мустаҳкам оила – ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш гарови

хусусидаги хоҳиш-иродаси васият, деб эътироф этилади», дебтаъкидланган. Юқорида келтирилган Ф.Сайфуллаевнинг таърифи ваЎзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 1120-моддасидакелтирилган таърифлар кенг қамровли бўлиб, васиятноманинг нотўғриталқин этилишининг олдини олади, деб ўйлаймиз. ЎзбекистонРеспубликаси Фуқаролик кодексининг 1120-моддаси учинчи ва тўртинчиқисмларига асосан: «Фуқаро ўзига тегишли мол-мулкни ёки унинг муайянқисмини қонун бўйича меросхўрлар доирасига кирадиган, шунингдеккирмайдиган бир ёки бир неча шахсга, шу билан бирга юридик шахсларга,давлатга ёки фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларига васиятқилиши мумкин. Васият қилувчи қонун бўйича меросхўрлардан биттасини,бир нечтасини ёки ҳаммасини изоҳ бермаган ҳолда меросдан маҳрумқилишга ҳақли» 1 . Амалиётда мазкур нормалардан ўз фойдасига яширинйўл билан фойдаланишни мақсад қилган меросхўрлар ҳам учрабтураётганлигини кузатиш мумкин. Дейлик, ота ёки она соғлигиёмонлашиб, оғир аҳволда тўшакда ётган ёхуд касалхонада даволанаётганҳолларда, «энди умид йўқ, уйга олиб кетинглар», деган жавоб олинганидаҳам, баъзи фарзандлар уларни дуо қилиб, охирги дақиқалари, соатларидаёнларида бўлиш ўрнига ака-укаси ёки опа-синглисига сездирмасдан, тезроқўз номига васият қилдириб олиш пайида бўладилар. Оғир аҳволда ётганота ёки она ўша вақтда ёнида бўлган фарзандининг раъйига қаршибормайди ва васиятномани имзолашга «рози» бўлади. Нотариус ҳамвасиятномани тасдиқлашни рад эта олмайди. Чунки васият қилувчинингўша вақтдаги талаби шу, чунки у ўз хатти-ҳаракатига жавоб бера оладиганҳолатда. «Васиятнома сир сақланади» деган қоидага амал қилиш,нотариуснинг келганини кўрган-билганлар буни бошқа ака-ука, опасингилларнихабардор қилиш билан чекланиш ҳолатларини кузатишмумкин. Табиийки, ўз мулкига кимни ворис этиб тайинлаш мулкдорнингшахсий ҳуқуқи. Лекин юқоридаги каби ҳолат юз берса, ота ёки онанингўлимидан кейин «Фалончи укам ёки акам ота ёки онамнинг кексалигиданфойдаланиб, нотариус билан келишиб, васиятнома расмийлаштириб олган,ахир кекса одам, бунинг устига соғлиғи ёмон эди, қандай қилиб ўз хаттиҳаракатинитушуна олсин. Суд тиббий экспертизасини тайинлашни талабқиламан, чунки васиятномани имзолаш чоғида отам (онам) ўз хаттиҳаракатларигажавоб бера олмайдиган даражада эди», деган даъволарқилинади. Суд тиббий экспертизаси эса баъзида мерос қолдирувчиҳисобланган марҳумнинг ўлимидан анча муддат ўтгач ҳам, «Васият қилганшахснинг васият қилган вақтда кексалигини ва шу вақтдаги соғлигиниэътиборга олса, у васиятномани имзолаш чоғида ўз хатти-ҳаракатинибошқара олмаган ва тушуниб етмаган бўлиши мумкин», деган ноаниқ1 Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси (2011 йил 1 июлгачабўлган ўзгартиш ва қўшимчалар билан). – Т., 2011. – Б. 449-450.377