20.02.2015 Views

Milli Zeka

Description

Description

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Milli</strong> Zəka<br />

AZƏRBAYCAN FOLKLORŞÜNASLIĞININ DÜNƏNİ VƏ BUGÜNÜ<br />

Xülasә<br />

Avropada XVIII әsrin sonu, XIX әsrin әvvәllәrindәn formalaşmağa başlayan folklorşünaslıq elmi Azәrbaycanda<br />

XIX әsrin sonları, XX әsrin әvvәllәrindә tәşәkkül tapmışdır. İlkin mәrhәlәdә folklorşünaslıq, әsasәn, folklor mәtnlәrinin<br />

toplanmasından, tәrtib vә nәşr olunmasından, nәşr olunmuş mәtnlәrә elmi münasibәt bildirilmәsindәn başlamışdır.<br />

Mәqalәdә Azәrbaycan folklorunun XIX әsrin әvvәllәrindәn başlayaraq öncә sistemsiz şәkildә (Əndәlib Qaracadaği<br />

әlyazması, SMOMPK, “Kәşkül”, “Mәktәb”, “Dәbistan” vә b. dövri mәtbuat nümunәlәri), daha sonra sistemli olaraq<br />

(H.Zәrdabi vә M.F.Axundov toplamaları) toplanıb çap olunması tarixinә nәzәr salınır. XIX әsrin sonlarından çap<br />

olunmağa başlayan folklor kitabları (M.Qәmәrli. Atalar sözü. İrәvan, 1899 vә b.), dәrsliklәrdә xalq әdәbiyyatı<br />

nümunәlәrindәn istifadә әnәnәsi (“Kitabi-türki” (1852), “Vәtәn dili” (1882-1888), “Uşaq bağçası (1898), “Balalara<br />

hәdiyyә” (1912)) dә mәqalәnin tәdqiqat obyekti olmuşdur.<br />

XX әsrin әvvәllәrindә Azәrbaycanda folklorşünaslıq elminin inkişafında H.Zeynallı, V.Xuluflu, S.Mümtaz,<br />

H.Əlizadә kimi әdәbiyyatşünasların, hәmçinin Azәrbaycanı Tәdqiq vә Tәtәbbö Cәmiyyәtinin ardıcıl, sistemli fәaliyyәti<br />

dә mәqalәdә işıqlandırılmışdır. Müәllif XX әsrin sonları vә XXI әsrin әvvәllәrindә (M.Tәhmasib, P.Əfәndiyev, M.Seyidov,<br />

İ.Abbaslı, A.Nәbiyev vә b.) Azәrbaycan folklorşünaslığının ümumi mәnzәrәsini dә yaratmağa çalışmışdır.<br />

Açar sözlәr: Azәrbaycan, folklorşünaslıq, folklor mәtni, toplama, tәrtib, nәşr<br />

ПРОШЛОЕ И НАСТОЯЩЕЕ АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ ФОЛЬКЛОРИСТИКИ<br />

Резюме<br />

Фольклористика, как наука, сформированная в Европе в конце XVIII – начале XIX века, в Азербайджане<br />

начала формироваться в конце XIX – начале ХХ века. На первом этапе развитие фольклористики, в основном<br />

выражалась собиранием, составлением и изданием фольклорных текстов.<br />

В статье рассматривается история спорадического (рукопись Андалиба Караджадаги, СМОМПК, газеты<br />

«Кашкул», «Мектеб», «Дебистан» и другие периодические издания) и систематического (собрания М.Ф.Ахундова<br />

и Г.Зардаби) собирания и издания Азербайджанского фольклора. Фольклорные книги, изданные с конца<br />

XIX века (М.В.Гемерли. Пословицы. Иреван, 1899), а также традиция использования образцов в учебниках<br />

(«Китаби-турки» (1852), «Ветен дили» (1882-1888), «Ушаг багчасы» (1898), «Балалара хедиййе» (1912)) были<br />

избраны объектом исследования.<br />

В статье также была освещена периодическая, систематическая деятельность таких исследователей как<br />

Х.Зейналлы, В.Хулуфлу, С.Мумтаз, Г.Ализаде и Общества Изучения и Исследования Азербайджана в развитии<br />

фольклористической науки начала ХХ века в Азербайджане. Автор также делает общий обзор Азербайджанского<br />

фольклора конца ХХ (М.Тахмасиб, П.Эфендиев, М.Сеидов, И.Аббаслы, А.Набиев и др.) и начала XXI<br />

века.<br />

Ключевые слова: Азербайджан, фольклористика, фольклорный текст, собирание, составление, издание<br />

PAST AND PRESENT TIME OF AZERBAIJAN FOLKLORE<br />

STUDY SUMMARY<br />

The science of folkore-study beginning to be appeared in Europe from the end of the 18th century and the beginning<br />

of the 19th century,but in Azerbaijan it began to be formed from the end of the 19th century and at the beginning of<br />

the 20th century. Especially during the first stage the folklore-study began to inform about the collecting of folklore<br />

texts,compiling and publishing,the scientific considerations to the published texts.<br />

In the article the collecting and publishing history of Azerbaijan folklore from the beginning of the 19th century<br />

is looked through in unsystematical form (Andelub Garajadagi's handwriting, SMOMPK, "Keshkul", "Mekteb", "Debistan<br />

and other periodical press examples), later it is investigated in systematical form (collections by H.Zardabi and<br />

M.F.Akhundov).<br />

Folklore books beginning to be published from the end of the 19th century (M.Gamerli.Atalar sozu(Proverbs).<br />

Irevan, 1899 and others), the usage tradition from folk literature in text-books (Kitabi-turki), (1852), "Veten dili"<br />

(Native language) (1882-1888), "Ushag bagchasi(Kindergarten)", "Gifts to the children" (1992) were also the investigation<br />

object of the article.<br />

At the beginning of the 20th century in Azerbaijan the systematic, methodical activities of H.Zeynalli,<br />

V.Khuluflu,S.Mumtaz,H.Alizade and others,also Organization of Azerbaijan Tedgig ve Tetebbo are lightened. The author<br />

tries to create the general view of Azerbaijan folklore-study of the end of the 20th century and the beginning of<br />

the 21st century (M.Tahmasib, P.Afandiyev, M.Seyidov, I.Abbasli, A.Nabiyev and others).<br />

Key words: Azerbaijan, folklore -study, folklore texts,collecting, compiling, publishing<br />

20

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!