərmişdir.
R.Əfəndiyev tərcüməçilik
fəaliyyətinə çox gənc yaşlarında,
Zaqafqaziya Müəllimlər Seminariyasında
oxuyarkən başlamışdır.
Eyni zamanda rus pedaqoji ənənələri
əsasında tərbiyə alan, rus
ədəbiyyatı ilə yaxından tanış olan
R.Əfəndiyev o dövrdə rus şairlərinin
əsərlərini xüsusi bir səylə
tərcümə etmişdir. I.A. Krılovun
təmsillərinin mühüm bir qismini,
A.S.Puşkinin, M.Y.Lermontovun
şeir və poemalarını, F.Şillerin
«Cam» mənzuməsini ilk dəfə
dilimizə çevirmişdir.
R.Əfəndiyev L.N.Tolstoydan
«At və eşşək», «Ana və oğul»,
«Maqnit», «Qaravaşlar və xoruz»,
«Bayquş və dovşan», «Baba və
nəvəsi», K.D.Uşinskidən «Insan
bədəninin əzaları», «Donuz və
palıd ağacı», «Qurbağa və öküz»
kimi bir sıra uşaq hekayələrini,
habelə M. Lermontovun «Hava
gəmisi» və «Dua» şeirlərini,
Koltsovun «Tənbəl kəndli» və
«Əkinçinin nəğməsi» əsərlərini
Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir.
Rəşid bəyin tərcüməçilik
fəaliyyəti Firdovsi, Sədi və Hafizi
də əhatə etmişdir. O, Firdovsinin
«Şahnamə» epopeyasından «Rüstəm
və Söhrab» dastanını, Sədinin
bir sıra rübailərini və Hafizin
bəzi qəzəllərini ilk dəfə Az-