Wisła–odra - Andrzej Rozenkowski

Kanał Bydgoski w krajobrazie miasta
jazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników drogi. Tak nazwane
szlaki transportowe, rysowane na mapie miast, tworzą pajęczynę czarnych linii,
po których przemieszczają się samochody. Na autostradzie obowiązuje zakaz ruchu
poprzecznego, zawracania, zatrzymywania się na pasie awaryjnym, poruszania się
pieszo i na rowerach.
Inne, wyspecjalizowane środki techniczne poruszają się po oznaczonych na mapach
niebieskich liniach, tworząc pomost wiążący odległe miejsca – to statki w transporcie
morskim i śródlądowym, przenoszone na płynących błękitnych wstążkach.
W przeciwieństwie do czarnych autostrad, które omijają tereny zamieszkane, rzeki
i kanały transportują jednostki pływające przez tereny zabudowane. Niskie koszty
transportu wodnego to jedna z głównych determinant rozwojowych w wodnej logistyce
transportowej. Zdolność do masowych przewozów ładunków o niskiej wartości, niskie
ceny przewozowe wynikające z dużej degracji kosztów jednostkowych przy przewozach
dużych partii ładunków na duże i średnie odległości – to niewątpliwie zalety.
Przeciwwagą dla zalet są wady, do których w tym przypadku należy: długi czas dostawy
będący efektem małej szybkości eksploatacyjnej i dużej nieregularności przewozów
w wyniku uzależnienia od warunków pogodowych i klimatycznych, relatywnie
niskie bezpieczeństwo ładunków wrażliwych na wilgoć oraz słaba dostępność przestrzenna
związana z niedostosowaniem sieci dróg wodnych do rozmieszczenia rynków
zaopatrzenia i zbytu. Ta ograniczona dostępność wyzwala dążenia do udrożnienia
nieczynnych odcinków szlaków wodnych, po których odbywa się transport śródlądowy
rzekami, jeziorami i łączącymi je kanałami. O sukcesie przemieszczania wodnego
decydują warunki naturalne, wspomagane działalnością człowieka przez budowę
kanałów.
Śródlądowa droga wodna
W latach 1772–1775 z inicjatywy króla pruskiego Fryderyka II wybudowano w Bydgoszczy
sztuczną drogę wodną, która połączyła Wisłę z Odrą poprzez ich dopływy:
Brdę od strony Wisły, a Noteć wpadającą do Warty od strony Odry. Nazwany „Kanałem
Bydgoskim”, wodny szlak, wijąc się w krajobrazie miasta, skupia uwagę na swoim
malowniczym położeniu. Obserwując przyrodę, jaką tu można odnaleźć, m.in.
bogaty drzewostan – ok. 40 topoli czarnych uznanych za pomniki przyrody (wzdłuż
Starego Kanału Bydgoskiego), z łatwością odnajdziemy cieszące się dusze niejednego
turysty wpatrzonego w ten malowniczy obszar. Tajemnicze, prawie 25-kilometrowe
uroczysko, mimo swych walorów estetycznych, jest trochę zapomnianym zakątkiem
Bydgoszczy. Smutny jest wizerunek Kanału Bydgoskiego w ocenie śródlądowego
szlaku żeglugowego. Dla spełnienia swojej roli transportowej kanałowa droga
wodna powinna być powiązana z rzekami, tak jak autostrada z drogami głównymi
i drogami wyższych klas. Wieloletnie zaniedbania w gospodarowaniu zasobami
Kanału Bydgoskiego powodują, że coraz trudniej jest zarządzać tym sztucznym cie-
115