Milli Zeka
Description
Description
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Milli</strong> Zəka<br />
AZƏRBAYCAN FOLKLORŞÜNASLIĞININ DÜNƏNİ VƏ BUGÜNÜ<br />
Xülasә<br />
Avropada XVIII әsrin sonu, XIX әsrin әvvәllәrindәn formalaşmağa başlayan folklorşünaslıq elmi Azәrbaycanda<br />
XIX әsrin sonları, XX әsrin әvvәllәrindә tәşәkkül tapmışdır. İlkin mәrhәlәdә folklorşünaslıq, әsasәn, folklor mәtnlәrinin<br />
toplanmasından, tәrtib vә nәşr olunmasından, nәşr olunmuş mәtnlәrә elmi münasibәt bildirilmәsindәn başlamışdır.<br />
Mәqalәdә Azәrbaycan folklorunun XIX әsrin әvvәllәrindәn başlayaraq öncә sistemsiz şәkildә (Əndәlib Qaracadaği<br />
әlyazması, SMOMPK, “Kәşkül”, “Mәktәb”, “Dәbistan” vә b. dövri mәtbuat nümunәlәri), daha sonra sistemli olaraq<br />
(H.Zәrdabi vә M.F.Axundov toplamaları) toplanıb çap olunması tarixinә nәzәr salınır. XIX әsrin sonlarından çap<br />
olunmağa başlayan folklor kitabları (M.Qәmәrli. Atalar sözü. İrәvan, 1899 vә b.), dәrsliklәrdә xalq әdәbiyyatı<br />
nümunәlәrindәn istifadә әnәnәsi (“Kitabi-türki” (1852), “Vәtәn dili” (1882-1888), “Uşaq bağçası (1898), “Balalara<br />
hәdiyyә” (1912)) dә mәqalәnin tәdqiqat obyekti olmuşdur.<br />
XX әsrin әvvәllәrindә Azәrbaycanda folklorşünaslıq elminin inkişafında H.Zeynallı, V.Xuluflu, S.Mümtaz,<br />
H.Əlizadә kimi әdәbiyyatşünasların, hәmçinin Azәrbaycanı Tәdqiq vә Tәtәbbö Cәmiyyәtinin ardıcıl, sistemli fәaliyyәti<br />
dә mәqalәdә işıqlandırılmışdır. Müәllif XX әsrin sonları vә XXI әsrin әvvәllәrindә (M.Tәhmasib, P.Əfәndiyev, M.Seyidov,<br />
İ.Abbaslı, A.Nәbiyev vә b.) Azәrbaycan folklorşünaslığının ümumi mәnzәrәsini dә yaratmağa çalışmışdır.<br />
Açar sözlәr: Azәrbaycan, folklorşünaslıq, folklor mәtni, toplama, tәrtib, nәşr<br />
ПРОШЛОЕ И НАСТОЯЩЕЕ АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ ФОЛЬКЛОРИСТИКИ<br />
Резюме<br />
Фольклористика, как наука, сформированная в Европе в конце XVIII – начале XIX века, в Азербайджане<br />
начала формироваться в конце XIX – начале ХХ века. На первом этапе развитие фольклористики, в основном<br />
выражалась собиранием, составлением и изданием фольклорных текстов.<br />
В статье рассматривается история спорадического (рукопись Андалиба Караджадаги, СМОМПК, газеты<br />
«Кашкул», «Мектеб», «Дебистан» и другие периодические издания) и систематического (собрания М.Ф.Ахундова<br />
и Г.Зардаби) собирания и издания Азербайджанского фольклора. Фольклорные книги, изданные с конца<br />
XIX века (М.В.Гемерли. Пословицы. Иреван, 1899), а также традиция использования образцов в учебниках<br />
(«Китаби-турки» (1852), «Ветен дили» (1882-1888), «Ушаг багчасы» (1898), «Балалара хедиййе» (1912)) были<br />
избраны объектом исследования.<br />
В статье также была освещена периодическая, систематическая деятельность таких исследователей как<br />
Х.Зейналлы, В.Хулуфлу, С.Мумтаз, Г.Ализаде и Общества Изучения и Исследования Азербайджана в развитии<br />
фольклористической науки начала ХХ века в Азербайджане. Автор также делает общий обзор Азербайджанского<br />
фольклора конца ХХ (М.Тахмасиб, П.Эфендиев, М.Сеидов, И.Аббаслы, А.Набиев и др.) и начала XXI<br />
века.<br />
Ключевые слова: Азербайджан, фольклористика, фольклорный текст, собирание, составление, издание<br />
PAST AND PRESENT TIME OF AZERBAIJAN FOLKLORE<br />
STUDY SUMMARY<br />
The science of folkore-study beginning to be appeared in Europe from the end of the 18th century and the beginning<br />
of the 19th century,but in Azerbaijan it began to be formed from the end of the 19th century and at the beginning of<br />
the 20th century. Especially during the first stage the folklore-study began to inform about the collecting of folklore<br />
texts,compiling and publishing,the scientific considerations to the published texts.<br />
In the article the collecting and publishing history of Azerbaijan folklore from the beginning of the 19th century<br />
is looked through in unsystematical form (Andelub Garajadagi's handwriting, SMOMPK, "Keshkul", "Mekteb", "Debistan<br />
and other periodical press examples), later it is investigated in systematical form (collections by H.Zardabi and<br />
M.F.Akhundov).<br />
Folklore books beginning to be published from the end of the 19th century (M.Gamerli.Atalar sozu(Proverbs).<br />
Irevan, 1899 and others), the usage tradition from folk literature in text-books (Kitabi-turki), (1852), "Veten dili"<br />
(Native language) (1882-1888), "Ushag bagchasi(Kindergarten)", "Gifts to the children" (1992) were also the investigation<br />
object of the article.<br />
At the beginning of the 20th century in Azerbaijan the systematic, methodical activities of H.Zeynalli,<br />
V.Khuluflu,S.Mumtaz,H.Alizade and others,also Organization of Azerbaijan Tedgig ve Tetebbo are lightened. The author<br />
tries to create the general view of Azerbaijan folklore-study of the end of the 20th century and the beginning of<br />
the 21st century (M.Tahmasib, P.Afandiyev, M.Seyidov, I.Abbasli, A.Nabiyev and others).<br />
Key words: Azerbaijan, folklore -study, folklore texts,collecting, compiling, publishing<br />
20