You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
FOREKS PİYASASI VE<br />
ARACI KURUMLAR<br />
O. İlker Savuran – Gökben Altaş<br />
Kamuoyunda “foreks” olarak bilinen kaldıraçlı<br />
alım satım işlemleri 2011 Ağustos<br />
ayından itibaren Sermaye Piyasası Kurulu’nun<br />
düzenlemelerine tabi olmaya başlamıştır.<br />
Bu tarihten itibaren yalnızca aracı<br />
kurumlar bu işlemleri yapmaya yetkili<br />
kılınmıştır.<br />
Bu çalışmamızda 2011’in son çeyreğinden<br />
itibaren Birliğimizin kaldıraçlı alım satım<br />
işlemi yapan aracı kurumlardan derlediği<br />
bilgiler ışığında, foreks piyasasında aracı<br />
kurum sektörü analiz edilmiştir.<br />
Çalışmanın girişinde foreks işlemi yapan<br />
yatırımcılar ve işlem hacimleri hakkında<br />
genel bir bilgi verildikten sonra, yıllar içerisinde<br />
aracı kurumların foreks işlemlerine<br />
ilişkin gelir ve giderleri incelenmiştir. Son<br />
bölümde aracı kurumların foreks gelirlerini<br />
etkileyen faktörler irdelenmiştir.<br />
Raporda ayrıca iş modellerine göre aracı<br />
kurumlar belirlenerek, kurumların bu piyasadaki<br />
kârlılıkları analiz edilmiştir.<br />
YATIRIMCILAR<br />
Para birimlerinin değiştirilmesini ifade<br />
eden döviz işlemleri uluslararası ticaretin<br />
ve sermaye hareketlerinin temelini oluşturmaktadır.<br />
Son yıllarda geleneksel kullanımından<br />
farklı bir şekilde, hızla gelişen<br />
finansal piyasalara paralel olarak, kaldıracın<br />
kullanılabildiği döviz piyasası işlemleri<br />
uluslararası ticaret hacminden bağımsız,<br />
çok daha büyük bir piyasa haline gelmiştir.<br />
Tablo 1: Foreks Piyasasında Yatırımcılar<br />
2012 2013 2014 2015 2016/09<br />
Teminatlı Hesap Sayısı 11,543 29,709 51,377 94,305 121,564<br />
İşlem Yapan Müşteri Sayısı* 7,261 13,674 21,296 34,304 37,713<br />
İşlem Yapan Müşteri Sayısı/Tem. Hesap Sayısı 63% 46% 41% 36% 31%<br />
Teminat Miktarı (Milyon $) 78 132 193 211 354<br />
Teminat Miktarı (Milyon TL) 139 281 449 615 1,062<br />
Teminat Miktarı/Teminatlı Hesap Sayısı ($) 6,774 4,440 3,756 2,235 2,912<br />
Teminat Miktarı/İşlem Yapan Müşteri Sayısı ($) 10,769 9,646 9,061 6,144 9,385<br />
İşlem Hacmi (Müşteri, Milyon $) 795,485 1,545,819 1,990,612 3,491,986 2,962,691<br />
İşlem Hacmi (Müşteri, Milyon TL) 1,441,560 2,994,998 4,353,403 9,545,938 8,671,372<br />
* İlgili dönemde kaydedilen en yüksek aylık müşteri sayısıdır.<br />
Kaynak: Takasbank, TSPB<br />
Foreks işlemlerini tüm dünyada cazip<br />
kılan bu özellik, yani az miktardaki yatırımla<br />
yüksek tutarda işlem yapma olanağı,<br />
Türkiye’de de yatırımcıların ilgisini<br />
çekmiştir. Bu piyasada işlem yapmak<br />
isteyen yatırımcılar belirli miktarda teminat<br />
yatırarak bu teminatının kaldıraç olarak<br />
adlandırılan belirli bir katına kadar<br />
işlem yapabilmektedir. Türkiye’de düzenlemeler<br />
bu piyasada yatırımcılara yatır-
Change language