Zbornik radova konferencija OMC 2010

Aluvijalne nanose čine terasni, dolinski i nanosi savremenih korita. Izvestan, dosta
ograničen ekonomski značaj mogu imati terasni i dolinski nanosi sa sadržajem plemenitih
silicijskih minerala - npr. u Kameničkom potoku kod Bojnika.
Jezerska ležišta
Jezerska ležišta plemenitih silicijskih minerala u ispitivanom terenskom području
javljaju se u bazalnoj seriji i sporadično, u višim delovima (intraformaciono) sedimentnog
kompleksa leskovačkog neogenog basena i to u njegovom krajnjem zapadnom ogranku
koji nosi naziv Kremen, a sa strukturno-mineragenetskog aspekta čini rudno polje
(plemenitih silicijskih minerala). Prema tumaču za Osnovnu geološku kartu Jugoslavije,
list Leskovac (K 34-44), u sedimentnom kompleksu leskovačkog basena, za koji se na
osnovu oskudne flore i faune pretpostavlja da je neogene (miocensko-pliocenske) starosti,
zastupljene su dve serije: glinovito-peskovita i šljunkovito-peskovita, koje često pokazuju
bočne prelaze.
U ispitivanom terenskom području neogeni sedimenti zapadnog ogranka
leskovačkog basena leže transgresivno preko kompleksa proterozojskih metamorfita:
gnajseva, mikašista, leptinolita, kvarcita, amfibolita i mermera.
Bazalni i intraformacioni klastiti sa sadržajem fragmenata plemenitih silicijskih
minerala: raznobojnog kalcedona (belog, sivog, plavičastog, braon, crvenog - uključujući
sporadičan karneol, crnog), kvarca (praćenog kalcedonom: pretežno jaspisa - od
žućkasto-braon do crvenkasto-braon boje) i opala (istih boja kao kalcedon) otkriveni su
na obodu zapadnog ogranka leskovačkog basena (Kremenu), gde se nalazi prostrana
neogena jezerska abrazivna površ. Pored valutaka ovih, plemenitih minerala, u bazalnim
klastitima su zastupljeni i fragmenti matamorfita (mahom kvarcita i gnajseva). Bazaltni i
intraformacioni klastiti su nesortirani po krupnoći i sastavu, a fragmenti plemenitih
silicijskih minerala su mnogo više zaobljeni od fragmenata metamorfita (naročito
kvarcita). Ovi fragmenti prineti su iz nanosnih ležišta. Najveće koncentracije plemenitih
silicijskih minerala utvrđene su u atarima sela Sekicol, Caričina, Mijajlica i Svinjarica
(lokalnosti Dubrava i Svinjarički potok), te smo ih tretirali kao ležišta.
Ovaj genetski tip ležišta plemenitih silicijskih minerala ekonomski je značajan.
Naša izlaganja zaključićemo važnom činjenicom da je probna juvelirska obrada
plemenitih silicijskih minerala iz nalazišta u sedimentima u istočnom delu leckog
vulkanskog kompleksa i okolnim formacijama pokazala da se od njih mogu načiniti
kvalitetni i atraktivni juvelirski proizvodi.
Literatura
1. Ilić M., (1998), Juvelirske mineralne sirovine i njihova nalazišta u Srbiji, Univerzitet
u Beogradu, Rudarsko-geološki fakultet, 140 str., Beograd
2. Ilić M., (2004), Geneza i genetski tipovi ležišta juvelirskih mineralnih sirovina u
leckom vulkanskom kompleksu, Vesnik Geozavoda, Geologija, hidrogeologija i
inženjerska geologija, knjiga 54, str. 333-359, Beograd
32