мустаҳкам оила – ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш гарови

хонадонларда содир этилган безориликнинг 32,6 фоизи маст ҳолатда содирэтилган. Ушбу жиноятларни содир этган шахслар ўзининг салбий хулқатворибилан оилада носоғлом муҳитни шаклланишига ҳамда оиладатарбияланаётган вояга етмаганларнинг тарбиясига ўзининг салбийтаъсирини кўрсатган шахслар ҳисобланади.Бундай носоғлом оиладаги муҳитнинг таъсири у ерда ўсиб келаётганвояга етмаганлар тарбиясига таҳдид солувчи хавфи хавф десак муболағабўлмайди. Чунки, ҳар қандай жиноятнинг ижтимоий хавфиЧ.Беккариянинг машҳур «Жиноят ва жазо» асарида ёзилганидек миллатгаетказган зарари билан белгиланади. Яъни жиноятнинг ижтимоий хавфифақат муайян шахсга ёки бошқа бир объектга етказилган моддий ёкимаънавий зарар билан эмас, балки бутун жамиятга таъсир қиладигансалбий оқибатлари билан ўлчаниши лозим. Оила ҳаётига зўравонликнинг,айниқса унинг жиноий кўринишларининг кириб келиши оилатарбиясининг ахлоқий, инсонпарварлик асосларини бузади, болаларқаровсизлиги ва назоратсизлигини кучайтиради, вояга етмаганларнингспиртли ичимликлар, гиёҳвандлик воситалари истеъмол қилишга,фоҳишабозликка ва жиноий фаолиятга жалб этилиши фаоллаштиради.Тадқиқотларнинг кўрсатишича, оилада зўравонликни содирэтилишини тақозо этувчи ва уни таъминловчи криминоген омиллар бирбирибилан узвий боғлиқ бўлиб, оиладаги носоғлом турмуш тарзиоқибатида вужудга келган салбий одатларнинг оқибатидир. Маълумки,инсон шахс сифатида оилада шаклланади, ижтимоийлашув жараёнида оилаиндивидга ижобий ёки салбий таъсир кўрсатиши унинг муайян ижтимоийқиёфасини шакллантириши лозим 1 . Оиладаги муҳит шахснингшаклланишида ўзининг таъсирини ўтказиши билан бирга унда маънавийахлоқийфазилат ва хусусиятларнинг ривожланиш жараёнини таъминлайдидесак, муболаға бўлмайди.Бу борада олима Қ.Р.Абдурасулова айтганидек, инсоннинг ҳистуйғулари ва фикрлари, ақлий ва маънавий хусусиятлари унингривожланиш ва яшаш шароитлари билан белгиланади 2 . Ўтказилгантаҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, оила шахсни ижтимоий ҳаётга тайёрлаш,маънавий ва ахлоқий тарбиялаш, шахслар билан бўладиган ижтимоиймуносабатлар жараёнида ўзини тутиш каби инсоний хусусиятларнишакллантиришда муҳим аҳамият касб этади. Маълумки, оилада қанчаликиноқлик, бир-бирини тушуниш каби хислатлар мавжуд бўлса у оиладанмаънавий баркамол инсонлар етишиб чиқади. Инсоният тарихи шуникўрсатадики, қайси жамиятда, миллатда, оилада, ота-онага, болаларгабўлган ҳурмат кўрсатувчи урф-одатлар мавжуд бўлса, шу ердаБ.124.1 Хўжаниёзов Т. Оила тарихи ва ҳуқуқ. – Т., 2006. – Б.252.2 Абдурасулова Қ.Р. Жиноятнинг махсус субъекти: Ўқув қўлланма. – Т., 2005. –295