Against communalism of the best-loser system - Lalit Mauritius
Against communalism of the best-loser system - Lalit Mauritius
Against communalism of the best-loser system - Lalit Mauritius
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
STAR<br />
BLITZ<br />
LE DIMANCHE<br />
MAURITIUS TIMES<br />
LA VIE CATHOLIQUE<br />
MBC/TV<br />
R. Boolaky<br />
H. Edoo<br />
R. Nauvel<br />
B. Ramlallah<br />
F. de la Giroday<br />
P. McGaw<br />
Pandan “bagar rasyal”, zis enn mwa apre Lendepandans, sa 12 redakter an sef finn pran zot<br />
responsabilite e piblikman pran langazman pu aret sa prosesis infernal pu klasifye ek kategoriz<br />
dimunn initilman.<br />
Kontex zordi<br />
Zordi, kan Moris inn fek vinn Repiblik [NR Sa dokiman ti pibliye an Oktob 1995], li neseser ki<br />
nu analiz kot nu ete anterm sa sistem klasifikasyon initil par kominote. Setadir lor baz<br />
ras/relizyon.<br />
Ena enn klise ki nu fatige tande dan enn milyon diferan fason. Afors finn repet li, li finn gayn<br />
enn sanblan enn fe: “Moris enn pei kot ena diferan kominote”. Sa fraz-la tulezur rod pas pu enn<br />
fe, li rod fer krwar li sanse laverite.<br />
Anplis, li napa zis rod pas pu enn verite inosan ni zis enn verite obzektiv me li usi rod fer kwar<br />
ki li “enn bon kitsoz”. Me an fet, sa ti fraz blesan byin suvan akonpanye avek parol kuma: “…<br />
ki viv dan lape ek dan larmoni” zis pu pruve ki li swadizan enn bon kitzoz. Sa dezyem but lor<br />
lape ek larmoni, azut sa parol la avek inpe ezitasyon parski e dimunn ki pe koze e dimunn ki pe<br />
ekute kone ki li enn koze byin vag sa. Li pe plito dir seki tya swetab. E pli pir, li expoz sa<br />
premye but manti: “lape ek larmoni” rapel nu kimanyer lavi tulezur derule; travayer zonn frans<br />
ankoler divan geyt lizinn akoz patron finn met kadna; enn fam bati a mor par so mari; politisyen<br />
kloz enn miting piblik akoz dimunn pe tro pistonn zot avek kestyon; kutpwin-kutpye dan<br />
Parlman; rayot apre aksidan larut e ankor enn zenn zom truv lamor dan kaso lapolis.<br />
Sa koze ki dir ki li enn fe koni ki sanse Moris konpoze de kominote, li pa tini lor naryen ditu.<br />
Telman li pena okenn baz verite ki bizin repet sa koze tut long lazurne, lanwit-lizur, tulezur pu<br />
ki li aksepte kuma enn verite. Moman ki nu pu aret dir sa parol modi, nu tu kone nu pu expoz<br />
enn lakok vid ek nu pu anmemtan expoz so move konteni ideolozik.<br />
Alor nu kontinye zur apre zur, dan nu lavi tulezur san relas, re-invant nu klasifikasyon e<br />
kategorizasyon.<br />
Michel Ahnee so lartik, “République Œcuménique des Tribus” pibliye dan L'Express (10 Avril<br />
1995), finn expoz kuma li ridikil pu redwir tu Morisyin an kominote. Kan Moris fek vinn enn<br />
repiblik li so moman pu get kestyon ki “kominote” vedir dan kad enn “repiblik”.<br />
Konsep “kominote” li enn atak direk lor prensip egaliter, enn atak direk lor enn sitwayennte egal<br />
pu sak individi.<br />
Li osi tom byen ki sa kestyon kominote pe suleve dan enn kontex kot ena enn persepsyon ki<br />
lasosyete pe re-kominalize.<br />
Tu dimunn ki reflesi ena enn presantiman ki pe al ver enn peryod vyolans kominal irasyonel.<br />
Amwens ki nu resi anpes sa. Amwens ki nu konpran kuma pu aret sa.<br />
Nu tu kone ki ideolozi kominote ek kominalism zot restan kolonizasyon. Nu osi kone ki<br />
konsyans kominal ek kominalism dan so form maske, zot bann sekel ki sorti depi lesklavaz ,<br />
depi langazman. Mem Konstitisyon Moris dekrir klasifikasyon an kat kategori: “Hindu,<br />
Muslim, Sino-Mauritian and General Population”. Nu apel numem par bann term insiltan:<br />
“nwar” ubyin “blan”; nu kategoriz numem “Endu” u “Katolik”. Mem ziska andeor pratik<br />
larelizyon. Nu dir, sa bann “Mozambik”, sa bann “Mizilman”, sa bann “Maraz”, sa bann<br />
“Milat”, sa bann “Marati”, sa bann “Kreol”, sa bann “Eropyen”, sa bann “Tamil”, sa bann<br />
“Kretyen” – kumadir sakenn dant nu ena nom enn marsandiz ki marsan esklav, propriyeter<br />
esklav e marsan travayer angaze finn stampe avek feray so lor nu lebra. Ena fwa sa bann term<br />
zot vinn <strong>of</strong>ansan: “malbar”, “laskar”, “mazambik”, “lera blan”, “nwar fam”, “ferblan”,<br />
“chamar”. Nu kone nu pe insilte numem par sa kalite klasifikasyon. Nu kone ki se nu limanite ki<br />
inir nu. Syantifikman enn sel fe ki vre: nu tu enn et imen. Me zis sa konsesans-la pa sifi pu fer<br />
kominalism disparet.<br />
Enn fe zis par li tusel pa pu kapav mat ar ideolozi, sirtu si sa ideolozi-la li pe re-invante sak<br />
minit, sak lerdtan tulezur. Par examp, realite de klas ki tulezur donn nu prev obzektiv ki li<br />
vremem ekziste, par li tusel pa pu kapav fer kominalism disparet. Li enn fe ki tu dimunn ris ena
Change language