AC- 1_2_ pp. 53 - 98.pdf

بگیرند و مانند ژاپن پیرزوی های درخشانی را ضمیمه ی تاریخ خویش بکنند.مطمئنم کهکشورها شایسته ی بدست آوردن مجد و عزت و استقالل هستند آنچنان که ژاپن شایستهبود و آن را به دست آورد.«‏مقایسه ی ژان و مصر در برخی قسمت ها به مذاق نویسنده تلخ می آید به خصوص هنگامیکه نقطه ی آغاز حرکت تجدد را در مصر و ژاپن یکی می داندو هر دو کشور را داراینقاط اشتراک فراوانی می پندارد.‏ اما چرا ناتیج معکوس حاصل شد؟‏»با چه قلمی می توانم در باره ی مصری بنویسم کهروزگاری در صف مقدم تمدنهای جهان ایستاده بوددر حالی که امروزه برای مرگ خود روزشماری میکند؟دنیا از تمدن عظمیم ما در شگفت است ‏.شرقیهاهمواره به مصر و تمدن عظیم آن افتخار می کردند ودشمنان از عظمت ما در هراس بودند.چگونه می توانمدو کشور مصر و ژاپن را مقایسه کنم؟چگونه می توانماز شرق بخواهم که در مسیر پیشرفت از ما پیروی کند درحالی که امروزه با نگاه استهزاء به ما می¬نگرند؟چگونهدو امتی را با هم مقایسه کنم که یکی هم پیمان امپاتوریبریتانیا بود و دیگری در میان دندانهای تیز و برنده اشگرفتار؟مقایسه میان پست و برتر جایز نیست.باید ازتایخ درس عبرت گرفت و به درستی دریافت که چرامصر روبه سقوط و تباهی رفت ‏،ژاپن رو به پیشرفت ونو آوری.«‏نویسنده افتتاح کانال سوئز را نقطه ی عطف مهمی درجهت شروع حرکت نزولی مصر می داند.»به طور حتمکانال سوئز باعث گم شدن مصر در مسیر پیشرفت وتعالی ژاپن در همین راستا گشت.سال ‎1869‎همانا پایانزندگی پرعظمت مصریان و آغاز آن در سرزمین میکادو بود.«‏او سپس بر نقش محوری رهبری سیاسی در دو سرزمین تأکید می کند.همین موضع گیریرهبری سیاسی بود که ژاپن را در مسیر آبادانی شکوفایی و قدرت پیش برد و مصر را درمسیر بحرانها،نابودی اقتصادی و پیروی برده وار از غرب ؛که در نایت منجر به تسهیل تحتسلطه در آوردن مصر توسط نیروهای بیگانه گشت.‏‏»اگر منصفانه به جستجو در دالیل انقراض عظمت مصر بپردازیم در خواهیم یافت کهعلت اصلی آن حاکمان فاسد و مستبدی بودند که به گونه ای جنون وار از قدرت خود درجهت ارضای هواهای نفسانی شان بهره بردند.آنچه را که یک سلطنت مطلقه در یکروزنابود می کند نمی توان طی سالها بازسازی و احیا کرد.حکومتها با عملکردهای متفاوتشانباع سقوط مصر و خیزش ژاپن شدند.»ژاپنی هادر داشتن حاکمی عادل و منصف شانسفراوانی آوردند.مردی که قدرت سیادت را برای خود حقی جهت نابودی ملتها برایاهداف شخصی خود ندانست بلکه با نگاهی صحیح دریافت که می تواندمنشأ پیشرفتو سعادت برای کشورش باشد.ملت نیز با اعتماد زمام امور را به او دادند و حول هدفپیشرفت اتحاد پیدا کردند و در برابر دستوراتش سر تسلیم فرود آورند زیرا فهمیدند کهمی افزاید:»پیروزی ژاپن روح تازه ایدر ملل تحت استعمار شرق دمید و باعث وحدتکلمه و توجه آنان به مسیری یگانه که همان تالش و کوشش است شد.پیشرفت کشورهایخاوردور باعث خرسندی ماست زیرا قلب یخ زده ی امتهای اسالمی را به تپیدن دوبارهدعوت می کند تا بتوانند عظمت و مجد اسالم قرون پیشین را احیاء کنند.پیروزی ژاپن برایما به مثابه ی پیروزی حق و عدالت و پیشرفت همگانی است.