BAШ REDAKTORDAN - turan-sam
BAШ REDAKTORDAN - turan-sam
BAШ REDAKTORDAN - turan-sam
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
suyu иlя yazыlы gцmцш xяncяr иlя чыxmaq aьыlsыzlыqdr. Bunu<br />
hamы bиlиr. Lakиn 13 яsrdиr яdяbиyyatыmыzы mцhasиrяyя al -<br />
mыш dыr. Bu mцhasиrя dя bюyцk-bюyцk ustadlarыn planы, nяq -<br />
ши vя яllяrи иlя olmuшdur. Bu mцhasиrяnи yarыb яdяbиyyatыmыzы<br />
xиlas etmяk, yenя yuxarыdakы ustadlar kиmи bюyцk ustadlarыn<br />
яllяrи иlя mцmkцn olacaqdыr.<br />
Bюyцk шaиrlяrи dя, ustadlarы da ancaq bиlиk vя xalq yetиrя<br />
bиlяr. Шaиr elиn, xalqыn hюkmranыvяgюzцnцn ишыьы olmalыdыr kи,<br />
o nя desя xalq ona baxsыn vяnяyazsa el oxusun. Bu hюkmranlыq<br />
da yalnыz elиn ruhunu bиlmяklяvяtяlяblяrиnи юdяmяklя<br />
olar. Elиn halыna yanmayыb gцclя hюkmranlыq edяnlяr<br />
“dostum” Яbdцlhяmиd vя Mяmmяdяlиnиn gцnцnя dцшяrlяr.<br />
Шeиr иlя musиqи bиrdиr. Bunlarыn hяr иkиsи dя иnsanlarыn ru -<br />
hu иlя яlaqяdardыr. Lakиn шeиr yцksяkdиr vя onun mяqamы<br />
(vяzиfяsи) ucadыr. Шeиr musиqиsиz olar, musиqи шeиrsиz olmaz.<br />
Чцnkи hяr kяs onu юz ahяngиnя uydurub oxuyacaqdыr.<br />
Musиqиmиzdя segah, чahargah, шur, rast vя saиr mu ьam -<br />
lar vardыr. Bunlar bиzиm deyиl, gяlmяdиr, amma ruhumuza kюk<br />
salmышdыr, ruhumuzun qиdasыdыr. Bu muьamlar яruz bяhrlяrи<br />
иlя bиr tarиxdя yurdumuza gяlmишdиr vя bиr tarиxdя dяge -<br />
dяcяkdиr. Bunlarыn hяyatы bиr-bиrиnя baьlыdыr. Dюrd yцz иldяn<br />
bяrиdиr Fцzulиnиn шeиrlяrиnиn шюhrяtи bцtцn Шяrqи qapsa -<br />
mышdыr. Hamы o шeиrlяrи яzbяrdяn bиlиr vя иstяdиyи zaman se -<br />
vя-sevя oxuyur. Halbukи, bu шeиrlяr baшdan-baшa яruz bяhr -<br />
lяrиndя yazыlmышdыr. Sяdиnиn, Hafиzиn qяzяllяrиnиn qabaьыna<br />
ancaq qяzяl иlя чыxmaq olardы kи, Fцzulи bu nu duymuш, чыxmыш<br />
vя onlarыn nцfuzlarыnы qыrmышdыr.<br />
Mяn “Fцzulи” dиvanыna, Fцzulи qяzяllяrиnя baшdan-baшa<br />
nяzиrя yazmaq fиkrиndяyяm. Yяnи o formada vя bяhrlяrdя<br />
olmaq шяrtи иlяyenи-yenи mюvzularda qяzяllяr yazacaьam.<br />
Hяlя bиr neчя nяzиrя dя yazmышam.<br />
Ah eylяdиyиm nяшeyи-qяlyanыn цчцndцr,<br />
Qan aьladыьыm qяhveyи-fиncanыn цчцndцr.<br />
Kюnlцm bulanыr kцчяdя cюvlanыn gюrcяk,<br />
Nиtqиm tutulur hяrzяvц hяdyanыnы gюrcяk, -<br />
mяtlяlяrи (qяzяlиn иlk beytlяrи) иlя baшlanan qяzяllяr dя o<br />
cцmlяdяn olaraq Fцzulиnиn aшaьыdakы:<br />
Ah eylяdиyиm sяrvи-xurmanыn цчцndцr,<br />
Qan aьladыьыm qюnчeyи-xяndanыn цчцndцr.<br />
Kюnlцm aчыlыr zцlfц-pяrишanыn gюrcяk,<br />
Nиtqиm tutulur qюnчeyи-xяndanыnы gюrcяk. –<br />
mяtlяlи qяzяllяrиnя nяzиrяdиr.<br />
Шeиr odur kи, mюvzusu hяyatdan gюtцrцlцb, юzц dя aчыq vя<br />
aydыn yazыlsыn, hяm dя xalqыn ruhuna uyьun yazыlsыn. Beшgцn,<br />
цч gцn юmцr eylяyиb yaшayan шeиrlяrя шeиr deyиlmяz. Xalqыn<br />
oxumadыьы, яzbяrlяmяdиyи шeиr шeиr deyиldиr. Чцnkи onlarыn<br />
яsasы vяbцnюvrяsи yoxdur, onlar hцbab (yaьыш yaьanda su<br />
