Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor

More documents

Recommendations

Info

KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU YU ISSN: 1451-0162 MINERALNIH SIROVINA UDK: 622 UDK: 66.061:546.57(045)=861 Radojka Jonović * , Ljiljana Avramović * , Radmila Marković * LUŽENJE SREBRA IZ SULFIDNOG KONCENTRATA IZ RUDNIKA „RUDNIK” ** Izvod Ovaj rad sadrži rezultate laboratorijskih istraživanja hidrometalurškog postupka izdvajanja obojenih metala i srebra iz sulfidnih koncentrata sa lokaliteta rudnika „Rudnik“. Pri preradi koncentrata primenjen je nekonvencionalan postupak razrađen u Institutu za rudarstvo i metalurgiju u Boru - niskotemperaturna sulfatizacija za degradaciju sulfidnih formi obojenih metala i prevođenje u oksidne forme lako rastvorne u vodi. Luženjem produkta sulfatizacije vodom, postignut je stepen izluženja bakra i cinka i gvožđa viši od 95 %. Postupak je pokazao zadovoljavajuće rezultate i u pogledu osnovnog zahteva - oslobađanja čestica srebra uklopljenih u pirit čime su stvoreni uslovi za dalji proces luženja. Niskotemperaturnom sulfatizacijom postižu se pozitivni energetski efeki u odnosu na široko primenjivano oksidaciono prženje sulfidnih koncentrata. Sledeća tehnološka faza je cijanidni proces luženja srebra sa postignutim stepenom izluženja od 71,8% Ag. Ispitan je i proces direktnog luženja srebra iz sulfidnog koncentrata primenom tiouree kao lužnog reagensa, pri čemu je 47,4 % Ag prevedeno u rastvor. Ključne reči: sulfidni koncentrat, cijanidno luženje, srebro , tiourea UVOD Kod prerade sulfidnih koncentrata karakteristično je da su čestice plemenitih metala uklopljene u sufidima, najčešće u piritu. Prva faza u kompleksnoj preradi sulfidnih koncentrata je razaranje sulfida u cilju oslobađanja uklopljenih čestica zlata i srebra i na taj način priprema za hidrometalurško izdvajanje plemenitih metala i drugih obojenih metala. Sledeći procesi se primenjuju kao prva tehnološka faza: • Oksidaciono prženje, • autoklavno luženje, • oksidaciono-hloridni postupak, • visokotemperaturno hloriranje, • bakteriološko luženje. * Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor ** Ovaj rad je proistekao iz Projekta broj 19002 koji je finansiran sredstvima Ministarstva za nauku i tehnološki razvoj Republike Srbije Broj 1,2010. 81 RUDARSKI RADOVI
Druga tehnološka faza je izdvajanje plemenitih metala luženjem. Izbor rastvarača zavisi od sadržaja plemenitih metala u koncentratu kao i od drugih ekonomskih i ekoloških zahteva. Više od 100 godina, cijanidi su nezamenljivi kao lužni reagensi zbog svojih prednosti u pogledu visokog stepena izluženja zlata i srebra i relativno niske cene procesa [1]. I danas, 100 godina kasnije [2], cijanidni postupak izdvajanje zlata i srebra odvija se po reakcijama 1 i 2: 4Au+8NaCN+O2+2H2O= =4Na[Au(CN)2]+4NaOH................(1) 4Ag+8NaCN+O2+2H2O= =4Na[Ag(CN)2]+4NaOH................(2) Proces cijanidnog luženja se odvija u alkalnoj sredini pri pH vrednosti između 10 i 11, u zavisnosti od individualnih karakteristika koncentrata i optimalne brzine procesa [3]. Koncentracija cijanidnog rastvora je takođe važna u procesu luženja i obično se kreće u rasponu od 0.02% - 0.15% NaCN. Koncentracija NaCN zavisi od sadržaja prisutnih plemenitih metala i drugih primesa, u prvom redu bakra, u sulfidnom koncentratu. Prisustvo oksidansa, u prvom redu kiseonika, ima takođe značajnu ulogu u procesu cijanidnog luženja plemenitih metala. Dokazano je da je brzina rastvaranja plemenitih metala u cijanidnom rastvoru direktno proporcionalna količini prisutnog oksidansa [4]. Na osnovu mineraloškog sastava koncentrata definiše se tehnološka šema prerade koncentrata [5]. Pored cijanida postoje i alternativni lužni reagensi, prvenstveno tiourea koja dobija na značaju iz ekoloških razloga [6]. EKSPERIMENTALNA ISTRAŽIVANJA Karakterizacija sirovine i postupci prerade Ispitivanja su vršena na uzorcima sulfidnog koncentrata rudnika „Rudnik”. Hemijska analiza koncentrata data je u tabeli 1. Tabela 1. Hemijska analiza koncentrata Elemenat Sadržaj, % Cu 18.04 Fe 24.51 Pb 7.45 Zn 12.04 Bi 0.47 Ag (g/t) 895 Prema rendgenodifrakcionoj analizi fazni sastav koncentrata je sledeći: ZnS, FeS2, FeS, SiO2, PbS, CuFeS2. Za izdvajanje obojenih i plemenitih metala iz koncentrata primenjeni su sledeći tehnološki postupci: • Niskotemperaturna sulfatizacija koncentrata u cilju prevođenja sulfidnih formi metala u oksidne forme. • Luženje produkata sulfatizacije vodom u cilju prevođenja bakra, gvožđa i cinka u rastvor. • Cijanidno luženje srebra iz produkta sulfatizacije nakon izdvajanja obojenih metala. • Luženje srebra tioureom direktno iz koncentrata. Ispitivanja su vršena sa 100 g koncentrata po opitu. Za ispitivanja je korišćena cevasta peć za process sulfatizacije. Za process luženja korišćen je stakleni laboratorijski balon sa grejnom oblogom snabdeven mešačem, automatskom regulacijom temperature i otvorima za šaržiranje i dovod kiseonika. RESULTATI I DISKUSIJA Niskotemperaturna sulfatizacija koncentrata Niskotemperaturna sulfatizacija koncentrata je vršena koncentravanom sumpornom kiselinom. Luženjem vodom, na- Broj 1,2010. 82 RUDARSKI RADOVI
