Strategjia e e Energjise e Kosoves 2009 - 2018 - Ministria e Integrimit

STRATEGJIA E ENERGJISË E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 2009–2018
11.2.2 Faturimi dhe inkasimi, risanimi financiar i KEK sh.a.
Politika që do të zbatohet
Disa përmirësime teknike në rrjet mund të rrisin sasinë e energjisë elektrike të faturuar. KEK
sh.a. tanimë ka zbatuar një sistem të hollësishëm të raportimit të bilancit të energjisë për të
përcaktuar sasinë e energjisë së humbur për çdo shteg. Përparimi i mëtutjeshëm kërkon zgjerimin
e njehsimit/matjes së siguruar, si në nivel të transformatorëve të shpërndarjes, ashtu edhe në nivel
të përdoruesve fundorë, ku njehsorët do të jenë në lokacione të qasshme dhe të siguruara për të
parandaluar manovrimin e qëllimshëm të tyre. Futja e njehsimit përmes njehsorëve ‘smart’ është
filluar si pilot projekt në një zonë të qytetit të Prishtinës
KEK sh.a. do të mbështetet përmes veprimeve të forta paralele të Qeverisë dhe gjyqësorit. Do të
parashikohen ndëshkime të rënda për vjedhjen e energjisë elektrike dhe për korrupsion të stafit
të KEK sh.a. KEK sh.a. duhet të shkarkojë punonjës të pandershëm dhe joefektivë, pa mundësi
të kërkimit prej tyre të kompensimit shtesë. Policia duhet të asistojë KEK sh.a. në identifikimin
sistematik të rasteve të vjedhjes dhe, sipas nevojës, të kryejë arrestime. Gjykatat duhet të pajisen
me burimet e duhura dhe të përgatiten që me shpejtësi të trajtojnë ngarkesën e madhe të lëndëve
të vjedhjeve të energjisë elektrike dhe të mospagesave, si dhe të procedojë me rastet e reja në të
njëjtën mënyrë. KEK sh.a. duhet t’i lejohet pronësi e plotë e të gjithë njehsorëve të përdoruesve
fundorë, si dhe të jetë autoriteti i vetëm për blerjen dhe instalimin e njehsorëve.
Përmirësimi i faturimit dhe inkasimit, si dhe zvogëlimi i mospagesave të energjisë elektrike 23 kërkon
vullnet të fuqishëm politik dhe zbatim të sundimit të ligjit. Një Plan gjithëpërfshirës dhe integral i
Veprimit (PV), i përkrahur nga Qeveria e Kosovës (QK), që përfshin, mes tjerash, zhvillimin dhe
zbatimin e një fushate mediale për edukimin e konsumatorëve dhe veprimet ndëshkuese përmes
gjykatave për ata që nuk paguajnë, do të përgatitet dhe zbatohet. PV-ja duhet të mbështetet me
investime kritike, siç është prokurimi i njehsorëve për transformatorët e shpërndarjes së energjisë
elektrike, të cilët do të përmirësonin llogaritjen e energjisë në një nivel më të ulët dhe më të
menaxhueshëm. Qëndrimi i MEM/QK është që të ofrojë mbështetje të gjerë për përpjekjet e KEK
sh.a. në zbatimin e këtij Plani të Veprimit. Po ashtu, Qeveria e Kosovës është zotuar që ta miratojë
legjislacionin, përmes të cilit vjedhja e energjisë elektrike do të definohej si vepër penale.
Masat prioritare për zvogëlimin e humbjeve komerciale
Vjedhja dhe mospagesa e faturave të energjisë elektrike përbën rreth 44% të kërkesës së energjisë
elektrike, në sasi pothuajse të barabarta mes tyre, duke përbërë kështu një humbje në të ardhura
prej afro €100 milionë. Një gjë e tillë i pamundëson KEK sh.a. mbulimin e shpenzimeve të veta
operative, investimet dhe mirëmbajtjen e duhur; financimin e kontratave për importin e energjisë
elektrike, si dhe pengon prospektet e joshjes së investimeve private me kushte të favorshme në
sektor. Për trajtimin e kësaj çështjeje, Qeveria e Kosovës:
1. Do të kërkojë nga KEK sh.a. përgatitjen e një plani veprimi (PV) dyvjeçar për rritjen
e faturimit dhe inkasimit në nivel të pranueshëm, për periudhën kohore 2009-2010,
përfshirë vendosjen e caqeve për çdo tremujor;
2. Do të mbështesë KEK sh.a. në zbatimin e PV, të përmendur më sipër;
3. Do ta mbështesë KEK sh.a. në marrjen e masave për punonjësit e pandershëm dhe
joefektivë;
4. Do të ndryshojë Kodin Penal, nëse është e nevojshme, për të siguruar ndëshkime të
23 Në vitin 2007 humbjet teknike përbënin 16.2% të kërkesës; vjedhja 22.4%; dhe humbjet tjera komerciale 21.4%. Thënë shkurt,
60% e kërkesës nuk është paguar. Vetëm 77% e energjisë elektrike të faturuar është inkasuar.
Ministria e Energjisë dhe Minierave Faqe 67