цzцnя чыxan qabarcыq, kюpцk) gяmиsи kиmи tez чыxыb, tez dя<br />
batarlar. Elиn ruhundan, цrяyиndяn qopmayan шeиrlяr xalqыn<br />
ruhunda heч zaman hяyяcan яmяlя gяtиrя bиlmяz.<br />
Bиr adamы rahat oturduьu yerdя yerиndяn durquzub oy -<br />
natmaq цчцn ona onun kюnlц иstяdиyи vя sцmцyцnя dцш dц -<br />
yц hava чalыnmalыdыr. Belя olmasa o, qollarыnы aчыb sцzя bиl -<br />
mяyяcяkdиr.<br />
Яzиz dostum vя ustadыm olan Sяhhяt mяnиm fиkrиmиn<br />
bя zи nюqtяlяrи иlя шяrиk olmursa da eybи yoxdur. Bunu gяlя -<br />
cяk gюstяrяcяkdиr...<br />
Sabиr mяnиm “Molla Nяsrяddиn” mяcmuяsиndя seyrяk-<br />
seyrяk шeиr yazmaьыmыn sяbяbиnи soruшdu. Mяn dя baca rыq -<br />
sыzlыьыmы vя vaxtыmыn az olduьunu sюylяdиm. “Bunlar bя ha -<br />
nяdиr” – dedи. Zиya Paшanыn mяшhur tяrkиb bяndиnиn иkи par чa -<br />
sыna иkи saata kиmи nяzиrя yazmaьыmы tapшыrdы. Mяn dя иtaяt<br />
edяrяk yazdыm. Sabиr bяyяndи vяsяtrиnи dя tяshиn etdи”.<br />
Qeyd: Sabиr kиmи bюyцk шaиrlя цnsиyyяtdя olan, onun yaradыcыlыьыna vя<br />
шяxsиyyяtиnя mяftun olanlardan bиrи dя gюrkяmlи tяdqиqatчы-яdяbиyyatшцnas,<br />
jurnalиst vя publиsиst Salman Mцmtazdыr. Onun “Sabиr<br />
haqqыnda xatиrяlяr”иndя bиz bunu barиz шяkиldя gюrцrцk. Hяm dя<br />
mяlum olur kи, Mцmtaz Sabиrdяn mцsahиbя alan иlk vя yeganя jurnalиstdиr.<br />
Yuxarыdakы mцsahиbя dя mяhz Salman Mцmtazыn яmяyиnиn<br />
mяhsuludur. Sabиrdяn иlk mцsahиbя alanda S.Mцmtazыn 27<br />
yaшы, шaиrиn иsя 48 yaшы vardы.<br />
Горхурам<br />
Мирзß ßлßкбßр Ñабир<br />
q<br />
Ïа йи-пи йа дя дц шц рям чюл ля ря, —<br />
Õа ри-мц üи лан ýю рц рям, горхму рам.<br />
Ñейр еди рям бяр рц би йа бан ла ры, —<br />
Гу ли-би йа бан ýю рц рям, горхму рам.<br />
Ýаh олу рам бяhрдя зюв ряг ни шин 4 , —<br />
Дал üа лы ту фан ýю рц рям, горхму рам.<br />
Ýяh чы хы рам са hи ля, hяр йан да мин<br />
Âяh ши йи-üцр ран ýю рц рям, горхму рам.<br />
Ýаh шя фяг тяк дц шц рям даü ла ра, —<br />
Yан üы лы hей ван ýю рц рям, горхму рам<br />
Ýяh ени рям са йя тяк ор ман ла ра, —<br />
Yыр ты úы hей ван ýю рц рям, горхму рам.<br />
Öз го йу рам ýаh не йис тан ла ра —<br />
Áир сц рц ас лан ýю рц рям, горхму рам.<br />
Мяг бя ря лик дя еди рям ýяh мя кан, —<br />
Гябрдя хортдан ýю рц рям, горхму рам.<br />
Мян зил олур ýяh мя ня ви ра ня ляр, —<br />
Ъин ýю рц рям, úан ýю рц рям, горхму рам.<br />
Áу кц ре йи-ярздя мян, мцх тя сяр,<br />
Мцх тя лиф ял ван ýю рц рям, горхму рам.<br />
Õа ри úи мцл кцн дя дя hят та ýя зиб<br />
×ох тц hяф ин сан ýю рц рям, горхму рам.<br />
Ëейк, бу горхмаз лыг иля, доü ру су,<br />
Ай да даш, вал ла hи, бил ла hи, тал ла hи,<br />
Щар да мц сял ман ýю рц рям, гор ху рам!..<br />
Áи ся бяб горхма йы рам, вяú hи вар:<br />
— Íей ля йим ахыр, бу йох ол муш ла рын<br />
Ôик ри ни ган-ган ýю рц рям, гор ху рам,<br />
Гор ху рам, гор ху рам, гор ху рам!...<br />
8<br />
ТЦРК EЛИ / OKTYABR-2009, No:5