Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor

More documents

Recommendations

Info

da zaštiti podzemne vode od kontaminacije od kerogenskog ulja i drugih proizvedenih gasova i sedimenata. Obećavajuća tzv. „freeze-wall” tehnologija je testirana da izoluje podzemne vode od pripovršinskog područja na kome se vrši „In-situ” proces, sve dok se postproizvodne aktivnosti i rekultivazija zemljišta ne završi. [7] ZAGAĐIVAČI VAZDUHA PRI SAGOREVANJU ULJNIH ŠKRILJACA Glavni zagađivači vazduha tokom sagorevanja uljnih škriljaca su oksidi azota, sumpor dioksid, hlorovodonik i čvrste čestice. Najštetniji gas koji se emituje je CO2 . Koncentracija zagađivača vazduhu u izduvnim gasovima, prvenstveno zavisi od tehnologije sagorevanja i režima sagorevanja, dok je emisija čvrstih čestica određena efikasnošću uređaja za hvatanje pepela u letu. Što se tiče emisije zagađivača vazduha, uljni škriljac se karakteriše niskim sadržajem azota u organskoj materiji (0,3%), velika koncentracija organskog sumpora (1,6- 1,8% u delu koji se prihvata kao gorivo), visok Ca/S odnos (8-10) i obilje minerala karbonata (16-19% minerala CO2 – u delu koji se prihvata kao gorivo). Tokom sagorevanja goriva NOx može biti formiran na sledeće načine: u reakciji između azota i kiseonika iz vazduha (toplotni NOx), u reakciji između radikala ugljovodonika i molekula azota (momentalni ili brzi NOx) i azota iz goriva. Najvažniji parametar koji utiče na količinu oksida azota u izduvnim gasovima je koncentaciju kiseonika (veliki vazdušni faktor). Glavna sumporna komponenta u uljnom škriljcu je kalcijum. S toga, da bi se okarakterisao potencijal u procesu hvatanja sumpora, koristi se odnos Ca/S. Iz razloga što uljni škriljci sadrže alkalne metale, deo sumpora je vezan sa ovim komponentama, najčešće u obliku sulfata. Međutim, nisu svi alkalni metali koji su prisutni u gorivu konvertovani u sulfate; jedan deo prevenstveno zavisi od isparljivosti alkalnih metala iz mineralne materije u procesu sagorevanja. Emisija sumpor-dioksida i obim pretvaranja u paru od dela sagorljivog sumpora, tokom sagorevanja uljnih škriljaca, zavisi od mnogo faktora. Ugljen-dioksid spada u grupu gasova staklene bašte. Formira se u reakcijama sagorevanja organskog ugljenika i minerala prisutnih u gorivu kao karbonati. Puna konverzija organskog ugljenika u CO2 je moguća samo kod kompletnog sagorevanja. Oslobađenje ugljen dioksida iz minerala karbonata, određena je ponašanjem minerala goriva, tokom procesa sagorevanja. Tehnologija sagorevanja koja se koristi za gorenje goriva, ne utiče značajno na efekte i količinu formiranja CO2 od organskog ugljenika. Svakako tehnologija sagorevanja ima veliki uticaj na emisiju minerala CO2. Koncentracija minerala CO2, formirana od karbonatnih jedinjenja, određena je uslovima termičke razgradnje minerala i takođe direktnim sagorevanjem gasovitih komponenti prisutnim u izduvnim gasovima i minerala koji sadrže CO2. [4] UTICAJ PODZEMNE GASIFIKACIJE Briga o životnoj sredini je jedan od važnijih činilaca koju treba uzeti u obzir kada se pristupa procesu podzemne gasifikacije (PG) i ako je njen uticaj na životnu sredinu jedva primetan i veoma nizak. Glavni proizvod gasifikacije je gas, iako izvesni nusproizvodi ostaju pod zemljom, ili se koriste od strane konvencionalnih procesa ili injektuju nazad u sloj. U isto vreme imamo još uvek nekoliko značajnih uticaja koji se moraju uzeti u obzir, naročito, podzemni i nadzemni uticaj. U osnovi hidrološka, geološka i hidrogeološka istraživanja i njihova ocena se moraju obaviti prvenstveno u skladu sa operacijama podzemne gasifikacije. Broj 1,2010. 137 RUDARSKI RADOVI
