LOGOS

Revista ShkencoreLOGOSkjo nga ndonjë modul interno, që e keni organizuar ju këtu në Kosovë apo ana e ndonjëprogrami jashtë vendit?H. Rexhepi: Ne i kemi mbështet fuqishëm kompanitë e sigurimeve, që të dërgojnënjërezit e tyre për aftësim për aktuarin në një trajnim një vit e gjysmë, që është mbajtur nëAutoritetin e Mbikëqyrjes së Shqipërisë, organizuar nga Banka Botërore. Për fat të keqvetëm dy veta nga Kosova e kanë kaluar me sukses dhe janë licencuar nga ky trajnim siaktuar.Aktualisht në Kosovë kemi tre aktuarë, një për kompanitë e sigurimeve që operojnë nëKosovë, të cilat e kanë kompanitë amë. Në vende tjera normal që kanë aktuarë tëkualifikuar. Është një problem pa të cilin është vështirë të mendohet dhe imagjinohet sekompanitë menaxhojnë më mirë dhe janë në gjendje të vlerësojnë saktë risqet dhepremitë.Elementi bazë për përcaktimin e një çmimi është përvoja statistikore nga dëmetK.Popovski: Unë në pika të shkurtëra do të ndalem në diskutim, sepse vetë lëndën tëcilën e ligjëroj “Hyrja në Sigurime”, në kapitujt e parë, bëhet fjalë për njohjen e natyrëssë riskut, menaxhimi me riskun dhe funksionet e kompanive të sigurimeve.Çmimi i produktit të sigurimeve e dimë se si formohet, nuk ka kërkesë dhe ofertë,produkti i sigurimeve është jashtë çdo mekanizmi tjetër dhe në formimin e çmimit ngaproduktet tjera, nuk vlen oferta dhe kërkesa.Siç tha edhe z.Paukoviç, elementi bazë për përcaktimin e një çmimi është përvojastatistikore nga dëmet dhe mundësia se sa është e besueshme të parashikoni dëmet eardhshme. Sipas mendimit tim, këtë mund ta bëjnë vetëm aktuarët e licencuar.Në kushtet kur kemi të bëjmë me një kapacitet të vogël të aktuarëve të autorizuar mendojsë nëse kompanitë e sigurimeve ua përcaktojnë vetë çmimin dhe liberalizimin e çmimeveatëherë do të jenë humbës.Megjithatë që kuptova, liberalizimi i çmimeve do të shpie deri te një politikë e zvogëlimittë çmimeve. Tash do të tregoj për përvojën tonë në Republikën e Maqedonisë, ku edheliberalizimi është politikë edhe atë në administrim.Jemi dëshmitarë të një momenti historik, ku po ballafaqohemi me njërën ndër krizat mëtë mëdha botërore. Vetë kriza ekonomike ka ardhur si pasojë e krizës financiare, vetëkriza financiare ka ardhur si pasojë e liberalizimit të tepruar dhe globalizmi.Ky liberalizim ishte një instrument politik në mesin e viteve të 80-ta dhe 90-ta, në SHBA,për arsye të ofertave politike, kur njëra nga strategjitë paraqiste “shtëpi për çdo njeri” kasjellur deri te liberalizimi i plotë i kushteve financiare, me të cilat bankat i lëshoninkreditë hipotekare, duke mos mbajtur llogari për standardet e rrezikut dhe ka sjellur deritek ajo për të cilën sot ne jemi dëshmitarë.64