Page 2 and 3:
INSTITUT ZA RUDARSTVO I METALURGIJU
Page 4 and 5:
KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU Y
Page 6 and 7:
Analizirajući ovaj način uzorkova
Page 8 and 9:
SADRŽINA UPROŠĆENOG RUDARSKOG PR
Page 10 and 11:
COMMITTEE OF UNDERGROUND EXPLOITATI
Page 12 and 13:
area is constantly increased. Figur
Page 14 and 15:
CONTENT OF THE SIMPLIFIED MINING PR
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
U morfološkom smislu, teren predst
Page 20 and 21:
Rezultati terenski istraživanja i
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
In morphological terms, the terrain
Page 26 and 27:
GEO-MECHANICAL FEATURES OF THE TERR
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Sl. 3. Smičući naponi u konstrukc
Page 32 and 33:
Na modelu bojom su razgraničeni od
Page 34 and 35: COMMITTEE OF UNDERGROUND EXPLOITATI
Page 36 and 37: Figure 3. Shear stresses in collect
Page 38 and 39: Dumped material and collector eleme
Page 40 and 41: KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU Y
Page 42 and 43: PODRUČJE ISTRAŽIVANJA Aleksinačk
Page 44 and 45: Da bi se izbor otkopne mehanizacije
Page 46 and 47: lansnih rezervi uglja, a druga za g
Page 48 and 49: veličina i takođe zahteva neophod
Page 52 and 53: exploitation, two variants of this
Page 54 and 55: esses, require the use of modern sy
Page 56 and 57: • method without underground room
Page 58 and 59: directly used to drive power plants
Page 62 and 63: gde je: Δ - nasipna masa uzorka; m
Page 64 and 65: D (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 1
Page 68 and 69: Where is: Δ - volumetric density o
Page 70 and 71: D (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 1
Page 74 and 75: PRORAČUN STABILNOSTI SOFTVEROM GEO
Page 76 and 77: Sl. 6. Izgled klizne ravni i koefic
Page 80 and 81: CALCULATION OF STABILITY BY THE SOF
Page 82 and 83: Figure 6. View of sliding plane and
Page 86 and 87: kon sulfatizacije, postignut je sle
Page 90 and 91: Table 2. Degrees of metal leaching
Page 94 and 95: 70%. Dreniranje izdani vrši se po
Page 96 and 97: do kote K+656 m gde su postavljene
Page 100 and 101: is very abundant feeding aquifers.
Page 102 and 103: Start-minute maximum intensity of d
Page 104 and 105: Figure 3. Operation diagram of pump
Page 108 and 109: Zlato u koncentratu kg - 27,988 12,
Page 110 and 111: Na samlevenim uzorcima topioničke
Page 114 and 115: Dry concentrate t 5,226 10.563 5.82
Page 116 and 117: Sadržaj klase -75μm , % 100 80 60
Page 120 and 121: Tab. 1. Koordinate temena eksploata
Page 122 and 123: Eksploatacija ležišta rude bakra
Page 126 and 127: Figure 3. Mutual position of open p
Page 128 and 129: underground water in the first wate
Page 132 and 133: gde su: v r - brzina protoka: u r -
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
z and r - cylindrical coordinates
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
da zaštiti podzemne vode od kontam
Page 142 and 143:
• Otpadne vode od samog postrojen
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Practically, the “in-situ” expl
Page 148 and 149:
• Waste water created during the
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
geotektonska zona prema severoistok
Page 154 and 155:
Osmatrani režim izdašnosti i temp
Page 156 and 157:
Sl. 4. Kružni dijagram hemijskog s
Page 158 and 159:
15. Nikl (Ni) 0,012±0,00500 UP-919
Page 160 and 161:
alneoterapijskih i sportsko-rekreat
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
phase are presented by andesite bas
Page 166 and 167:
Figure 1. Hydro-geology maps of the
Page 168 and 169:
Spring 2 Figure 3. Circle diagram o
Page 170 and 171:
12. Lead (Pb)
Page 172 and 173:
ecreational activities. The beginni
Page 174 and 175:
UTICAJ GRANULOMETRIJSKOG SASTAVA ML
Page 176 and 177:
SADR@AJ CONTENS D. Sokolović, D. E
show all

Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?