PG na životnu sredinu može imati uticaja na: • Radno mesto, • buku, • emisija gasova u atmosferu, • kontaminaciju podzemnih voda, • sleganje terena. Prednosti uticaja PG – a na tretiranje sloja su: • Izostanak prašine na površini, • proizvodnja čistog gasa, • visoka efektivnost koja se ostvaruje u gasnim turbinama, • odsustvo gasifikatora na površini. Mane uticaja PG – a na tretiranje sloja su: • Podzemna kontaminacija, • površinska kontaminacija, • procesni zagađivači. Pripovršinska kontaminacija Kontaminacija podzemnih voda Imamo nekoliko komponenti koja su povezana sa kontaminacijom podzemnih voda. Značaj tih komponenti su posmatrani i istraživani u cilju minimiziranja i/ili eliminisanje rizika i povećanje značaja faktora koji su povezani sa kontaminacijom. Ispitivanja su pokazala da je mali procenat fenola i benzena nastao kao produkt procesa podzemne gasifikacije. Veći procenat zajedno sa proizvedenim gasom dolazi do površine gde se eliminiše u procesu prečišćavanja. Svakako, ostatak prolazi kroz okolno slojeve ili biva absorbovan od strane neporemećenih slojeva, a preostalo se zadržava u takozvanim izduvanim šupljinama. Propustljivost, hidrogeološka i geološka struktura sloja uljnih škriljaca će imati najveći uticaj na rasejavanje kontaminacije. Od velike važnosti je da je hidrologija potpuno poznata, a sama struktura će pokazati gde je mogućnost kontaminacije najmanja. Sam projekat mora potpuno da iscrpi najobimnije istražne radove koji su vezani za dubinu ugljenog sloja i monitoring pre i posle procesa gasifikacije na određenom području. Na hidrologiju i kvalitet podzemnih voda, mogu imati uticaj produkti procesa kao rezultat sagorevanja uljnih škriljaca. Neki od njih su: prašina, katran, ćumur, fenoli, benzen, metil–benzol, ksilen, bor, cijanid i ugljovodonici. Curenje gasa iz šupljina okolnih slojeva može biti problem kod procesa PG–a u plitkim slojevima tj. pri površinskim slojevima. U isto vreme čak i u uslovima gasifikacije na većim dubinama, zagađivači mogu da dopru do površine putem podzemnih voda, duž podzemnih fraktura samog terena. Veoma je važno da targetno područje bude što dalje od postojećih rudnika i birati rudnike na većoj dubini. U cilju minimiziranja curenje ili bežanja gasa, veoma je važno birati područja sa niskom propustljivošću slojeva i kontrolisati pritisak tokom samog procesa, da bude koliko je moguće približan hidrostatičkom pritisku. Sleganje terena Sleganje terena se obično javlja kada se naruši stabilnost tla, usled procesa PG– a u pripovršinskim slojevima. Ovo se pre svega odnosi na slojeve koji se nalaze bliže površini, dok su kod dubljih slojeva efekti minimalni. Činjenica je da se sa dubinom smanjuju efekti sleganja terena. Površinska kontaminacija Postrojenje za gasifikaciju koje se nalazi na površini uključuje: glave bušotina, opremu za bušenje, odgovarajuće cevovode, postrojenje za preradu i injektovanje/proizvodnju gasa, itd. Uticaj na životnu sredinu mogu imati: • Otpadne vode koje nastaju tokom gasifikacije, • otpadne vode koja nastaje tokom podzemne filtracije, Broj 1,2010. 138 RUDARSKI RADOVI
Page 2 and 3:
INSTITUT ZA RUDARSTVO I METALURGIJU
Page 4 and 5:
KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU Y
Page 6 and 7:
Analizirajući ovaj način uzorkova
Page 8 and 9:
SADRŽINA UPROŠĆENOG RUDARSKOG PR
Page 10 and 11:
COMMITTEE OF UNDERGROUND EXPLOITATI
Page 12 and 13:
area is constantly increased. Figur
Page 14 and 15:
CONTENT OF THE SIMPLIFIED MINING PR
