мустаҳкам оила – ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш гарови

анъанавий оила емирилиши жамиятга келтирадиган ижобий ижтимоийоқибатлар ҳақида гапириб толмаяптилар. Ушбу «ижобий» жараён жадалдавом этаётган мамлакатларга бу ҳол қандай хавф солмоқда?Қирқ йил ичида ер юзи аҳолиси икки баравардан зиёд – учмиллиарддан етти миллиард нафарга кўпайди, бироқ Европа халқлари(кенг маънода) амалда кўпаймай қўйишди. Кўплаб Ғарб мамлакатларидаўлим билан туғилиш кўрсаткичи бир хил, баъзан эса туғилишдан ўлимкўпроқ бўлмоқда. Европадаги қирқта мамлакатдан фақат биттаси –мусулмонлар Албанияси 2000 йилда халқни сақлаб қолиш учун етарлибўлган туғилиш даражасини кўрсатди. Европанинг қолган мамлакатларихалқлари эса камайиб бормоқда. 1960 йилда европаликлар америкаликлар,австралияликлар ва канадаликлар билан бирга 750 миллион нафар кишиниташкил қилиб, бу ер юзидаги уч миллиардли аҳолининг чорагини ташкилқилганди. Устига устак, ўша йилларда Ғарб мамлакатларида туғилиш сониортиб бораётган, империяча қурилиш юкидан халос бўлган, урушжароҳатларини битирган Ғарб халқлари ҳаётий куч-қувватга тўлиб-тошганэди. Ҳозирги кунда бу мамлакатларда аҳолининг кўпайиши пасайиб,қуйидан қариб бориш содир бўлмоқда, оқибатда туғилиш даражасипастлигидан келиб чиққан демографик кризис кучаймоқда. «Муаммо турлимамлакатларда турлича ҳал этилади, масалан. Хитой ва Ҳиндистон кабиаҳолиси кўп мамлакатларда кам болали оилалар рағбатлантирилиб,туғилишни камайтириш солиқ каби иқтисодий ҳамда бошқа чоралар билантартибга солинади» 1 .Прогнозлар жуда қайғули бўлиб чиқмоқда. Ер юзи аҳолиси 2050йилгача уч миллиарддан зиёд кўпаяди ва тўққиз миллиарддан ортиқбўлади. Бироқ аҳолининг бундай эллик фоиз кўпайиши мутлақо Осиё,Африка ва Лотин Америкаси мамлакатлари ҳисобига бўлади. Келибчиқиши Европадан бўлган кишилар 1960 йилда жаҳон аҳолисинингчорагини ташкил қилган бўлса, 2000 йилда – олтидан бирини ташкилқилди. 2050 йилга бориб эса бор-йўғи ўндан бирини ташкил қилади.2000 йилда Европа аҳолиси, Исландиядан тортиб, Россиягача, 228миллион кишини ташкил қилганди. Туғилишнинг ҳозирги даражаси сақлабқолингани ҳолда, иммиграцияни ҳисобга олмаганда, 2050 йилга борибаҳоли 600 миллион кишигача камаяди. БМТ Демографик бўлимининг 2001йил 28 февралдаги «Жаҳон истиқболлари: 2000 йилги вазият» маърузасидабаён этилган прогноз шундай. Бошқа тадқиқотга кўра, Европа аҳолиси ўшадавр мобайнида 556 миллион кишигача камаяди 2 . Европа аҳолиси сўнггимарта вабо тарқалган 1347–1352 йилларда бу қадар камайиб кетганди.1 Саифназарова Ф. Ўзбек оиласи: ижтимоий ва маънавий қадриятлар. – Т.,2007. – Б.107.2 Population Division, Department of Economic and Social Affairs, United Nations,World Population Prospects: The 2000 Revision, Highlights, February 28, 2001.33