Əlamətdar və tarixi günlər təqvimi: 2008-cı il - Azərbaycan Milli ...

MIR MÖHSÜN NƏVVAB-175 1833-1918
Ədəbiyyatşünas
Mir Möhsün Nəvvab
Ağamirzadə XIX əsr Azərbaycan
elmi-ədəbi-mədəni mühitinin yetişdirdiyi
ən böyük simalardan
biridir. Nəvvab həm şair, həm
ədəbiyyatşünas, həm də tarixçi və
riyaziyyatçı kimi tanınmışdır. O,
1833-cü ildə Şuşada anadan
olmuş, 85 il ömür sürmüşdür.
Nəvvab təhsil almaq üçün heç bir
yerə getməmişdir. Lakin ərəb, fars
və rus dillərini öyrənməyə böyük
səy göstərmişdir. Heç bir musiqi
alətində çala bilmədiyi halda o,
şərq musiqi nəzəriy-yəsinə
dərindən yiyələnmişdir.
O dövrün poeziyası, musiqişünaslığı,
rəssamlığı, astronomiyası
və s. sahələri haqda söz
deyib, fikir yürütmək istərkən
Nəvvabı xatırlamamaq mümkün
deyildir. Əsrimizin əvvəllərində
ədibin «Vüzuhül-ərqam», «Məlumnamə»,
«Divan», «Nəsihətnamə»,
«Təzkirə», «Kəşfül-həqiqət»
kimi bəzi əsərləri nəşr edilsə
də, bunlar tirajların azlığı və ərəb
əlifbasında olduqları üçün bu gün
əlyazmalara bərabər nüsxələr kimi
nadirdir və geniş oxucu
kütləsindən çox-çox uzaqdır.
Əlyazmalar Institutunda Nəvvabın
əlliyə qədər əlyazma kitabı
mühafizə edilir. Əsasən avtoqraf
nüsxələrdən ibarət olan bu kitablar
içərisində eyni əsərin
Nəvvabın öz əli ilə işlədiyi, tərtib
etdiyi, köçürdüyü iki, üç və hətta
dörd nüsxəsinə də rast gəlmək
olar. Bütün bu əlyazmalar Nəvvabın
yazdığı iyirmidən artıq
orijinal, müxtəlif səpgili aşağıdakı
əsərləri əhatə edir: «Vüzuhül
ərqam», «Divani-əşari-farsi»,«Divani-əşari-türki»,
«Bəhrül-həzən»,
«Kifayətül-ətfal», «Nəsihətnamə»,
«Nurül-ənvar», «Kəşfül-həqiqeyi-məsnəvi»,
«Ziyaülənvar»,
«Dəvazdəh bənd», «Məvab»,
«Məzamir», «Şəmsül-hidayət»,
«Məzlumnamə» və s. «Təzkireyi-Nəvvab»
bu əsərlərdən biri,
ədəbiyyatşünaslar və şeir-sevərlər
üçün ən qiymətlisi və dəyərlisidir.
Bu təzkirənin ya-zılması XIX əsr
Azərbaycanı, ən əsas isə Şuşa
ədəbi mühiti ilə sıx bağlı olub.
XIX əsrdə Azərbaycanda
fəaliyyət göstərən ədəbi məclislərdən
ikisi- «Məclisi-üns» və
«Məclisi-fəramuşan» məhz bu
şəhərdə toplanmışdır. Bu ədəbi
məclislər mədəni həyata öz