«‏او کتاب خود را با این عبارات به پایان می رساند ‏:»بعد از خواندن کتاب هر خواننده ای بهاین نتیجه خواهد رسید که ملت ژاپن ملتی است دارای انسجام ‏،هماهنگی و نظم پیرامونعرش امپراتوری خویش ‏.ملتی که در مورد ضرورت پیشرفتش به خود آگاهی رسیده ودر رسیدن به آرزوهایش نا امید نمی شود و هیچ گاه دولتهای استکباری نمی توانند جهتسرکوب آن با یکدیگر متحد شوند زیرا به طورحتم در این مسأله ناموفق خواهند بود.«‏همانطور که می بینیم پایان کتاب با یک موضع گیری منفی نسبت به استعمار اروپایی بهپایان می رسد.هدف مصطفی کامل از نگارش این کتاب بهره برداری بهینه از پیروزیژاپن در خدمت به کشورهای عربی و شرقی است زیرا همگی دچار نکبتهای استعمار وسلطه ی مستقیم غرب بودند.‏با توجه به فاصله ی جغرافیایی وسیع ژاپن از کشورهای عربی و تسلط رسانه هایغربی جهت ارائه ی تصویری مخدوش از رویدادها در منطقه ی جنوب و شرق آسیاکتاب«خورشید تابان«‏ مصطفی کامل به حق مدرسه ایبود که توانست نخبگان فراوانی رادر پرتو آموزش های خویش درباره ی علل پیشرفت ژاپن و عقب ماندگی شرق آموزشدهد.علی رغم کاستی های فراوانش این کتاب بهترین نوشته در باره ی ژاپن در نگاه عربدر طول دهه های گذشته است و تا مدتها نیز به عنوان تنها مرجع شناختی جهان عرب دربررسی نهضت ژاپن و داللیل توسعه ی آن به شمار میرفت تا اینکه امروزه بررسی هاو پژوهش هایعلمی مدونیدر این راستا به رشته ی تحریر در آمده است.‏فرمانهای او درای منفعت عام است و موجب اصالح می¬گردد.‏بسیاری از ملتهای عربی و اسالمی از جمله مصر زمانی خبر پیروزی ژاپن را در نبرد با روسیهتزاری شنیدند بسیار خوشحال شدند.زیرا طبیعی است که ملل مشرق زمین که تحت فشارغرب بودند از پیروزی یک قدرت شرقی با نبرد نیروهای استعماری پیروز شوند.آنها اینپیروزی هارا درس مفیدی برای غربی هامی دانستند تا دیگر پایشان را از گلیمشان درازترنکنند.«‏81ژاپن ‏»خورشیدی در افول«:‏احاطه و بررسی کامل آنچه درباره ی ژاپن توسطنویسندگان عرب در طول قرن‎20‎ نوشته شده است در اینمقاله امکان پذیر نمی باشد.‏ اما آنچه که مایلم در اینجا برآن تأکید کنم تأثیر نوشته های مصطفی کامل و اشعارحافظ ابراهیم بر آثار بعدی پیرامون ژاپن است.پس ازشکست ژاپن در نبرد با آمریکا خالل جنگ جهانی دومو تبدیل شدن آن به کشوری فاقد سلطه ی نظامی و قرارگرفتن تحت حمایت و سلطه ی آمریکا تصویر آرمانیژاپن در نیمه ی دوم قرن ‎20‎در ذهن عربها درهم شکستهشد.‏در این دوران تبادل فرهنگی میان کشورهای عربی وژاپن بسیار ناچیز و حاشیه ایبود . هر دو طرف در جریاننبرد 1973 دچار ضررهای اقتصادی شدند.زیرا نفتکشورهای عربی بر ژاپن تحریم شد.اینجا بود که ژاپنیهاتصمیم گرفتند به بررسی و مطالعه ی کشورهای عربی بپردازند.در این دوره ژاپن ازسیاستمداران،روشنفکران و صاحبان رسانه عرب جهت دیدار و تبادل افکار در ژاپندعوت به عمل آورد.برگزاری دو نشست فرهنگی در سالهای ‎1978‎و‎1979‎و سپس سههمایش بزرگ در فاصله ی سالهای ‎1990‎تا‎1992‎و همایشهای پراکنده ی دیگر در خاللسالهای گذشته نتیجه همین درخواست تبادل بوده است.این جا بود که تصویر ترسیمی درنوشته های روزنامه نگاران ‏،ادباء و شعرای عربی که از نزدیک ژاپن رادیدند به واقعیت