LOGOS

Revista ShkencoreLOGOSPër t’i zgjidhur këto dy probleme, e në veçanti mungesën e mjeteve financiare, ata meplot të drejtë dhe elan i drejtohen bankave afariste (duke mos pyetur kurrë për lartësinë enormës së interesit-kamatës) për kredi zakonisht afatshkurta (deri në një vit), ose përgarancione bankare, me qenë se produktet tjera që bankat afariste i ofrojnë janë relativishttë vogla ose për binzesmenët kosovarë të panjohura.Gjithashtu, bie në sy fakti se të gjitha bankat afariste kosovare, pa përjashtime,(kushtimisht po i quajmë kosovare, në realitet pronarët apo aksionarët e bankave më tëmëdha në Kosovë janë qytetarë të huaj), kreditimin e ekonomisë dhe qytetarëve kosovarëthjeshtë e bëjnë nga pasiva e tyre, e cila në tërësi (me përjashtim të kapitalit themelues)formohet nga depozitet e ekonomisë dhe qytetarëve kosovarë.Të dhënat e Bankës Qendrore të Kosovës, të publikuara për tremujorin e parë të këtij viti,vërtetojnë konstatimin tonë të mëparshëm.Pra, sipas të dhënave, ekonomia dhe qytetarët kosovarë, në përfundim të këtij tremujori,kanë pasur gjithsej mjete të depozituara në shumë prej 1.444.582.000 euro, përderisabankat afariste i kanë kredituar në të gjitha format (me përjashtim të krediveinvesticionale afatgjate, me të cilën formë të kreditimit bankat në Kosovë fare nukmerren) në shumë prej 1.204.732.000 euro, me norma të ndryshme të interesit, të cilat përfat të keq nuk publikohen dhe kanë karakterin e sekretit afarist, i cili më të madhe“ruhet”, duke u bartur dhe transmetuar ndërmjet vetë afaristëve dhe qytetarëve kosovarë.Për vitin e kaluar (2008), në bazë të raporteve të Bankës Qendrore, normat e interesit nëmjetet e depozituara kanë qenë 3.89 për qind, përderisa norma e interesit të kredive kaqenë 15.10 për qind, apo 3.88 herë më e lartë se sa norma e interesit në mjetet edepozituara.Një ndryshim kaq i lartë në mes të normës së interesit pasiv dhe normës së interesit aktivnuk do koment, përveçse i ushqen interesat e të huajve dhe atyre pak kosovarëve(aksionarëve të bankave), të cilët në kurriz të qytetarëve të varfër, pasurohen në mënyrëlegale.Republika e Kosovës është shtet i dalë nga lufta, relativisht i pazhvilluar dhe tejet i varurnga ndihmat e huaja dhe nga importet e shumë produkteve, e në radhë të parë atyreushqimore, të importuara nga shtetet e jashtme (punë të cilën e bëjnë ndërmarrjet tregtare,të cilat janë shfrytëzuesit më të mëdhenj të kredive me normë interesi mbi 15 për qind)për nevoja të përditshme.Kështu, kjo normë e lartë e interesit bëhet pjesë e çmimit të produkteve dhe artikujveesencial për jetën e qytetarëve kosovarë, duke ndikuar kështu në mënyrë të drejtpërdrejtënë zvogëlimin e standardit jetësor dhe fuqisë blerëse edhe po ashtu të vogël.Ripërsëritja e pandërprerë e këtij fenomeni inkurajon bankat afariste për veprimet e tyre,ku në një mënyrë konkurrenca e mirëfilltë kualitative thuajse nuk ekziston, falë politikave76