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
U morfološkom smislu, teren predst
Page 20 and 21:
Rezultati terenski istraživanja i
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
In morphological terms, the terrain
Page 26 and 27:
GEO-MECHANICAL FEATURES OF THE TERR
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Sl. 3. Smičući naponi u konstrukc
Page 32 and 33:
Na modelu bojom su razgraničeni od
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Figure 3. Shear stresses in collect
Page 38 and 39:
Dumped material and collector eleme
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
PODRUČJE ISTRAŽIVANJA Aleksinačk
Page 44 and 45:
Da bi se izbor otkopne mehanizacije
Page 46 and 47:
lansnih rezervi uglja, a druga za g
Page 48 and 49:
veličina i takođe zahteva neophod
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
exploitation, two variants of this
Page 54 and 55:
esses, require the use of modern sy
Page 56 and 57:
• method without underground room
Page 58 and 59:
directly used to drive power plants
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
gde je: Δ - nasipna masa uzorka; m
Page 64 and 65:
D (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 1
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Where is: Δ - volumetric density o
Page 70 and 71:
D (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 1
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
PRORAČUN STABILNOSTI SOFTVEROM GEO
Page 76 and 77:
Sl. 6. Izgled klizne ravni i koefic
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
CALCULATION OF STABILITY BY THE SOF
Page 82 and 83:
Figure 6. View of sliding plane and
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
kon sulfatizacije, postignut je sle
Page 88 and 89:
Page 90 and 91: Table 2. Degrees of metal leaching
Page 92 and 93: KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU Y
Page 94 and 95: 70%. Dreniranje izdani vrši se po
Page 96 and 97: do kote K+656 m gde su postavljene
Page 98 and 99: COMMITTEE OF UNDERGROUND EXPLOITATI
Page 100 and 101: is very abundant feeding aquifers.
Page 102 and 103: Start-minute maximum intensity of d
Page 104 and 105: Figure 3. Operation diagram of pump
Page 108 and 109: Zlato u koncentratu kg - 27,988 12,
Page 110 and 111: Na samlevenim uzorcima topioničke
Page 114 and 115: Dry concentrate t 5,226 10.563 5.82
Page 116 and 117: Sadržaj klase -75μm , % 100 80 60
Page 120 and 121: Tab. 1. Koordinate temena eksploata
Page 122 and 123: Eksploatacija ležišta rude bakra
Page 126 and 127: Figure 3. Mutual position of open p
Page 128 and 129: underground water in the first wate
Page 132 and 133: gde su: v r - brzina protoka: u r -
Page 136 and 137: z and r - cylindrical coordinates
Page 142 and 143: • Otpadne vode od samog postrojen
Page 146 and 147: Practically, the “in-situ” expl
Page 148 and 149: • Waste water created during the
Page 152 and 153: geotektonska zona prema severoistok
Page 154 and 155: Osmatrani režim izdašnosti i temp
Page 156 and 157: Sl. 4. Kružni dijagram hemijskog s
Page 158 and 159: 15. Nikl (Ni) 0,012±0,00500 UP-919
Page 160 and 161: alneoterapijskih i sportsko-rekreat
Page 164 and 165: phase are presented by andesite bas
Page 166 and 167: Figure 1. Hydro-geology maps of the
Page 168 and 169: Spring 2 Figure 3. Circle diagram o
Page 170 and 171: 12. Lead (Pb)
Page 172 and 173: ecreational activities. The beginni
Page 174 and 175: UTICAJ GRANULOMETRIJSKOG SASTAVA ML
Page 176 and 177: SADR@AJ CONTENS D. Sokolović, D. E
show all

Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?