STRATEGJIA E ENERGJISË E REPUBLIKËS SË KOSOVËS <strong>2009</strong>–<strong>2018</strong> ZRrE ka zhvilluar një kornizë rregullatore për një treg transparent dhe jodiskriminues të energjisë, përfshirë metodologjinë e tarifave, procedurat për mbrojtjen e konsumatorëve, si dhe ka shqyrtuar dhe miratuar një sërë kodesh dhe rregullash të rëndësishme/nevojshme. Ajo ka lëshuar licenca për të gjitha ndërmarrjet energjetike në Kosovë dhe ka miratuar të hyrat dhe tarifat e lejuara për KEK sh.a. dhe KOSTT sh.a., si dhe për ndërmarrjet e ngrohjes qendrore. Rishqyrtimi i tretë i tarifave/çmimeve të energjisë elektrike të KEK sh.a. dhe KOSTT sh.a. për vitin <strong>2009</strong> u finalizua në maj të vitit <strong>2009</strong>. ZRrE është në proces të miratimit të ‘feed-in’ tarifave për energji nga burimet e ripërtëritshme. Deri tani janë miratuar ‘feed-in’ tarifat për hidrocentralet e vogla dhe fermet e erës. 3. Komisioni i Pavarur për Miniera dhe Minerale (KPMM), është themeluar në janar të vitit 2005 përmes Rregullores së UNMIK-ut 2005/2 – dhe përfaqëson ‘Agjencinë e Pavarur Rregullatore’ për sektorin e minierave. KPMM është përgjegjës për lëshimin e licencave për hulumtim dhe shfrytëzim të mineraleve dhe jomineraleve, përfshirë linjitin. Ai, gjithashtu është përgjegjës për mbikëqyrjen e licencave të lëshuara. 4. Organet tjera qeveritare, siç janë <strong>Ministria</strong> e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor dhe <strong>Ministria</strong> e Punës dhe Mirëqenies Sociale, luajnë rol të rëndësishëm në mbikëqyrjen e komponentëve tjerë socialë, ekonomikë dhe mjedisorë të industrisë së energjisë elektrike. MEF luan rol të rëndësishëm në privatizimin dhe mbikëqyrjen e kompanive publike. 2.3.2 Ndërmarrjet energjetike 1. Korporata Energjetike e Kosovës (KEK sh.a.), është kompania publike e Kosovës, e cila ka në pronë dhe operon me asete të gjenerimit dhe shpërndarjes së energjisë elektrike dhe të mihjes së linjitit. Performanca operative dhe financiare e saj gjatë periudhës 1999-2004 ishte negative. KEK sh.a. është menaxhuar nga kompani të huaja që nga shtatori i vitit 2002 deri në Dhjetor 2006. Nga Janari i vitit 2007 është vazhduar me asistencë teknike, po ashtu nga një kompani e huaj. Megjithatë, këto ndihma teknike, së bashku me menaxhmentin vendor, deri në fund të vitit 2008 nuk kanë arritur ta bëjnë KEK-un financiarisht të qëndrueshëm. Dështimi në kontrollin dhe menaxhimin e konsumit të energjisë elektrike është shkaktari kryesor i problemeve financiare të KEK sh.a. 2. Operatori i Sistemit të Transmetimit dhe Tregut të Energjisë Elektrike (KOSTT sh.a.), u themelua në vitin 2006, në pajtim me dispozitat mbi shthurjen/ristrukturimin e sektorit elektroenergjetik, të Ligjit për Energjinë Elektrike dhe kushtet e Traktatit për Komunitetin e Energjisë. KOSTT sh.a. është kompani në pronë publike, përgjegjëse për operimin, planifikimin, mirëmbajtjen dhe zhvillimin e rrjetit të bartjes dhe interkonjeksionet e tij me sistemet energjetike fqinje, në mënyrë që ta ruajë sigurinë për furnizim në Kosovë. Përveç kësaj, KOSTT sh.a. është përgjegjës për funksionimin dhe operimin e tregut me shumicë të energjisë elektrike në Kosovë. Burimi kryesor i të ardhurave për KOSTT sh.a. vjen në formën e pagesave për bartje që paguhen nga KEK sh.a., sipas përcaktimit të ZRrE-së. 3. Kompanitë e ngrohjes qendrore ekzistojnë në Prishtinë, Gjakovë dhe Mitrovicë. Ato, së bashku gjenerojnë nxehtësi për ngrohje në lartësi prej 130 GWh th /vit, apo rreth 3% të kërkesës së Kosovës për ngrohje. Stabilimentet e ngrohjes qendrore furnizojnë pjesët më të dendura të qyteteve dhe objekteve publike, siç janë spitalet, shkollat dhe ndërtesat administrative . Sistemi i ngrohtores së Prishtinës përbën më shumë se 80% të tërë kapacitetit të ngrohtoreve në Kosovë. Kjo ngrohtore udhëhiqet nga Termokos sh.a., një ndërmarrje lokale që ofron shërbime publike. Të tri këto sisteme Të gjitha sistemet e ngrohjes qendrore ofrojnë vetëm ngrohje hapësirash dhe jo edhe ujë të ngrohtë për nevoja familjare. Si rezultat, të gjitha këto rrjete funksionojnë vetëm gjatë sezonit të ngrohjes. Faqe 16 <strong>Ministria</strong> e Energjisë dhe Minierave
STRATEGJIA E ENERGJISË E REPUBLIKËS SË KOSOVËS <strong>2009</strong>–<strong>2018</strong> vuajnë nga humbje shumë të mëdha komerciale të shkaktuara nga mospagesa e faturave. Të gjitha sistemet e ngrohjes qendrore ofrojnë vetëm ngrohje hapësirash dhe jo edhe ujë të ngrohtë për nevoja familjare. Si rezultat, të gjitha këto rrjete funksionojnë vetëm gjatë sezonit të ngrohjes. Kompanitë e ngrohjes qendrore janë në pronësi të pushtetit komunal përkatës. <strong>Ministria</strong> e Energjisë dhe Minierave Faqe 17