Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor

Gornjana za krečnjački teren karakteristični
su strmi odseci i brojne pojave sipara. U
centralnim delovima ovog terena registrovano
je nekoliko manjih speleoloških objekata.
Područje rudnog polja Mali Krivelj –
Cerovo, pripada slivu Kriveljske reke, a
generalno slivu Timoka i Dunava. U
hidrološkom smislu značajne su Crvena
reka, Valja Mare i Cerova reka koje kod
sela Mali Krivelj čine Kriveljsku reku. U
Kriveljsku reku nizvodno se ulivaju potok
Urs i Ujova reka. Svi ovi vodeni tokovi u
toku leta imaju vodu, a za vrema kišnog
perioda poprimaju bujični karakter.
Ovodnjenost ležišta Cerovo-Kraku Bugaresku
određena je na osnovu hidrogeoloških
istraživanja, gde je konstantovano da
pojedini delovi ležišta se nalaze iznad
lokalnog erozionog bazisa i da su izgrađeni
od slabo vodopropusnih, hidrotermalno
izmenjenih i orudnjenih stena sa prslinama.
U ovim stenama postoje pukotinski izdani
koji se prihranjuju isključivo na račun voda
od atmosferskih padavina.
Prema ispitivanjima nivoi podzemnih
voda u ležištima na području Cerova
vezani su za pukotinske izdani, hidrometeorološke
prilike, morfologiju terena i
stepena ispucalosti stenskih masa. Istraživanjima
je utvrđeno da se nivoi podzemnih
voda nalaze na 3-10 m ispod površine
terena. Delove ležišta iznad lokalnog
erozionog bazisa karakterišu relativno
male količine pod-zemnih voda. Veći
priliv podzemnih voda očekuje se na
površinskim kopovima ispod kote lokalnih
erozivnih bazisa kada dolazi do infiltracija
površinskih voda.
UTICAJ SNIŽAVANJA PODZEMNIH
VODA POVRŠINSKIM KOPOVIMA
NA FLORU U OKOLINI
Prema strukturi, izdani na Cerovu su
razbijenog tipa jer se javljaju u pukotinama i
prslinama čvrstih nepropusnih stena. Vodopropusnost
ovih stena zavisi pre svega od
karaktera i razmera pukotina, kroz koje se
kretanje podzemnih voda potčinjava zakonu
linearne filtracije gravitacionim putem.
Kretanje podzemnih voda može biti
usmereno i ka površini Zemlje, ukoliko se
one u izdanima nalaze pod hidrostatičkim
pritiskom, naročito izraženim na presecima
različitih pukotina. Ovi pritisci mogu biti
vezani i za emanaciju gasova i za temperature
veće od 100° C, što je karakteristično
za aktivne ili relativno ugašene
vulkanske oblasti.
Razbijeni tip izdani karakteriše se
diskontinualnošću izdanske zone, odnosno
zone zasićenja slobodnim podzemnim
vodama. Hrane se infiltracijom padavina u
površinskim izdancima, površinskim i
podzemnim doticajem sa površine sliva
koji je kao lokani erozioni bazis. Količina
vode u izdani pre svega zavisi od: oblasti
prostiranja, zone hranjenja i zone isticanja,
sabirne površine i debljine izdani.
Izdani sa slobodnim nivoom formiraju se
na vodonepropusnim stenama u rastresitim,
najčešće kvartarnim i neogenim sedimentima,
ali i u ispucalim i krasifikovanim geološkim
sredinama. Imaju široko rasprostranjenje u
prirodi. U zonama aeracije mogu da se jave
manje akumulacije podzemnih voda na
sočivima ili proslojcima nepropusnih stena,
kada se formira lebdeća, ili lažna, izdan.
Zona iznad slobodnog nivoa izdani pa sve
do površine uključujući i rudinski pojas,
naziva se nadizdanskom ili eracionom
zonom. Debljina ove zone je u zavisnosti od
reljefa i klimatskih prilika. Drveće se preko
korenja snabdeva vodom i hranljivim
materijama iz ove zone. U zoni aeracije mogu
se javiti vidovi voda i kretanja vode i to:
• u vidu pare od stena veće vlažnosti u
pravcu stena manje vlažnosti,
• higroskopske (u vidu pare na t>100 0 C)
i opnene vode (asorpcionih sila od
čestica sa debljom opnom u pravcu
čestica sa tanjom opnom),
• gravitacione slobodne vode u zoni
aeracije (infiltracija površinskih voda i
atmosferskih taloga pod uticajem
kapilarnih i gravitacionih sila),
• gravitacionih voda u zoni zasićenjainfiltracija
(kroz pore, pukotine i
kaverne).
Broj 1,2010. 118
RUDARSKI RADOVI