LOGOS

Revista ShkencoreLOGOSKjo krizë financiare përmes globalizmit u bart në tërë botën dhe në sektorin real. Nëkushtet e një tregu të vogël të pazhvilluar të sigurimeve dhe kur keni të bëjmë me njënumër të madh të kompanive të sigurimeve, sapo të shfaqura, të cilat kanë një përvojë tëvogël me dëmet dhe nga autopërgjegjësia, si produkt i sigurimeve te disa prej kompanive,marrin pjesë diku rreth 80 deri 90 për qind.Të gjitha përvojat botërore tregojnë se autopërgjegjësia është produkt, që punon merezultat negativ teknik, përveçse Kosova është përjashtim, ku unë sot për herë të parëdëgjova se në Kosovë ka një rezultat teknik pozitiv.Ndoshta ky është rezultat i disa faktorëve, që nuk janë evident në Kroaci e në Republikëne Maqedonisë, siç tha edhe kolegu, se racio e kombinuar me Kroacinë ishte 104, kurseme Maqedoninë 112, çka do të thotë se s’bëhet fjalë për rezultat jo teknik, meqenëse edhemë e shprehur, që e dimë ne nga shkenca.Autopërgjegjësitë në momentin kur përmbajnë termin përgjegjësi janë produkte, të cilëtkanë të ashtuquajturin “Long Tale”. Long Tale do të thotë: nëse keni një dëm, i cili kandodhur në vitin 2009, periudha mesatare e pagimit të të njëjtit dëm përfshin kohën deri10 vjet.Të gjitha ato produkte që kanë të bëjnë me përgjegjësinë, që hyjnë edhe autopërgjegjësia,kanë të bëjnë me produkte të cilët janë Long Tale, me një periudhë shumë të gjatë tëpagesës përfundimtare të atij dëmi. Kjo do të thotë nëse ju mbani statistika vetëm për 15vjetësh ajo statistikë nuk do të jetë valide dhe nuk do të jetë e mjaftueshme për çfarë doanalizë.Propozimi im është se në kushte të tregut të vogël të pazhvilluar duhet pritet edhe njëperiudhë e caktuar kohore, që mjaftueshëm të grumbullohen të dhëna statistikorekualitative dhe se secila kompani e sigurimeve të ketë aktuarin e saj të autorizuar dhe mëpastaj të mendohet për liberalizimin, pasi që liberalizimi në themel, sipas meje, do tëthotë presion i kompanive, të cilat dëshirojnë të kenë qajse në treg me çmime më të ulëta.Në rastin tjetër, kur bëhet fjalë për Maqedoninë, edhe pse ne i kemi të përcaktuaraçmimet me ligj, ekziston dhënia e jashtëligjshme e provizioneve të mëdha, të të gjithëatyre ndërmjetësuesve, të cilët shesin autopërgjegjësi, çka do të thotë se prapë vjen deri tendonjë lloj çmimi, i cili do t’i përgjigjet ndonjë liberalizimi të plotë.Megjithatë, kësolloj raste shfaqen vetëm te ato kompani të sigurimeve, te të cilat portofolinë autopërgjegjësi merr pjesë me 80 deri 90 për qind. Kjo nuk mund të ndodhë në njëVardar, te të cilat portfolio e strukturuar nuk dominon autopërgjegjësinë në një deri 80deri 90 për qind.Megjithatë, motivi kryesor i këtyre kompanive të sigurimit të posashfaqura kryesisht katë bëjë me targetimin e autopërgjegjësisë, i cili sjell në të vërtetë para kesh, sepse pagesae autopërgjegjësisë është më e madhe dhe me ato para kesh ato kanë mundësi të bëjnëinvestime afatshkurtëra me norma të larta të kamatës, që i ofrojnë bankat, dhe në atë65